Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 50311 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
kartezjusz-roz.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpge-jastrzebowska.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgstern-zlote-mysli.pngsaggs.jpgd-bog-urojony.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgniemcy500.jpggirard-koziol.jpgkrotka-hi-islamu.pngHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgnowe-ateny.jpgislam-wnuk.jpglengauer-religijnosc.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgeisenberg.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgap06.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgreligie-sw.jpgodrodzenie-2000-44.pngmaly-slownik-religiozna.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgwewior-wstepujac-w.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgin-god-we-trust.pnghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegreligierzymu.jpgkaligula.jpggraves-mity-gr.jpgZycie-Buddy_1927.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgheinemann-eunuchy.pngjoga-eliade.jpgogarek-czoj.jpgtylak-bog.jpgcyw-zyd.jpghis-p-k.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgmysli-sw-jana-chr.pnghinduizm_-k.jpgwilson-krwawiacy.pngleksykon-re.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpghaidit-prawy-umysl.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgbravo.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgjero.jpgzarys-h-sz.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegtocqueville.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgmegalomania-narodowa-by.pngbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgNAPISY--1994.jpghis-b-w.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgtrevel-his-a.jpgwiek-propagandy.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngpolskie-n.jpgChiny-nowe.jpgkompendium-nauki-sk.jpgburszta-asteriks.pngLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgswieci-nie-swieci.jpgency-archeo-z-s.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgod-abrahama-do-ch.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeganatomia hybrydy.jpgmilczenie-1-2012.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegnieznane-arch-mis.jpgdemony-r.jpegdogon-ya-gali.jpgamsterd-abc.jpgo-duszy.jpg40-piesni-r.pngmalinowski-zsdzikich.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegde-mello.jpgLeeuw-fenomonologia.pngczarn-mwxxw.jpghistoria-irlandii.jpgbutterwick.jpg1908-o-wolnosci.pngprawo-koscielne-kat.jpgkonstytucja-laidler.jpg101-tore-murphy.jpgzli-papieze-c.jpgwatykan.jpgNarody dawnej.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpggrabski-mieszko.jpgpascal-mysli.jpghistoria-mali-tymowski.jpegSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgznak-1994-2-465.jpegJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpg100_filmow_Lis.jpgtajemnice-smim.jpgprzeglad-religioznawczy.pnghistorya-pow-h-3a.gifpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGmit-azteko1.jpgbancroft-wspolczesni.pngRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgzbikowski-legendy.jpgramadan-i-kurban.pngklengel-his-sy.jpgrozmowy-z-diablem.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgmagia-i-religia.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgerman-mity-s.jpgwzory-kultury-b.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgIDEA-XIX-2007.pngwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgdelitsh-babilon-i.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegwatykan-zd.jpgbogowie-slowian-m.jpgswity-koszmar-haught.jpegestreicher-zarys.jpgfuld-krotka.jpgszrejter-mitologia.bmpu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgkultura-smierci-1.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgewolucja-boga.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngdynastia-piastow-ba.jpgbabilonskie-zaklecia.jpglabuda-m.jpgkissinger_dyplomacja.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgmitologia-l-tur.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpghis-euro.jpgpliniusz-h-n.jpegchrzescjianstwo-rusi-k.jpghall-heretycy.jpg100-punk-zap.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegniwinski-mity-symbole.jpgpales.jpgpolska-X-XI.jpgmarkus-chrzesc.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgputek-1966-mroki-s.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegkrewzkrwijezusa.jpgbugaj-hermetyzm.jpgedda-lelewel-1828.jpgcamus-eseje.jpgpolska_mieszka_i1.jpgetyka-prot-weber.jpgklucz-niebieski-k.jpglisty-prof.jpgupaniszady-ut.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13432282 odwiedzający

 519 odwiedzających online