Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 48551 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
krotka-hi-islamu.pngprzeglad-historyczny-87-1996.jpgLeeuw-fenomonologia.pngbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgmitologia-l-tur.jpgmit-azteko1.jpggraves-mity-gr.jpgmysli-sw-jana-chr.pngcamus-eseje.jpgeisenberg.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGrzeczpospolita_topolski.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgmity-skandynawskie-ma.jpghistoria-irlandii.jpgjudyta-postac-b-granic.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegin-god-we-trust.pngrozmowy-z-diablem.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegkaligula.jpgdemony-r.jpegmilczenie-1-2012.jpgbugaj-hermetyzm.jpgkonstytucja-laidler.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg101-tore-murphy.jpgwewior-wstepujac-w.jpgcyw-zyd.jpgod-abrahama-do-ch.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgChiny-nowe.jpgklengel-his-sy.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngfuld-krotka.jpganatomia hybrydy.jpgislam-wnuk.jpgewolucja-boga.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgedda-lelewel-1828.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgpales.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpghis-p-k.jpgency-archeo-z-s.jpgdelitsh-babilon-i.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgetyka-prot-weber.jpgklucz-niebieski-k.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgzli-papieze-c.jpgprzeglad-religioznawczy.pnghistoria-wenecji_norwich.jpegamsterd-abc.jpgnowe-ateny.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpg40-piesni-r.pngd-bog-urojony.jpggirard-koziol.jpgniemcy500.jpgtylak-bog.jpgheinemann-eunuchy.pngetnologia-religii-szyjewski.jpgpolskie-n.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg100_filmow_Lis.jpge-jastrzebowska.jpgbravo.jpglisty-prof.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegbogowie-slowian-m.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgwzory-kultury-b.jpglengauer-religijnosc.jpg100-punk-zap.jpgIDEA-XIX-2007.pngczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgleksykon-re.jpgreligie-sw.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgZycie-Buddy_1927.jpgsaggs.jpgznak-1994-2-465.jpegSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgmarkus-chrzesc.jpghinduizm_-k.jpghistoria-mali-tymowski.jpegkultura-smierci-1.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgpolska-X-XI.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegmargul-mity-z-pieciu.pngjoga-eliade.jpghis-b-w.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpggrabski-mieszko.jpgerman-mity-s.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgNAPISY--1994.jpgputek-1966-mroki-s.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegwatykan.jpgjero.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgczarn-mwxxw.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegpliniusz-h-n.jpegswity-koszmar-haught.jpegbancroft-wspolczesni.pnghaidit-prawy-umysl.jpgmagia-i-religia.jpghis-euro.jpgramadan-i-kurban.pngwiek-propagandy.jpgbutterwick.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgNarody dawnej.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgo-duszy.jpglabuda-m.jpgreligierzymu.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgwatykan-zd.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgogarek-czoj.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgwilson-krwawiacy.pngSzalenstwo w rel-swiata.jpgtocqueville.jpgpolska_mieszka_i1.jpgprawo-wyznaniowe-2011.png1908-o-wolnosci.pngap06.jpgdynastia-piastow-ba.jpgtajemnice-smim.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeghistorya-pow-h-3a.gifupaniszady-ut.jpghall-heretycy.jpgodrodzenie-2000-44.pngde-mello.jpgkartezjusz-roz.jpgswieci-nie-swieci.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgtrevel-his-a.jpgniwinski-mity-symbole.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgkompendium-nauki-sk.jpgzbikowski-legendy.jpgburszta-asteriks.pngmegalomania-narodowa-by.pngmaly-slownik-religiozna.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgkrewzkrwijezusa.jpgzarys-h-sz.jpgprawo-koscielne-kat.jpgstern-zlote-mysli.pngdogon-ya-gali.jpgkissinger_dyplomacja.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgszrejter-mitologia.bmpestreicher-zarys.jpgpascal-mysli.jpgnieznane-arch-mis.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13257040 odwiedzający

 373 odwiedzających online