Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

RELIGIE WYMARŁE - Archeologia - Baba połowiecka ze Stadnicy

Baba połowiecka ze Stadnicy

Babami (tur.) nazywa się posągi wznoszone na stepach Europy i Azji od neolitu po średniowiecze. W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się jeden tego rodzaju zabytek – baba połowiecka (nr inw. MAK/7911). Podarował ją na początku XX w. Ernest Rohoziński. Przywieziona została z miejscowości Stadnica w guberni kijowskiej Cesarstwa Rosyjskiego (obecnie Ukraina).

Baba ze Stadnicy jest kamienną stelą antropomorficzną naturalnej wielkości. Przedstawia nieproporcjonalną, stojącą kobietę ubraną w kaftan sięgający kolan i wysoki kapelusz. Z tyłu jej głowy widoczne są „rogi” (ozdoby z pilśniowych wałków obszytych tkaniną). Kobieta w złączonych na brzuchu dłoniach trzyma naczynie. Przedstawione są także drobniejsze elementy jej stroju (naszyjnik, kolczyki, sakiewka u pasa). Efektem zniszczenia przez czynniki atmosferyczne lub wpływów islamu jest nieczytelność detali twarzy.

Statua pochodzi z ok. XII/XIII w. i jest okazem poświadczającym wysoki poziom kamieniarki połowieckiej tego czasu. Podobne rzeźby – zarówno męskie, jak i żeńskie – stawiał lud Połowców na kurhanach będących grobami arystokratycznych współplemieńców (wg przekazu pisanego z XIII w.) oraz na kopcach usypanych przez wcześniejszych nadczarnomorskich nomadów (wg rozpoznania archeologicznego). Były one nie tylko swego rodzaju nagrobkami, ale i obiektami o funkcji sakralnej – przedstawieniami bóstw, czy też przodków-herosów, a w ich pobliżu sytuowano miejsca ofiarne. Baby mogły mieć też walor praktyczny, będąc znakami orientacyjnymi w bezkresnym stepie. Umieszczanie ich na mogiłach było charakterystyczne dla obszaru na lewym brzegu dolnego Dniepru.

Twórcami posągu byli Połowcy (Kipczacy, Kumanowie) – koczowniczy lud przybyły w XI w. znad górnego Irtyszu na stepy (nazwane Polami Połowieckimi, ‘Deszt-i-Kipczak’) dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Przez prawie dwa wieki (2. połowa XI – 1. połowa XIII w.) ich ordy i chanaty były niebezpiecznymi sąsiadami Rusi, sięgającymi w grabieżczych wyprawach także Bizancjum, a nawet Polski i Węgier. W 1222 r. zostali pokonani przez Mongołów nad Donem, a w roku następnym doznali – mimo sojuszu z książętami ruskimi – ponownej, miażdżącej klęski w słynnej bitwie nad rzeką Kałką. Zwycięzcy włączyli ziemie połowieckie do swego imperium, a z czasem stały się one częścią Złotej Ordy. Sami Połowcy w znacznej części zasymilowali się z plemionami złotoordyńskimi współtworząc naród Tatarów, byli też sprzedawani jako niewolnicy, natomiast ich część uszła i została przez króla węgierskiego osiedlona na terenie na wschód od Dunaju.

W latach 2005-2007 przeprowadzona została konserwacja baby ze Stadnicy. Wykonał ją – jako pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski – magistrant krakowskiej ASP (Pracownia Konserwacji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki) Michał Burzak. Pierwszym etapem konserwacji była analiza petrograficzna posągu, w wyniku której stwierdzono, że wykonany jest z wapienia oolitowo-organodetrytycznego. Badano także stopień zasolenia – zidentyfikowano siarczany i azotany pochodzące z zanieczyszczonego powietrza. Zakres prac technicznych obejmował usunięcie z rzeźby wszelkich zanieczyszczeń, tj. brudu, starych kitów, farb i klejów. Po oczyszczeniu obiektu ujawniły się ślady warstw malarskich i zaprawy wapiennej. Stwierdzono występowanie różnorodnych pigmentów: bieli (biel wapienna), żółcieni (ochra żółta), czerwieni (ochra czerwona), błękitu (smalta, błękit pruski), brązu (umbra palona), czerni (czerń roślinna) i barwnika anilinowego. Nasuwa to przypuszczenie, że posąg – obecnie biało-kremowy, w naturalnym kolorze wapienia – mógł być polichromowany przez twórców i malowany przez znalazców w XIX w. Następnie obiekt został poddany odsoleniu metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska. Kolejnym krokiem była dezynfekcja polegająca na biodegradacji licznych drobnoustrojów (bakterie i grzyby pleśniowe), które wydzielając kwasy organiczne mogły go niszczyć. Przeprowadzono też – choć w ograniczonym zakresie – konserwację estetyczno-plastyczną zabytku, mającą na celu scalenie i uczytelnienie formy rzeźbiarskiej. Ostatnim wykonanym zabiegiem była impregnacja wzmacniająca strukturę kamienia.

