Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Święta - Zielone Świątki

Zielone Świątki

Zbliżające się święto Zesłania Ducha Świętego zatraciło swój dawny, ludowy charakter, a jak wskazuje jego potoczna nazwa - "Zielone Świątki", oprawa tego dnia była pełnią rozkwitłej wiosny. Zielone Świątki jest to święto ruchome, obchodzone w siódmą niedzielę po Wielkanocy, na pamiątkę zesłania Ducha Świętego oraz założenia Kościoła, zwane też Pięćdziesiątnicą.

Jeszcze do połowy ubiegłego stulecia świętowane były uroczyście dwa dni Zielonych Świątek - niedziela i poniedziałek. Najbardziej rzucającym się zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki". Niegdyś przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki - dziś ten zwyczaj w zasadzie zarzucono. Współcześnie kobiety niekiedy przynoszą jeszcze do domów "zielone", czyli mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów, oraz przede wszystkim tatarak, który tną na krótkie kawałki i rozrzucają po całym mieszkaniu oraz przed chatą, a dawniej nawet zatykano je w strzechy domów. Tak opisywał to Kolberg: "W dnie te umiatają przed domem śmiecie, posypią miejsce to tatarakiem i obsadzą ganki domu, a czasami i bliski plotek gałązkami brzeziny". W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.

Niegdyś pierwszego dnia Zielonych Świątek pastuchy, pędząc przed południem do wsi bydło z pastwiska, wybierali pięknego i spokojnego wołu, okrywali go starą siecią i następnie przywiązywali ją do tułowia słomianymi pasami. Za sieć i powrósła wkładali gałązki i polne kwiaty, na rogi zaś wieniec z brzozowych gałązek. Tak przystrojonego wołu hałasując prowadzili na czele stada do wsi, gdzie właściciel zwierzęcia musiał je wykupić z rąk pastuchów datkiem pieniężnym. W przeciwnym razie chłopcy prowadzili wołu dalej na wieś. Spokojnego wołu wprowadzano nawet do chaty, gdzie gospo darze musieli okupić się od niespodziewanego najazdu pasterzy. Gloger pisał: "Na Zielone Świątki pastuchy przygotowywali rodzaj uplecionych z łyka wierzbowego zaprzęgów, a raczej rzędu na wołu, podobnego do zwykłej rogoży, tudzież przystrajają z odartej szeroko kory z drzewa olszowego, dziwnego bałwana, mającego człowieka, a zarazem i rycerza wyobrażać". W Poznańskim podczas Zielonych Świąt chłopcy obnosili albo obwozili na koniu "Maja" - figurę ludzką zrobioną za słomy i przybraną liśćmi, kwiatami i ziołami polnymi. Na Podlasiu południowym obwożono na przystrojonym wole kukłę zwaną Roduś. Po południu pastuchy spędzali bydło w jedno miejsce i na pastwisku, kupiwszy sobie uprzednio w karczmie wódki i piwa, urządzali biesiadę zwaną "majówką" lub "wołowym weselem". Później pastuchy ograniczali się do zakładania wołom zielonych wieńców na rogi. Gospodarze wykupywali uwieńczone zwierzęta, dając złotówkę "wykupnego" na cukierki.

Dziewczęta w drugi dzień Zielonych Świąt szły w łąki i tam rozpalały ognisko. Przy ognisku plotły wieniec z ruty, chabru oraz brzozowych lub klonowych gałązek i wybierały spośród siebie "królewnę". Najczęściej była nią najmłodsza i najładniejsza dziewczyna, którą ubierano w białą lub niebieską suknię, przepasywano wstążką, obwieszano koralami i wstążkami i na głowę wkładano koronę. Królewnę oprowadzano trzy razy wokół ogniska, a następnie wesoły i barwny korowód obchodził granice wioskowych pół, śpiewając przy tym pieśni, wśród których powtarzał się refren:

"Gdzie królowa chodzi,
tam pszeniczka rodzi.
Gdzie królowa nie chodzi,
Tam pszeniczka nie rodzi".

Po obejściu pół dziewczęta prowadziły "królewnę" do wsi, gdzie w niektórych chatach przyjmowano orszak poczęstunkiem. Na terenie Mazowsza, w okolicach Ciechanowa, na Zielone Świątki ustawiano we wsiach wysokie słupy, umajone zielenią, natomiast w Rzeszowskiem nieodłącznym atrybutem tych świąt były jaja. Gospodyni, chcąc aby kury dobrze się niosły, smażyła w Zielone Świątki na śniadanie jajecznicę, a pastuchy zabierali je ze sobą i piekli na ognisku oblepione gliną.

