Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Religie a obyczaje - Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Historia obchodów Sobótki to właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. W noc letniego przesilenia Słowianie obchodzili kupalnockę. Było to zgromadzenie związane z pierwszą kąpielą w roku (kąpiel tę nazywano kupałą), obrzędami ku czci słońca (skakanie przez ognisko), rytualnymi śpiewami i orgiami.

Zobacz powiekszenie
Już w X wieku arabski pisarz Ibn Rosteh wspominał, że Słowianie czczą ogień. W ludowej obrzędowości najdłużej zachował się zwyczaj palenia ogni sobótkowych w święto kupały. Szczególny przebieg miały uroczystości na szczytach gór - Raduni, Ślęży, Łysej Góry. Wspomina o tym niemiecki kronikarz Thietmar w X wieku.

Kościół katolicki starał się osłabić rangę święta i zniszczyć pogańskie ośrodki kultu. Na szczytach Łysej Góry i Ślęży stanęły klasztory. Samo święto kupały próbowano identyfikować z wigilią dnia św. Jana Chrzciciela. Stąd przesunięcie obchodów na noc 23/24 czerwca. Nazwa sobótka pojawiła się w XIII wieku i wzięła się od sobótek - ogni rozpalanych pierwotnie w sobotę poprzedzającą Zielone Świątki.

W XVI i XVII wieku sobótka była jednym z nielicznych świąt chłopskich, które cieszyło się popularnością u szlachty. Ale przekonanie o pogańskim pochodzeniu nocy świętojańskiej było nadal powszechne. Nie dziwi więc, że znaczna część duchowieństwa patrzyła niechętnie na sobótki. W noc świętojańską 1632 roku w Wałczu (Wielkopolska) jezuici zorganizowali nawet rodzaj krucjaty przeciw świętującym. Ubrani w szaty liturgiczne ruszyli za miasto. Na widok procesji mieszkańcy rozbiegli się do domów.

Wierni nie dawali się jednak odzwyczaić od pogańskiego zwyczaju. Należało go więc uświęcić. Księża zmienili taktykę i pouczali w kazaniach, że ognie są w tę noc palone na znak światła Ewangelii i na pamiątkę palenia pogańskich bałwanów w pierwszych latach polskiego chrześcijaństwa.

Sobótkowe zwyczaje przez wiele wieków zachowały się niemal w nie zmienionej formie na terenie całej Polski. Niektóre uległy chrystianizacji, a na pewno większość z nich straciła swe dawne magiczne znaczenie.

W XVIII i XIX wieku władze tępiły zwyczaj sobótkowy w miastach, już nie ze względów ideologicznych, ale z obawy przed pożarami. Uprzemysłowienie i uwłaszczenie chłopów w XIX wieku oraz zwiększona migracja rozbiły spójność wiejskich wspólnot i zwyczaj obchodzenia nocy świętojańskiej stracił wiele ze swej popularności.

Dzisiaj jednak obrzędy sobótkowe przeżywają wspaniały renesans.

Bibliografia

Mircea Eliade "Traktat o historii religii",
T.G.E. Powell "Celtowie",
Stuart Pigott "Druidzi",
Sylvia i Paul Botheroyd "Słownik mitologii celtyckiej",
Jan Stanisław Bystroń "Dzieje obyczajów w dawnej Polsce",
"Mały słownik kultury dawnych Słowian",
"Rok polski - zwyczaje i obrzędy"

*
Kos, Gazeta na Mazowszu z 2001/06/23

Data utworzenia: 07/06/2008 @ 03:51
Ostatnie zmiany: 27/04/2017 @ 20:05
Kategoria : Religie a obyczaje
Strona czytana 47345 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze


Komentarz #1 

autor : Nomak 14/03/2012 @ 10:49

> właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. *********

Chyba raczej na odwrót. To tradycja Słowian była na tych ziemiach na długo przed tym za nim przybył tu Kościół katolicki. Nazwa natomiast wywodzi się od kupy, skupiania - zbierania się osób w jednym miejscu, a nie od kąpieli... Jeśli natomiast chodzi o sam tytuł to jedynym bożkiem był tam wprowadzony przez chrześcijaństwo tylnimi drzwiami Jan Chrzciciel który w niektórych regionach zwany był wręcz Kupałą - był to jednak efekt wtórny a nie pierwotny – próba ochrzczenia pogańskich obchodów skończyła się “spoganieniem” chrześcijańskiego świętego.

