Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Religie a obyczaje - Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Historia obchodów Sobótki to właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. W noc letniego przesilenia Słowianie obchodzili kupalnockę. Było to zgromadzenie związane z pierwszą kąpielą w roku (kąpiel tę nazywano kupałą), obrzędami ku czci słońca (skakanie przez ognisko), rytualnymi śpiewami i orgiami.

Zobacz powiekszenie
Już w X wieku arabski pisarz Ibn Rosteh wspominał, że Słowianie czczą ogień. W ludowej obrzędowości najdłużej zachował się zwyczaj palenia ogni sobótkowych w święto kupały. Szczególny przebieg miały uroczystości na szczytach gór - Raduni, Ślęży, Łysej Góry. Wspomina o tym niemiecki kronikarz Thietmar w X wieku.

Kościół katolicki starał się osłabić rangę święta i zniszczyć pogańskie ośrodki kultu. Na szczytach Łysej Góry i Ślęży stanęły klasztory. Samo święto kupały próbowano identyfikować z wigilią dnia św. Jana Chrzciciela. Stąd przesunięcie obchodów na noc 23/24 czerwca. Nazwa sobótka pojawiła się w XIII wieku i wzięła się od sobótek - ogni rozpalanych pierwotnie w sobotę poprzedzającą Zielone Świątki.

W XVI i XVII wieku sobótka była jednym z nielicznych świąt chłopskich, które cieszyło się popularnością u szlachty. Ale przekonanie o pogańskim pochodzeniu nocy świętojańskiej było nadal powszechne. Nie dziwi więc, że znaczna część duchowieństwa patrzyła niechętnie na sobótki. W noc świętojańską 1632 roku w Wałczu (Wielkopolska) jezuici zorganizowali nawet rodzaj krucjaty przeciw świętującym. Ubrani w szaty liturgiczne ruszyli za miasto. Na widok procesji mieszkańcy rozbiegli się do domów.

Wierni nie dawali się jednak odzwyczaić od pogańskiego zwyczaju. Należało go więc uświęcić. Księża zmienili taktykę i pouczali w kazaniach, że ognie są w tę noc palone na znak światła Ewangelii i na pamiątkę palenia pogańskich bałwanów w pierwszych latach polskiego chrześcijaństwa.

Sobótkowe zwyczaje przez wiele wieków zachowały się niemal w nie zmienionej formie na terenie całej Polski. Niektóre uległy chrystianizacji, a na pewno większość z nich straciła swe dawne magiczne znaczenie.

W XVIII i XIX wieku władze tępiły zwyczaj sobótkowy w miastach, już nie ze względów ideologicznych, ale z obawy przed pożarami. Uprzemysłowienie i uwłaszczenie chłopów w XIX wieku oraz zwiększona migracja rozbiły spójność wiejskich wspólnot i zwyczaj obchodzenia nocy świętojańskiej stracił wiele ze swej popularności.

Dzisiaj jednak obrzędy sobótkowe przeżywają wspaniały renesans.

Bibliografia

Mircea Eliade "Traktat o historii religii",
T.G.E. Powell "Celtowie",
Stuart Pigott "Druidzi",
Sylvia i Paul Botheroyd "Słownik mitologii celtyckiej",
Jan Stanisław Bystroń "Dzieje obyczajów w dawnej Polsce",
"Mały słownik kultury dawnych Słowian",
"Rok polski - zwyczaje i obrzędy"

*
Kos, Gazeta na Mazowszu z 2001/06/23

Data utworzenia: 07/06/2008 @ 03:51
Ostatnie zmiany: 27/04/2017 @ 20:05
Kategoria : Religie a obyczaje
Strona czytana 46013 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze


Komentarz #1 

autor : Nomak 14/03/2012 @ 10:49

> właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. *********

Chyba raczej na odwrót. To tradycja Słowian była na tych ziemiach na długo przed tym za nim przybył tu Kościół katolicki. Nazwa natomiast wywodzi się od kupy, skupiania - zbierania się osób w jednym miejscu, a nie od kąpieli... Jeśli natomiast chodzi o sam tytuł to jedynym bożkiem był tam wprowadzony przez chrześcijaństwo tylnimi drzwiami Jan Chrzciciel który w niektórych regionach zwany był wręcz Kupałą - był to jednak efekt wtórny a nie pierwotny – próba ochrzczenia pogańskich obchodów skończyła się “spoganieniem” chrześcijańskiego świętego.