Z Zielonymi Świątkami związane są liczne przysłowia, obrazujące obyczaje - "Do Zielonych Świątek można wodę lać i w piątek" czyli trwa wielkanocne wzajemne polewanie wodą, "Kto ślub bierze na Zielone Świątki, to Duch św. zstępuje na ziemię, a diabeł w małżeństwo" - czyli wesela w tym dniu są nieszczęśliwe. Pogodę przepowiadano: "Jeżeli w Świątki deszcz pada, wielką biedę zapowiada", ale jednocześnie deszcze zwiastowały obfitość zbiorów - "Deszcz w Zielone Świątki, będą wielkie sprzątki", "Mokre Zielone Świątki dają tłuste Boże Narodzenie". Mówiono, że "Około Zielonych Świątek to najlepszy wziątek" - ponieważ w tym czasie krowy dają najwięcej mleka i jest dostatek nabiału, oraz "Od Zielonych Świątek jajko wlazło w kątek" - ponieważ jest to czas pierwszego wylęgu kurcząt. O zbliżającym się końcu przednówka i początku nowych plonów mówiły przysłowia: "Na Zielone Świątki dobre i otrąbki" i "Na św. Ducha w polu otucha".


Grażyna Czerwińska


Data utworzenia: 20/12/2009 @ 17:01
Ostatnie zmiany: 12/04/2012 @ 04:54
Kategoria : Święta
Strona czytana 49831 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
mitologia-l-tur.jpgklucz-niebieski-k.jpgbugaj-hermetyzm.jpgwzory-kultury-b.jpgrozmowy-z-diablem.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgwatykan.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpganatomia hybrydy.jpgNarody dawnej.jpgpliniusz-h-n.jpeg40-piesni-r.pngmalinowski-zsdzikich.jpgtrevel-his-a.jpgkissinger_dyplomacja.jpghis-p-k.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegniemcy500.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgzarys-h-sz.jpgkompendium-nauki-sk.jpgo-duszy.jpgczarn-mwxxw.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpggraves-mity-gr.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgwewior-wstepujac-w.jpgbutterwick.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegamsterd-abc.jpgkonstytucja-laidler.jpgwiek-propagandy.jpgedda-lelewel-1828.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgstern-zlote-mysli.pngap06.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgogarek-czoj.jpgszrejter-mitologia.bmppsychologia-religii-bernhard-grom.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgnowe-ateny.jpghistorya-pow-h-3a.gifmargul-mity-z-pieciu.pngdrioton-egipt-faraonow-2.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpeg101-tore-murphy.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgputek-1966-mroki-s.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgupaniszady-ut.jpghis-euro.jpgodrodzenie-2000-44.pngkrotka-hi-islamu.pngLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpeghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegpolska-X-XI.jpgkrewzkrwijezusa.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGdynastia-piastow-ba.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgznak-1994-2-465.jpegetyka-prot-weber.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpghinduizm_-k.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgprawo-koscielne-kat.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgklengel-his-sy.jpgramadan-i-kurban.pngHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngpolskie-n.jpgburszta-asteriks.pngmagia-i-religia.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgtocqueville.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgkultura-smierci-1.jpgmarkus-chrzesc.jpgbravo.jpggrabski-mieszko.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngleksykon-re.jpgNAPISY--1994.jpgpales.jpg100-punk-zap.jpgjero.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgcamus-eseje.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgislam-wnuk.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgbogowie-slowian-m.jpgency-archeo-z-s.jpgod-abrahama-do-ch.jpgIDEA-XIX-2007.pnghistoria-wenecji_norwich.jpegdemony-r.jpegprzeglad-religioznawczy.pnghistoria-mali-tymowski.jpegmonarsze-sekrety-jankowski.jpegrzeczpospolita_topolski.jpghall-heretycy.jpgmilczenie-1-2012.jpgheinemann-eunuchy.pngtylak-bog.jpgwatykan-zd.jpgzli-papieze-c.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgreligierzymu.jpgwilson-krwawiacy.pngTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegswieci-nie-swieci.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpge-jastrzebowska.jpgtajemnice-smim.jpgin-god-we-trust.pngpascal-mysli.jpghis-b-w.jpglisty-prof.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgnieznane-arch-mis.jpgerman-mity-s.jpgbancroft-wspolczesni.pngJasienica-slowianski rodowod-1961.jpghaidit-prawy-umysl.jpgLeeuw-fenomonologia.pngewolucja-boga.jpgChiny-nowe.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgdogon-ya-gali.jpgdelitsh-babilon-i.jpgestreicher-zarys.jpgmegalomania-narodowa-by.pngmity-skandynawskie-ma.jpgpolska_mieszka_i1.jpgswity-koszmar-haught.jpeg100_filmow_Lis.jpggirard-koziol.jpg1908-o-wolnosci.pngsaggs.jpgmit-azteko1.jpgeisenberg.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgreligie-sw.jpgcyw-zyd.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgzbikowski-legendy.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgfuld-krotka.jpgniwinski-mity-symbole.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngde-mello.jpglengauer-religijnosc.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgkaligula.jpgkartezjusz-roz.jpgd-bog-urojony.jpgZycie-Buddy_1927.jpglabuda-m.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgjoga-eliade.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgmysli-sw-jana-chr.pnghyperborea-religia-grekow-gebura.jpghistoria-irlandii.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13447527 odwiedzający

 487 odwiedzających online