Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

RELIGIE WYMARŁE - Archeologia - Baba połowiecka ze Stadnicy

Baba połowiecka ze Stadnicy

Babami (tur.) nazywa się posągi wznoszone na stepach Europy i Azji od neolitu po średniowiecze. W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się jeden tego rodzaju zabytek – baba połowiecka (nr inw. MAK/7911). Podarował ją na początku XX w. Ernest Rohoziński. Przywieziona została z miejscowości Stadnica w guberni kijowskiej Cesarstwa Rosyjskiego (obecnie Ukraina).

Baba ze Stadnicy jest kamienną stelą antropomorficzną naturalnej wielkości. Przedstawia nieproporcjonalną, stojącą kobietę ubraną w kaftan sięgający kolan i wysoki kapelusz. Z tyłu jej głowy widoczne są „rogi” (ozdoby z pilśniowych wałków obszytych tkaniną). Kobieta w złączonych na brzuchu dłoniach trzyma naczynie. Przedstawione są także drobniejsze elementy jej stroju (naszyjnik, kolczyki, sakiewka u pasa). Efektem zniszczenia przez czynniki atmosferyczne lub wpływów islamu jest nieczytelność detali twarzy.

Statua pochodzi z ok. XII/XIII w. i jest okazem poświadczającym wysoki poziom kamieniarki połowieckiej tego czasu. Podobne rzeźby – zarówno męskie, jak i żeńskie – stawiał lud Połowców na kurhanach będących grobami arystokratycznych współplemieńców (wg przekazu pisanego z XIII w.) oraz na kopcach usypanych przez wcześniejszych nadczarnomorskich nomadów (wg rozpoznania archeologicznego). Były one nie tylko swego rodzaju nagrobkami, ale i obiektami o funkcji sakralnej – przedstawieniami bóstw, czy też przodków-herosów, a w ich pobliżu sytuowano miejsca ofiarne. Baby mogły mieć też walor praktyczny, będąc znakami orientacyjnymi w bezkresnym stepie. Umieszczanie ich na mogiłach było charakterystyczne dla obszaru na lewym brzegu dolnego Dniepru.

Twórcami posągu byli Połowcy (Kipczacy, Kumanowie) – koczowniczy lud przybyły w XI w. znad górnego Irtyszu na stepy (nazwane Polami Połowieckimi, ‘Deszt-i-Kipczak’) dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Przez prawie dwa wieki (2. połowa XI – 1. połowa XIII w.) ich ordy i chanaty były niebezpiecznymi sąsiadami Rusi, sięgającymi w grabieżczych wyprawach także Bizancjum, a nawet Polski i Węgier. W 1222 r. zostali pokonani przez Mongołów nad Donem, a w roku następnym doznali – mimo sojuszu z książętami ruskimi – ponownej, miażdżącej klęski w słynnej bitwie nad rzeką Kałką. Zwycięzcy włączyli ziemie połowieckie do swego imperium, a z czasem stały się one częścią Złotej Ordy. Sami Połowcy w znacznej części zasymilowali się z plemionami złotoordyńskimi współtworząc naród Tatarów, byli też sprzedawani jako niewolnicy, natomiast ich część uszła i została przez króla węgierskiego osiedlona na terenie na wschód od Dunaju.

W latach 2005-2007 przeprowadzona została konserwacja baby ze Stadnicy. Wykonał ją – jako pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski – magistrant krakowskiej ASP (Pracownia Konserwacji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki) Michał Burzak. Pierwszym etapem konserwacji była analiza petrograficzna posągu, w wyniku której stwierdzono, że wykonany jest z wapienia oolitowo-organodetrytycznego. Badano także stopień zasolenia – zidentyfikowano siarczany i azotany pochodzące z zanieczyszczonego powietrza. Zakres prac technicznych obejmował usunięcie z rzeźby wszelkich zanieczyszczeń, tj. brudu, starych kitów, farb i klejów. Po oczyszczeniu obiektu ujawniły się ślady warstw malarskich i zaprawy wapiennej. Stwierdzono występowanie różnorodnych pigmentów: bieli (biel wapienna), żółcieni (ochra żółta), czerwieni (ochra czerwona), błękitu (smalta, błękit pruski), brązu (umbra palona), czerni (czerń roślinna) i barwnika anilinowego. Nasuwa to przypuszczenie, że posąg – obecnie biało-kremowy, w naturalnym kolorze wapienia – mógł być polichromowany przez twórców i malowany przez znalazców w XIX w. Następnie obiekt został poddany odsoleniu metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska. Kolejnym krokiem była dezynfekcja polegająca na biodegradacji licznych drobnoustrojów (bakterie i grzyby pleśniowe), które wydzielając kwasy organiczne mogły go niszczyć. Przeprowadzono też – choć w ograniczonym zakresie – konserwację estetyczno-plastyczną zabytku, mającą na celu scalenie i uczytelnienie formy rzeźbiarskiej. Ostatnim wykonanym zabiegiem była impregnacja wzmacniająca strukturę kamienia.

