Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 50287 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
apokryfy-nowego-testamentu.jpgkompendium-nauki-sk.jpgcyw-zyd.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegbabilonskie-zaklecia.jpgtylak-bog.jpgwatykan.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngetnologia-religii-szyjewski.jpgklucz-niebieski-k.jpgcamus-eseje.jpgwatykan-zd.jpgdelitsh-babilon-i.jpgde-mello.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgmarkus-chrzesc.jpgbogowie-slowian-m.jpgreligie-sw.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgreligierzymu.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgprawo-koscielne-kat.jpgChiny-nowe.jpgbancroft-wspolczesni.pngpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgniemcy500.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgwzory-kultury-b.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegIDEA-XIX-2007.pngniwinski-mity-symbole.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgupaniszady-ut.jpggrabski-mieszko.jpgramadan-i-kurban.pngmalinowski-zsdzikich.jpgerman-mity-s.jpgdogon-ya-gali.jpgzli-papieze-c.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgpolska_mieszka_i1.jpgin-god-we-trust.pngnowe-ateny.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg1908-o-wolnosci.pngmaly-slownik-religiozna.jpgprzeglad-religioznawczy.pngszrejter-mitologia.bmpod-abrahama-do-ch.jpgjero.jpgetyka-prot-weber.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpge-jastrzebowska.jpgswity-koszmar-haught.jpegMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgklengel-his-sy.jpgdynastia-piastow-ba.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgbravo.jpgleksykon-re.jpgtajemnice-smim.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgpliniusz-h-n.jpegmeczenstwo_w_islamie.jpgd-bog-urojony.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpghis-p-k.jpgznak-1994-2-465.jpegwiek-propagandy.jpgdemony-r.jpegswieci-nie-swieci.jpgmegalomania-narodowa-by.pngjoga-eliade.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgmilczenie-1-2012.jpgNAPISY--1994.jpglabuda-m.jpgfuld-krotka.jpgjudyta-postac-b-granic.jpggraves-mity-gr.jpgburszta-asteriks.pngbutterwick.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpg100_filmow_Lis.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg100-punk-zap.jpgestreicher-zarys.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegheinemann-eunuchy.pnghall-heretycy.jpgzarys-h-sz.jpgmagia-i-religia.jpgewolucja-boga.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpghinduizm_-k.jpgpolskie-n.jpgo-duszy.jpgrozmowy-z-diablem.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegkonstytucja-laidler.jpgency-archeo-z-s.jpgislam-wnuk.jpgkrotka-hi-islamu.pngpolska-X-XI.jpgmitologia-l-tur.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGwewior-wstepujac-w.jpglisty-prof.jpgkultura-smierci-1.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpg40-piesni-r.pngilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgputek-1966-mroki-s.jpgkissinger_dyplomacja.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgtocqueville.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgkaligula.jpgwilson-krwawiacy.pnghistoria-irlandii.jpgamsterd-abc.jpgbugaj-hermetyzm.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegpales.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgstern-zlote-mysli.pngZycie-Buddy_1927.jpglengauer-religijnosc.jpgkartezjusz-roz.jpgLeeuw-fenomonologia.pnghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegzbikowski-legendy.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgedda-lelewel-1828.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgap06.jpgeisenberg.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgnieznane-arch-mis.jpganatomia hybrydy.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpggirard-koziol.jpgmit-azteko1.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpghis-euro.jpg101-tore-murphy.jpgsaggs.jpgczarn-mwxxw.jpgpascal-mysli.jpgkrewzkrwijezusa.jpghistorya-pow-h-3a.giftrevel-his-a.jpgmysli-sw-jana-chr.pngnor-davies-boze-igrzysko.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpghistoria-mali-tymowski.jpegrzeczpospolita_topolski.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegogarek-czoj.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pnghaidit-prawy-umysl.jpghis-b-w.jpgNarody dawnej.jpgodrodzenie-2000-44.png
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13428467 odwiedzający

 531 odwiedzających online