Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Święta - Zielone Świątki

Zielone Świątki

Zbliżające się święto Zesłania Ducha Świętego zatraciło swój dawny, ludowy charakter, a jak wskazuje jego potoczna nazwa - "Zielone Świątki", oprawa tego dnia była pełnią rozkwitłej wiosny. Zielone Świątki jest to święto ruchome, obchodzone w siódmą niedzielę po Wielkanocy, na pamiątkę zesłania Ducha Świętego oraz założenia Kościoła, zwane też Pięćdziesiątnicą.

Jeszcze do połowy ubiegłego stulecia świętowane były uroczyście dwa dni Zielonych Świątek - niedziela i poniedziałek. Najbardziej rzucającym się zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki". Niegdyś przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki - dziś ten zwyczaj w zasadzie zarzucono. Współcześnie kobiety niekiedy przynoszą jeszcze do domów "zielone", czyli mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów, oraz przede wszystkim tatarak, który tną na krótkie kawałki i rozrzucają po całym mieszkaniu oraz przed chatą, a dawniej nawet zatykano je w strzechy domów. Tak opisywał to Kolberg: "W dnie te umiatają przed domem śmiecie, posypią miejsce to tatarakiem i obsadzą ganki domu, a czasami i bliski plotek gałązkami brzeziny". W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.

Niegdyś pierwszego dnia Zielonych Świątek pastuchy, pędząc przed południem do wsi bydło z pastwiska, wybierali pięknego i spokojnego wołu, okrywali go starą siecią i następnie przywiązywali ją do tułowia słomianymi pasami. Za sieć i powrósła wkładali gałązki i polne kwiaty, na rogi zaś wieniec z brzozowych gałązek. Tak przystrojonego wołu hałasując prowadzili na czele stada do wsi, gdzie właściciel zwierzęcia musiał je wykupić z rąk pastuchów datkiem pieniężnym. W przeciwnym razie chłopcy prowadzili wołu dalej na wieś. Spokojnego wołu wprowadzano nawet do chaty, gdzie gospo darze musieli okupić się od niespodziewanego najazdu pasterzy. Gloger pisał: "Na Zielone Świątki pastuchy przygotowywali rodzaj uplecionych z łyka wierzbowego zaprzęgów, a raczej rzędu na wołu, podobnego do zwykłej rogoży, tudzież przystrajają z odartej szeroko kory z drzewa olszowego, dziwnego bałwana, mającego człowieka, a zarazem i rycerza wyobrażać". W Poznańskim podczas Zielonych Świąt chłopcy obnosili albo obwozili na koniu "Maja" - figurę ludzką zrobioną za słomy i przybraną liśćmi, kwiatami i ziołami polnymi. Na Podlasiu południowym obwożono na przystrojonym wole kukłę zwaną Roduś. Po południu pastuchy spędzali bydło w jedno miejsce i na pastwisku, kupiwszy sobie uprzednio w karczmie wódki i piwa, urządzali biesiadę zwaną "majówką" lub "wołowym weselem". Później pastuchy ograniczali się do zakładania wołom zielonych wieńców na rogi. Gospodarze wykupywali uwieńczone zwierzęta, dając złotówkę "wykupnego" na cukierki.

Dziewczęta w drugi dzień Zielonych Świąt szły w łąki i tam rozpalały ognisko. Przy ognisku plotły wieniec z ruty, chabru oraz brzozowych lub klonowych gałązek i wybierały spośród siebie "królewnę". Najczęściej była nią najmłodsza i najładniejsza dziewczyna, którą ubierano w białą lub niebieską suknię, przepasywano wstążką, obwieszano koralami i wstążkami i na głowę wkładano koronę. Królewnę oprowadzano trzy razy wokół ogniska, a następnie wesoły i barwny korowód obchodził granice wioskowych pół, śpiewając przy tym pieśni, wśród których powtarzał się refren:

"Gdzie królowa chodzi,
tam pszeniczka rodzi.
Gdzie królowa nie chodzi,
Tam pszeniczka nie rodzi".

Po obejściu pół dziewczęta prowadziły "królewnę" do wsi, gdzie w niektórych chatach przyjmowano orszak poczęstunkiem. Na terenie Mazowsza, w okolicach Ciechanowa, na Zielone Świątki ustawiano we wsiach wysokie słupy, umajone zielenią, natomiast w Rzeszowskiem nieodłącznym atrybutem tych świąt były jaja. Gospodyni, chcąc aby kury dobrze się niosły, smażyła w Zielone Świątki na śniadanie jajecznicę, a pastuchy zabierali je ze sobą i piekli na ognisku oblepione gliną.