Ze względów ekspozycyjnych (bezpieczeństwo zwiedzających i zabezpieczenie zabytku o znacznych rozmiarach) przygotowano metalowy stelaż, w którym baba połowiecka ze Stadnicy jest wystawiona.

Radosław Liwoch



Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy

Data utworzenia: 11/01/2008 @ 03:49
Ostatnie zmiany: 15/12/2008 @ 23:32
Kategoria : RELIGIE WYMARŁE - Archeologia
Strona czytana 93627 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
camus-eseje.jpgswieci-nie-swieci.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgod-abrahama-do-ch.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegnor-davies-boze-igrzysko.jpggirard-koziol.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngkrewzkrwijezusa.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGin-god-we-trust.pngstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgo-duszy.jpgreligierzymu.jpgleksykon-re.jpgkissinger_dyplomacja.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegdrioton-egipt-faraonow-2.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgerman-mity-s.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgwewior-wstepujac-w.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegwatykan.jpgczarn-mwxxw.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgtajemnice-smim.jpgewolucja-boga.jpgkrotka-hi-islamu.pngLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgNAPISY--1994.jpgkonstytucja-laidler.jpg1908-o-wolnosci.pngniwinski-mity-symbole.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngetnologia-religii-szyjewski.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgreligie-sw.jpgNarody dawnej.jpg100_filmow_Lis.jpgde-mello.jpgkartezjusz-roz.jpgestreicher-zarys.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeggrabski-mieszko.jpglabuda-m.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgnowe-ateny.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegmalinowski-zsdzikich.jpgap06.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegchrystianizacja-europy-kosciol.jpgjero.jpgmysli-sw-jana-chr.pngramadan-i-kurban.pnglisty-prof.jpganatomia hybrydy.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgbutterwick.jpgpales.jpgpolska_mieszka_i1.jpgrozmowy-z-diablem.jpghis-b-w.jpglengauer-religijnosc.jpgupaniszady-ut.jpghinduizm_-k.jpgbugaj-hermetyzm.jpgfuld-krotka.jpg40-piesni-r.pngmagia-i-religia.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpghall-heretycy.jpgszrejter-mitologia.bmp101-tore-murphy.jpgpliniusz-h-n.jpegprawo-koscielne-kat.jpgetyka-prot-weber.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgodrodzenie-2000-44.pnghistoria-mali-tymowski.jpegzarys-h-sz.jpghis-euro.jpgdemony-r.jpegswity-koszmar-haught.jpegLeeuw-fenomonologia.pnggraves-mity-gr.jpgnieznane-arch-mis.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgputek-1966-mroki-s.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgkultura-smierci-1.jpg100-punk-zap.jpgsaggs.jpghis-p-k.jpgznak-1994-2-465.jpegdogon-ya-gali.jpgbogowie-slowian-m.jpgpolskie-n.jpgd-bog-urojony.jpgtylak-bog.jpgheinemann-eunuchy.pngeisenberg.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgtocqueville.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgmit-azteko1.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngcyw-zyd.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgwilson-krwawiacy.pngkaligula.jpgbancroft-wspolczesni.pngstern-zlote-mysli.pngbravo.jpgzbikowski-legendy.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgwiek-propagandy.jpgIDEA-XIX-2007.pngprzeglad-historyczny-87-1996.jpgZycie-Buddy_1927.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgmegalomania-narodowa-by.pngwzory-kultury-b.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgpascal-mysli.jpghistorya-pow-h-3a.gifSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpge-jastrzebowska.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgzli-papieze-c.jpgkompendium-nauki-sk.jpghaidit-prawy-umysl.jpgmarkus-chrzesc.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgdelitsh-babilon-i.jpgency-archeo-z-s.jpgedda-lelewel-1828.jpgislam-wnuk.jpgjoga-eliade.jpgamsterd-abc.jpgmilczenie-1-2012.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgogarek-czoj.jpgklucz-niebieski-k.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegtrevel-his-a.jpgprzeglad-religioznawczy.pngmitologia-l-tur.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpghistoria-irlandii.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegburszta-asteriks.pngpolska-X-XI.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgChiny-nowe.jpgdynastia-piastow-ba.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgklengel-his-sy.jpgwatykan-zd.jpgniemcy500.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13330793 odwiedzający

 359 odwiedzających online