Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 49919 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
IDEA-XIX-2007.pngZycie-Buddy_1927.jpgtylak-bog.jpgmysli-sw-jana-chr.pnglisty-prof.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpeghinduizm_-k.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegchrzescjianstwo-rusi-k.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgznak-1994-2-465.jpegbogowie-slowian-m.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpghistoria-irlandii.jpgdynastia-piastow-ba.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpggirard-koziol.jpgstern-zlote-mysli.pngniwinski-mity-symbole.jpghistorya-pow-h-3a.giframadan-i-kurban.pngrozmyslania-marek-a 1913.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgbancroft-wspolczesni.pngestreicher-zarys.jpgzarys-h-sz.jpghall-heretycy.jpgkultura-smierci-1.jpgniemcy500.jpgwzory-kultury-b.jpgkissinger_dyplomacja.jpgprzeglad-religioznawczy.pngap06.jpgmarkus-chrzesc.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgburszta-asteriks.pngprzeglad-historyczny-87-1996.jpgswity-koszmar-haught.jpegputek-1966-mroki-s.jpgjoga-eliade.jpgpales.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpg101-tore-murphy.jpghis-p-k.jpgo-duszy.jpgjero.jpgreligie-sw.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgod-abrahama-do-ch.jpgpolskie-n.jpgkaligula.jpgd-bog-urojony.jpg40-piesni-r.pngpolska-X-XI.jpgogarek-czoj.jpgdelitsh-babilon-i.jpgzbikowski-legendy.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgmilczenie-1-2012.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgNAPISY--1994.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgklucz-niebieski-k.jpgislam-wnuk.jpgerman-mity-s.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgewolucja-boga.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegfuld-krotka.jpg100-punk-zap.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgklengel-his-sy.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpghis-euro.jpglabuda-m.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegzli-papieze-c.jpgszrejter-mitologia.bmpLeeuw-fenomonologia.pnghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegcyw-zyd.jpgwilson-krwawiacy.pngNarody dawnej.jpghaidit-prawy-umysl.jpgprawo-koscielne-kat.jpgmegalomania-narodowa-by.pngbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgChiny-nowe.jpgkrewzkrwijezusa.jpgkonstytucja-laidler.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgwatykan-zd.jpgrozmowy-z-diablem.jpgwiek-propagandy.jpgtajemnice-smim.jpgmit-azteko1.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgin-god-we-trust.pngbabilonskie-zaklecia.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpggraves-mity-gr.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgpliniusz-h-n.jpeggrabski-mieszko.jpgmitologia-l-tur.jpge-jastrzebowska.jpganatomia hybrydy.jpgleksykon-re.jpgreligierzymu.jpgnieznane-arch-mis.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegodrodzenie-2000-44.pngmeczenstwo_w_islamie.jpgbravo.jpgtrevel-his-a.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgamsterd-abc.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgupaniszady-ut.jpgkartezjusz-roz.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegkrotka-hi-islamu.pnglengauer-religijnosc.jpghistoria-mali-tymowski.jpeg100_filmow_Lis.jpgdemony-r.jpegnowe-ateny.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgswieci-nie-swieci.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgpolska_mieszka_i1.jpgbugaj-hermetyzm.jpgdogon-ya-gali.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgeisenberg.jpgpascal-mysli.jpgency-archeo-z-s.jpgheinemann-eunuchy.pngde-mello.jpgcamus-eseje.jpgsaggs.jpghis-b-w.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegwewior-wstepujac-w.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgedda-lelewel-1828.jpgwatykan.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgmagia-i-religia.jpgkompendium-nauki-sk.jpgczarn-mwxxw.jpg1908-o-wolnosci.pngetyka-prot-weber.jpgbutterwick.jpgtocqueville.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13399401 odwiedzający

 373 odwiedzających online