Z Zielonymi Świątkami związane są liczne przysłowia, obrazujące obyczaje - "Do Zielonych Świątek można wodę lać i w piątek" czyli trwa wielkanocne wzajemne polewanie wodą, "Kto ślub bierze na Zielone Świątki, to Duch św. zstępuje na ziemię, a diabeł w małżeństwo" - czyli wesela w tym dniu są nieszczęśliwe. Pogodę przepowiadano: "Jeżeli w Świątki deszcz pada, wielką biedę zapowiada", ale jednocześnie deszcze zwiastowały obfitość zbiorów - "Deszcz w Zielone Świątki, będą wielkie sprzątki", "Mokre Zielone Świątki dają tłuste Boże Narodzenie". Mówiono, że "Około Zielonych Świątek to najlepszy wziątek" - ponieważ w tym czasie krowy dają najwięcej mleka i jest dostatek nabiału, oraz "Od Zielonych Świątek jajko wlazło w kątek" - ponieważ jest to czas pierwszego wylęgu kurcząt. O zbliżającym się końcu przednówka i początku nowych plonów mówiły przysłowia: "Na Zielone Świątki dobre i otrąbki" i "Na św. Ducha w polu otucha".


Grażyna Czerwińska


Data utworzenia: 20/12/2009 @ 17:01
Ostatnie zmiany: 12/04/2012 @ 04:54
Kategoria : Święta
Strona czytana 49215 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
Historia bez cenzury - Hartwig.jpegmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgniemcy500.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpggrabski-mieszko.jpgdogon-ya-gali.jpgmysli-sw-jana-chr.pngedda-lelewel-1828.jpgczarn-mwxxw.jpgwatykan.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgd-bog-urojony.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgpales.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgo-duszy.jpgkrotka-hi-islamu.pngpilarczyk-literatura-zydowska.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgheinemann-eunuchy.pngwilson-krwawiacy.pngjudyta-postac-b-granic.jpgkrewzkrwijezusa.jpggirard-koziol.jpghistoria-mali-tymowski.jpegzli-papieze-c.jpghistorya-pow-h-3a.gifswity-koszmar-haught.jpegnieznane-arch-mis.jpgcamus-eseje.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgupaniszady-ut.jpgwiek-propagandy.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgkissinger_dyplomacja.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgcyw-zyd.jpgwzory-kultury-b.jpgbugaj-hermetyzm.jpghall-heretycy.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpghinduizm_-k.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgswieci-nie-swieci.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgtocqueville.jpgogarek-czoj.jpgIDEA-XIX-2007.pngznak-1994-2-465.jpegod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgestreicher-zarys.jpgreligierzymu.jpgkartezjusz-roz.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgpliniusz-h-n.jpegmilczenie-1-2012.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgszrejter-mitologia.bmpgraves-mity-gr.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgkultura-smierci-1.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegdemony-r.jpegczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgin-god-we-trust.pngeisenberg.jpgde-mello.jpgpolska_mieszka_i1.jpgprawo-koscielne-kat.jpg1908-o-wolnosci.pngslowianie-mitologie-swiata.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgjero.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgetyka-prot-weber.jpgtajemnice-smim.jpgputek-1966-mroki-s.jpgburszta-asteriks.pnge-jastrzebowska.jpgbravo.jpgmagia-i-religia.jpgtrevel-his-a.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgkonstytucja-laidler.jpgmitologia-l-tur.jpgodrodzenie-2000-44.pngapokryfy-nowego-testamentu.jpganatomia hybrydy.jpgzbikowski-legendy.jpgbogowie-slowian-m.jpgklucz-niebieski-k.jpgkaligula.jpgZycie-Buddy_1927.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpglisty-prof.jpgramadan-i-kurban.pngbutterwick.jpglabuda-m.jpgnowe-ateny.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngpascal-mysli.jpgod-abrahama-do-ch.jpgpolska-X-XI.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegNAPISY--1994.jpgmegalomania-narodowa-by.pngegipt-i-biblia-p-montet.jpegstern-zlote-mysli.pnghaidit-prawy-umysl.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgwatykan-zd.jpgmarkus-chrzesc.jpghistoria-irlandii.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegleksykon-re.jpgwewior-wstepujac-w.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgerman-mity-s.jpgprawo-wyznaniowe-2011.png100_filmow_Lis.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpeghis-b-w.jpgmit-azteko1.jpgency-archeo-z-s.jpgdelitsh-babilon-i.jpgpolskie-n.jpgreligie-sw.jpgdynastia-piastow-ba.jpghis-p-k.jpghis-euro.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgamsterd-abc.jpgislam-wnuk.jpgmity-skandynawskie-ma.jpg101-tore-murphy.jpgap06.jpgfuld-krotka.jpgzarys-h-sz.jpgbancroft-wspolczesni.pngprzeglad-historyczny-87-1996.jpgrozmowy-z-diablem.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegchrzescjianstwo-rusi-k.jpgNarody dawnej.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg40-piesni-r.pngewolucja-boga.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgklengel-his-sy.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngmonarsze-sekrety-jankowski.jpeglengauer-religijnosc.jpgtylak-bog.jpgprzeglad-religioznawczy.pngCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgChiny-nowe.jpgsaggs.jpg100-punk-zap.jpgLeeuw-fenomonologia.pngwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgkompendium-nauki-sk.jpgjoga-eliade.jpgniwinski-mity-symbole.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13395449 odwiedzający

 501 odwiedzających online