Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Religie a obyczaje - Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Historia obchodów Sobótki to właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. W noc letniego przesilenia Słowianie obchodzili kupalnockę. Było to zgromadzenie związane z pierwszą kąpielą w roku (kąpiel tę nazywano kupałą), obrzędami ku czci słońca (skakanie przez ognisko), rytualnymi śpiewami i orgiami.

Zobacz powiekszenie
Już w X wieku arabski pisarz Ibn Rosteh wspominał, że Słowianie czczą ogień. W ludowej obrzędowości najdłużej zachował się zwyczaj palenia ogni sobótkowych w święto kupały. Szczególny przebieg miały uroczystości na szczytach gór - Raduni, Ślęży, Łysej Góry. Wspomina o tym niemiecki kronikarz Thietmar w X wieku.

Kościół katolicki starał się osłabić rangę święta i zniszczyć pogańskie ośrodki kultu. Na szczytach Łysej Góry i Ślęży stanęły klasztory. Samo święto kupały próbowano identyfikować z wigilią dnia św. Jana Chrzciciela. Stąd przesunięcie obchodów na noc 23/24 czerwca. Nazwa sobótka pojawiła się w XIII wieku i wzięła się od sobótek - ogni rozpalanych pierwotnie w sobotę poprzedzającą Zielone Świątki.

W XVI i XVII wieku sobótka była jednym z nielicznych świąt chłopskich, które cieszyło się popularnością u szlachty. Ale przekonanie o pogańskim pochodzeniu nocy świętojańskiej było nadal powszechne. Nie dziwi więc, że znaczna część duchowieństwa patrzyła niechętnie na sobótki. W noc świętojańską 1632 roku w Wałczu (Wielkopolska) jezuici zorganizowali nawet rodzaj krucjaty przeciw świętującym. Ubrani w szaty liturgiczne ruszyli za miasto. Na widok procesji mieszkańcy rozbiegli się do domów.

Wierni nie dawali się jednak odzwyczaić od pogańskiego zwyczaju. Należało go więc uświęcić. Księża zmienili taktykę i pouczali w kazaniach, że ognie są w tę noc palone na znak światła Ewangelii i na pamiątkę palenia pogańskich bałwanów w pierwszych latach polskiego chrześcijaństwa.

Sobótkowe zwyczaje przez wiele wieków zachowały się niemal w nie zmienionej formie na terenie całej Polski. Niektóre uległy chrystianizacji, a na pewno większość z nich straciła swe dawne magiczne znaczenie.

W XVIII i XIX wieku władze tępiły zwyczaj sobótkowy w miastach, już nie ze względów ideologicznych, ale z obawy przed pożarami. Uprzemysłowienie i uwłaszczenie chłopów w XIX wieku oraz zwiększona migracja rozbiły spójność wiejskich wspólnot i zwyczaj obchodzenia nocy świętojańskiej stracił wiele ze swej popularności.

Dzisiaj jednak obrzędy sobótkowe przeżywają wspaniały renesans.

Bibliografia

Mircea Eliade "Traktat o historii religii",
T.G.E. Powell "Celtowie",
Stuart Pigott "Druidzi",
Sylvia i Paul Botheroyd "Słownik mitologii celtyckiej",
Jan Stanisław Bystroń "Dzieje obyczajów w dawnej Polsce",
"Mały słownik kultury dawnych Słowian",
"Rok polski - zwyczaje i obrzędy"

*
Kos, Gazeta na Mazowszu z 2001/06/23

Data utworzenia: 07/06/2008 @ 03:51
Ostatnie zmiany: 27/04/2017 @ 20:05
Kategoria : Religie a obyczaje
Strona czytana 47106 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze


Komentarz #1 

autor : Nomak 14/03/2012 @ 10:49

> właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. *********

Chyba raczej na odwrót. To tradycja Słowian była na tych ziemiach na długo przed tym za nim przybył tu Kościół katolicki. Nazwa natomiast wywodzi się od kupy, skupiania - zbierania się osób w jednym miejscu, a nie od kąpieli... Jeśli natomiast chodzi o sam tytuł to jedynym bożkiem był tam wprowadzony przez chrześcijaństwo tylnimi drzwiami Jan Chrzciciel który w niektórych regionach zwany był wręcz Kupałą - był to jednak efekt wtórny a nie pierwotny – próba ochrzczenia pogańskich obchodów skończyła się “spoganieniem” chrześcijańskiego świętego.