 
Trzecie Oczko
bancroft-wspolczesni.pngpliniusz-h-n.jpegcamus-eseje.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgzarys-h-sz.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegestreicher-zarys.jpgswity-koszmar-haught.jpegklucz-niebieski-k.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgmilczenie-1-2012.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgwatykan.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegmalinowski-zsdzikich.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgmitologia-l-tur.jpgd-bog-urojony.jpgkissinger_dyplomacja.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegfuld-krotka.jpgdemony-r.jpegbabilonskie-zaklecia.jpgszrejter-mitologia.bmptylak-bog.jpgdogon-ya-gali.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgap06.jpgpolska_mieszka_i1.jpgNAPISY--1994.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgwilson-krwawiacy.pngputek-1966-mroki-s.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgjoga-eliade.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpghis-euro.jpgChiny-nowe.jpgmegalomania-narodowa-by.pngod-abrahama-do-ch.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgtocqueville.jpgburszta-asteriks.pngpascal-mysli.jpgkartezjusz-roz.jpgbutterwick.jpgrzeczpospolita_topolski.jpghistorya-pow-h-3a.gifhistoria-wenecji_norwich.jpeg100-punk-zap.jpgwewior-wstepujac-w.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgnowe-ateny.jpghis-b-w.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpggirard-koziol.jpghistoria-irlandii.jpgklengel-his-sy.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgislam-wnuk.jpghaidit-prawy-umysl.jpgpales.jpgIDEA-XIX-2007.pngsaggs.jpgedda-lelewel-1828.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgodrodzenie-2000-44.pngmysli-sw-jana-chr.pngmonarsze-sekrety-jankowski.jpegHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgmit-azteko1.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegtajemnice-smim.jpgogarek-czoj.jpgwatykan-zd.jpgo-duszy.jpgcyw-zyd.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgde-mello.jpgniwinski-mity-symbole.jpgkompendium-nauki-sk.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpg100_filmow_Lis.jpgzbikowski-legendy.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpghistoria-mali-tymowski.jpegpolskie-n.jpgamsterd-abc.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpg1908-o-wolnosci.pnglisty-prof.jpg101-tore-murphy.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgeisenberg.jpgbogowie-slowian-m.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgreligie-sw.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngczarn-mwxxw.jpgprawo-koscielne-kat.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGmitoznawstwo-porownawcze.jpgkultura-smierci-1.jpg40-piesni-r.pngzli-papieze-c.jpgNarody dawnej.jpgrozmowy-z-diablem.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpglabuda-m.jpgramadan-i-kurban.pngbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgkrotka-hi-islamu.pngLeeuw-fenomonologia.pngswieci-nie-swieci.jpgupaniszady-ut.jpgbravo.jpgkaligula.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngwzory-kultury-b.jpgheinemann-eunuchy.pngewolucja-boga.jpgmarkus-chrzesc.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpggrabski-mieszko.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpeghall-heretycy.jpgZycie-Buddy_1927.jpghis-p-k.jpgmargul-mity-z-pieciu.pnganatomia hybrydy.jpggraves-mity-gr.jpgkonstytucja-laidler.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgetyka-prot-weber.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgerman-mity-s.jpge-jastrzebowska.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgbugaj-hermetyzm.jpgdynastia-piastow-ba.jpgkrewzkrwijezusa.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegreligierzymu.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgnieznane-arch-mis.jpgmagia-i-religia.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgin-god-we-trust.pngpolska-X-XI.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgniemcy500.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgency-archeo-z-s.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgprzeglad-religioznawczy.pngmity-skandynawskie-ma.jpgjero.jpgleksykon-re.jpgdelitsh-babilon-i.jpgtrevel-his-a.jpghinduizm_-k.jpglengauer-religijnosc.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgznak-1994-2-465.jpegwiek-propagandy.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgstern-zlote-mysli.png
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13444031 odwiedzający

 400 odwiedzających online