 
Trzecie Oczko
IDEA-XIX-2007.pnghaidit-prawy-umysl.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgetyka-prot-weber.jpgency-archeo-z-s.jpgtrevel-his-a.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpeghistoria-irlandii.jpgkaligula.jpgkrewzkrwijezusa.jpgwatykan-zd.jpgreligierzymu.jpgbogowie-slowian-m.jpgkonstytucja-laidler.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgzbikowski-legendy.jpghistorya-pow-h-3a.gifMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgap06.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgpolska_mieszka_i1.jpgpliniusz-h-n.jpegLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgfuld-krotka.jpgsaggs.jpghis-euro.jpgpales.jpgmilczenie-1-2012.jpg100-punk-zap.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngestreicher-zarys.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegniemcy500.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgogarek-czoj.jpgprawo-koscielne-kat.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpg40-piesni-r.pngputek-1966-mroki-s.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgburszta-asteriks.pngstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgreligie-sw.jpghis-b-w.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgeisenberg.jpgmegalomania-narodowa-by.pngtajemnice-smim.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpeglisty-prof.jpgerman-mity-s.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgwzory-kultury-b.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgwatykan.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegpsychoanaliza-i-religia.jpgmit-azteko1.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpganatomia hybrydy.jpgbugaj-hermetyzm.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegmity-skandynawskie-ma.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgdynastia-piastow-ba.jpgewolucja-boga.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgprzeglad-religioznawczy.pngmagia-i-religia.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgswity-koszmar-haught.jpegpolskie-n.jpgbutterwick.jpgramadan-i-kurban.pnghinduizm_-k.jpgjoga-eliade.jpgmarkus-chrzesc.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgmysli-sw-jana-chr.pngpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpghis-p-k.jpgupaniszady-ut.jpghall-heretycy.jpggrabski-mieszko.jpgNAPISY--1994.jpgo-duszy.jpgbancroft-wspolczesni.pngczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgheinemann-eunuchy.pngzli-papieze-c.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgislam-wnuk.jpgwewior-wstepujac-w.jpgzarys-h-sz.jpg1908-o-wolnosci.pngnieznane-arch-mis.jpge-jastrzebowska.jpgmitologia-l-tur.jpgd-bog-urojony.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg100_filmow_Lis.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgin-god-we-trust.pngswieci-nie-swieci.jpgtocqueville.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgleksykon-re.jpgnowe-ateny.jpgdogon-ya-gali.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgniwinski-mity-symbole.jpgodrodzenie-2000-44.pngpascal-mysli.jpgkompendium-nauki-sk.jpgNarody dawnej.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgklucz-niebieski-k.jpgwiek-propagandy.jpgrozmowy-z-diablem.jpgbravo.jpgjero.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegczarn-mwxxw.jpgkrotka-hi-islamu.pngkultura-smierci-1.jpg101-tore-murphy.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgde-mello.jpgLeeuw-fenomonologia.pngpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgklengel-his-sy.jpggirard-koziol.jpgpolska-X-XI.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgZycie-Buddy_1927.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgcamus-eseje.jpgkissinger_dyplomacja.jpgtylak-bog.jpgstern-zlote-mysli.pnglengauer-religijnosc.jpglabuda-m.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgcyw-zyd.jpgznak-1994-2-465.jpegwilson-krwawiacy.pnggraves-mity-gr.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgszrejter-mitologia.bmpamsterd-abc.jpgChiny-nowe.jpgdelitsh-babilon-i.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgod-abrahama-do-ch.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgdemony-r.jpegedda-lelewel-1828.jpghistoria-mali-tymowski.jpegpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGkartezjusz-roz.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13331486 odwiedzający

 367 odwiedzających online