 
Trzecie Oczko
Zycie-Buddy_1927.jpgswity-koszmar-haught.jpegzapomniane-n-strzelczyk.jpgklucz-niebieski-k.jpgNAPISY--1994.jpgniemcy500.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngkartezjusz-roz.jpghis-p-k.jpgreligie-sw.jpgmilczenie-1-2012.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pnggrabski-mieszko.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgpliniusz-h-n.jpegmitologia-l-tur.jpg100_filmow_Lis.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgency-archeo-z-s.jpgpolska_mieszka_i1.jpgmagia-i-religia.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgmit-azteko1.jpgkrewzkrwijezusa.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpghistorya-pow-h-3a.gifprzeglad-religioznawczy.pngwilson-krwawiacy.pngetyka-prot-weber.jpgpolskie-n.jpglabuda-m.jpghistoria-mali-tymowski.jpegChiny-nowe.jpgkultura-smierci-1.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgfuld-krotka.jpgdynastia-piastow-ba.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgNarody dawnej.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegbancroft-wspolczesni.pngpolska-X-XI.jpgrozmowy-z-diablem.jpgtocqueville.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegmysli-sw-jana-chr.pnghaidit-prawy-umysl.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegmalinowski-zsdzikich.jpgburszta-asteriks.pngchrzescjianstwo-rusi-k.jpgpales.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgstern-zlote-mysli.pngapokryfy-nowego-testamentu.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegd-bog-urojony.jpgeisenberg.jpgLeeuw-fenomonologia.pngnowe-ateny.jpgsaggs.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpghistoria-irlandii.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpglengauer-religijnosc.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgnieznane-arch-mis.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegcamus-eseje.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgIDEA-XIX-2007.pngszrejter-mitologia.bmpmity-skandynawskie-ma.jpg1908-o-wolnosci.pngupaniszady-ut.jpghis-b-w.jpgcyw-zyd.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegjerzy-adamski-historia-l-f.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgamsterd-abc.jpgheinemann-eunuchy.pngedda-lelewel-1828.jpgo-duszy.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgznak-1994-2-465.jpeghis-euro.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpglisty-prof.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgmarkus-chrzesc.jpgewolucja-boga.jpgzbikowski-legendy.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgap06.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgkrotka-hi-islamu.pngod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgbutterwick.jpgin-god-we-trust.pngreligierzymu.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgramadan-i-kurban.pngislam-wnuk.jpg40-piesni-r.pngniwinski-mity-symbole.jpgklengel-his-sy.jpggirard-koziol.jpgogarek-czoj.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgbravo.jpgkaligula.jpghall-heretycy.jpgodrodzenie-2000-44.pngpsychoanaliza-i-religia.jpgbogowie-slowian-m.jpganatomia hybrydy.jpgzarys-h-sz.jpgerman-mity-s.jpgwewior-wstepujac-w.jpgkonstytucja-laidler.jpgdogon-ya-gali.jpgputek-1966-mroki-s.jpgwatykan.jpgczarn-mwxxw.jpgjoga-eliade.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngdrioton-egipt-faraonow-2.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpge-jastrzebowska.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGbugaj-hermetyzm.jpgmargul-mity-z-pieciu.png101-tore-murphy.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgswieci-nie-swieci.jpgwzory-kultury-b.jpgkompendium-nauki-sk.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgjero.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegmonarsze-sekrety-jankowski.jpegtrevel-his-a.jpgtajemnice-smim.jpgwatykan-zd.jpgestreicher-zarys.jpggraves-mity-gr.jpgleksykon-re.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgpascal-mysli.jpgprawo-koscielne-kat.jpgmegalomania-narodowa-by.pnghinduizm_-k.jpgkissinger_dyplomacja.jpgdelitsh-babilon-i.jpg100-punk-zap.jpgwiek-propagandy.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgde-mello.jpgtylak-bog.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgzli-papieze-c.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgdemony-r.jpegod-abrahama-do-ch.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13423913 odwiedzający

 328 odwiedzających online