Ze względów ekspozycyjnych (bezpieczeństwo zwiedzających i zabezpieczenie zabytku o znacznych rozmiarach) przygotowano metalowy stelaż, w którym baba połowiecka ze Stadnicy jest wystawiona.

Radosław Liwoch



Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy

Data utworzenia: 11/01/2008 @ 03:49
Ostatnie zmiany: 15/12/2008 @ 23:32
Kategoria : RELIGIE WYMARŁE - Archeologia
Strona czytana 95346 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
dynastia-piastow-ba.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpggirard-koziol.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGkonstytucja-laidler.jpghistoria-mali-tymowski.jpeghall-heretycy.jpgznak-1994-2-465.jpegbugaj-hermetyzm.jpggraves-mity-gr.jpgmarkus-chrzesc.jpgdogon-ya-gali.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgjero.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgIDEA-XIX-2007.pngheinemann-eunuchy.pngmalinowski-zsdzikich.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgeisenberg.jpgpolskie-n.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgLeeuw-fenomonologia.pngbabilonskie-zaklecia.jpgleksykon-re.jpgmit-azteko1.jpganatomia hybrydy.jpgbravo.jpgswity-koszmar-haught.jpegstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgniemcy500.jpgwilson-krwawiacy.pnglabuda-m.jpgedda-lelewel-1828.jpgkultura-smierci-1.jpgewolucja-boga.jpgszrejter-mitologia.bmphistoria-kosciola-2-600-1500.jpegprzeglad-religioznawczy.pngpliniusz-h-n.jpegczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgnieznane-arch-mis.jpgamsterd-abc.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgmitologia-l-tur.jpg100_filmow_Lis.jpgstern-zlote-mysli.pngklucz-niebieski-k.jpgodrodzenie-2000-44.pngnowe-ateny.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgZycie-Buddy_1927.jpgjoga-eliade.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgd-bog-urojony.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngNarody dawnej.jpgkaligula.jpghaidit-prawy-umysl.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgwatykan-zd.jpgsaggs.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgap06.jpgpascal-mysli.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgin-god-we-trust.pngLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgprawo-koscielne-kat.jpgislam-wnuk.jpgChiny-nowe.jpgerman-mity-s.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegmargul-mity-z-pieciu.pngmaly-slownik-religiozna.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpg1908-o-wolnosci.pngcyw-zyd.jpgbutterwick.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpghis-p-k.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegmitoznawstwo-porownawcze.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgtocqueville.jpgcamus-eseje.jpgtajemnice-smim.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpeghinduizm_-k.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgfuld-krotka.jpgNAPISY--1994.jpgpolska-X-XI.jpgdemony-r.jpegrozmowy-z-diablem.jpgogarek-czoj.jpgency-archeo-z-s.jpg100-punk-zap.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgmysli-sw-jana-chr.pnghistorya-pow-h-3a.gifbancroft-wspolczesni.png101-tore-murphy.jpgupaniszady-ut.jpgputek-1966-mroki-s.jpgtrevel-his-a.jpgkompendium-nauki-sk.jpgmilczenie-1-2012.jpgzbikowski-legendy.jpgwewior-wstepujac-w.jpgde-mello.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgczarn-mwxxw.jpgestreicher-zarys.jpgwiek-propagandy.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegpales.jpgkissinger_dyplomacja.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgbogowie-slowian-m.jpgwatykan.jpgmegalomania-narodowa-by.pngRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgburszta-asteriks.pngpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgmagia-i-religia.jpgod-abrahama-do-ch.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pnghis-b-w.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpghistoria-irlandii.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpglisty-prof.jpgkrotka-hi-islamu.png40-piesni-r.pngreligie-sw.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgo-duszy.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgniwinski-mity-symbole.jpgzli-papieze-c.jpgreligierzymu.jpgtylak-bog.jpgswieci-nie-swieci.jpgkrewzkrwijezusa.jpggrabski-mieszko.jpglengauer-religijnosc.jpgzarys-h-sz.jpghis-euro.jpge-jastrzebowska.jpgramadan-i-kurban.pngSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegegipt-i-biblia-p-montet.jpegmity-skandynawskie-ma.jpgkartezjusz-roz.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgpolska_mieszka_i1.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgwzory-kultury-b.jpgetyka-prot-weber.jpgdelitsh-babilon-i.jpgklengel-his-sy.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13434758 odwiedzający

 413 odwiedzających online