Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 48729 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
historya-pow-h-3a.gifbancroft-wspolczesni.pngSaga-o-Nibelungach-Treumund.pnghistoria-irlandii.jpgbogowie-slowian-m.jpgmysli-sw-jana-chr.pngkaligula.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgeisenberg.jpgewolucja-boga.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgreligie-sw.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpeg101-tore-murphy.jpgap06.jpgbutterwick.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgprawo-koscielne-kat.jpgency-archeo-z-s.jpgwzory-kultury-b.jpghis-p-k.jpgNarody dawnej.jpgszrejter-mitologia.bmpstern-zlote-mysli.pngSzalenstwo w rel-swiata.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngmonarsze-sekrety-jankowski.jpegMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgramadan-i-kurban.pngchrzescjianstwo-rusi-k.jpganatomia hybrydy.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgwatykan.jpgetyka-prot-weber.jpgznak-1994-2-465.jpegwewior-wstepujac-w.jpgwiek-propagandy.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpeg100_filmow_Lis.jpgcamus-eseje.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgjoga-eliade.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgislam-wnuk.jpgnowe-ateny.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgkrewzkrwijezusa.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeghis-euro.jpgpascal-mysli.jpgpolska-X-XI.jpgedda-lelewel-1828.jpgestreicher-zarys.jpgklucz-niebieski-k.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgkartezjusz-roz.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgkultura-smierci-1.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGrzeczpospolita_topolski.jpgZycie-Buddy_1927.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpghinduizm_-k.jpg100-punk-zap.jpgtajemnice-smim.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegniemcy500.jpgChiny-nowe.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg40-piesni-r.pngbravo.jpgodrodzenie-2000-44.pngmitoznawstwo-porownawcze.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpggrabski-mieszko.jpgleksykon-re.jpgburszta-asteriks.pngmagia-i-religia.jpgkrotka-hi-islamu.pngcyw-zyd.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpggraves-mity-gr.jpghall-heretycy.jpgswieci-nie-swieci.jpgpolska_mieszka_i1.jpgtylak-bog.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgin-god-we-trust.pngreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegmarkus-chrzesc.jpgrozmowy-z-diablem.jpgheinemann-eunuchy.pngmilczenie-1-2012.jpgdynastia-piastow-ba.jpgmegalomania-narodowa-by.pngkonstytucja-laidler.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg1908-o-wolnosci.pngo-duszy.jpgkissinger_dyplomacja.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgzli-papieze-c.jpgczarn-mwxxw.jpgtocqueville.jpgtrevel-his-a.jpgwatykan-zd.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgdogon-ya-gali.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpge-jastrzebowska.jpgzbikowski-legendy.jpgLeeuw-fenomonologia.pnghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpglisty-prof.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgdelitsh-babilon-i.jpglabuda-m.jpgfuld-krotka.jpgjero.jpgmitologia-l-tur.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgputek-1966-mroki-s.jpgnieznane-arch-mis.jpgswity-koszmar-haught.jpegmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgdemony-r.jpegde-mello.jpgniwinski-mity-symbole.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngrozmyslania-marek-a 1913.jpgmalinowski-zsdzikich.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegreligierzymu.jpgogarek-czoj.jpgzarys-h-sz.jpgIDEA-XIX-2007.pngd-bog-urojony.jpgsaggs.jpgamsterd-abc.jpgNAPISY--1994.jpghistoria-mali-tymowski.jpeglengauer-religijnosc.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgpolskie-n.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgerman-mity-s.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgklengel-his-sy.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeggirard-koziol.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgprzeglad-religioznawczy.pngpliniusz-h-n.jpegwilson-krwawiacy.pnghis-b-w.jpgbugaj-hermetyzm.jpgupaniszady-ut.jpgod-abrahama-do-ch.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgmit-azteko1.jpgpales.jpgkompendium-nauki-sk.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpghaidit-prawy-umysl.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13272172 odwiedzający

 355 odwiedzających online