Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Święta - Zielone Świątki

Zielone Świątki

Zbliżające się święto Zesłania Ducha Świętego zatraciło swój dawny, ludowy charakter, a jak wskazuje jego potoczna nazwa - "Zielone Świątki", oprawa tego dnia była pełnią rozkwitłej wiosny. Zielone Świątki jest to święto ruchome, obchodzone w siódmą niedzielę po Wielkanocy, na pamiątkę zesłania Ducha Świętego oraz założenia Kościoła, zwane też Pięćdziesiątnicą.

Jeszcze do połowy ubiegłego stulecia świętowane były uroczyście dwa dni Zielonych Świątek - niedziela i poniedziałek. Najbardziej rzucającym się zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki". Niegdyś przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki - dziś ten zwyczaj w zasadzie zarzucono. Współcześnie kobiety niekiedy przynoszą jeszcze do domów "zielone", czyli mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów, oraz przede wszystkim tatarak, który tną na krótkie kawałki i rozrzucają po całym mieszkaniu oraz przed chatą, a dawniej nawet zatykano je w strzechy domów. Tak opisywał to Kolberg: "W dnie te umiatają przed domem śmiecie, posypią miejsce to tatarakiem i obsadzą ganki domu, a czasami i bliski plotek gałązkami brzeziny". W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.

Niegdyś pierwszego dnia Zielonych Świątek pastuchy, pędząc przed południem do wsi bydło z pastwiska, wybierali pięknego i spokojnego wołu, okrywali go starą siecią i następnie przywiązywali ją do tułowia słomianymi pasami. Za sieć i powrósła wkładali gałązki i polne kwiaty, na rogi zaś wieniec z brzozowych gałązek. Tak przystrojonego wołu hałasując prowadzili na czele stada do wsi, gdzie właściciel zwierzęcia musiał je wykupić z rąk pastuchów datkiem pieniężnym. W przeciwnym razie chłopcy prowadzili wołu dalej na wieś. Spokojnego wołu wprowadzano nawet do chaty, gdzie gospo darze musieli okupić się od niespodziewanego najazdu pasterzy. Gloger pisał: "Na Zielone Świątki pastuchy przygotowywali rodzaj uplecionych z łyka wierzbowego zaprzęgów, a raczej rzędu na wołu, podobnego do zwykłej rogoży, tudzież przystrajają z odartej szeroko kory z drzewa olszowego, dziwnego bałwana, mającego człowieka, a zarazem i rycerza wyobrażać". W Poznańskim podczas Zielonych Świąt chłopcy obnosili albo obwozili na koniu "Maja" - figurę ludzką zrobioną za słomy i przybraną liśćmi, kwiatami i ziołami polnymi. Na Podlasiu południowym obwożono na przystrojonym wole kukłę zwaną Roduś. Po południu pastuchy spędzali bydło w jedno miejsce i na pastwisku, kupiwszy sobie uprzednio w karczmie wódki i piwa, urządzali biesiadę zwaną "majówką" lub "wołowym weselem". Później pastuchy ograniczali się do zakładania wołom zielonych wieńców na rogi. Gospodarze wykupywali uwieńczone zwierzęta, dając złotówkę "wykupnego" na cukierki.

Dziewczęta w drugi dzień Zielonych Świąt szły w łąki i tam rozpalały ognisko. Przy ognisku plotły wieniec z ruty, chabru oraz brzozowych lub klonowych gałązek i wybierały spośród siebie "królewnę". Najczęściej była nią najmłodsza i najładniejsza dziewczyna, którą ubierano w białą lub niebieską suknię, przepasywano wstążką, obwieszano koralami i wstążkami i na głowę wkładano koronę. Królewnę oprowadzano trzy razy wokół ogniska, a następnie wesoły i barwny korowód obchodził granice wioskowych pół, śpiewając przy tym pieśni, wśród których powtarzał się refren:

"Gdzie królowa chodzi,
tam pszeniczka rodzi.
Gdzie królowa nie chodzi,
Tam pszeniczka nie rodzi".

Po obejściu pół dziewczęta prowadziły "królewnę" do wsi, gdzie w niektórych chatach przyjmowano orszak poczęstunkiem. Na terenie Mazowsza, w okolicach Ciechanowa, na Zielone Świątki ustawiano we wsiach wysokie słupy, umajone zielenią, natomiast w Rzeszowskiem nieodłącznym atrybutem tych świąt były jaja. Gospodyni, chcąc aby kury dobrze się niosły, smażyła w Zielone Świątki na śniadanie jajecznicę, a pastuchy zabierali je ze sobą i piekli na ognisku oblepione gliną.

Z Zielonymi Świątkami związane są liczne przysłowia, obrazujące obyczaje - "Do Zielonych Świątek można wodę lać i w piątek" czyli trwa wielkanocne wzajemne polewanie wodą, "Kto ślub bierze na Zielone Świątki, to Duch św. zstępuje na ziemię, a diabeł w małżeństwo" - czyli wesela w tym dniu są nieszczęśliwe. Pogodę przepowiadano: "Jeżeli w Świątki deszcz pada, wielką biedę zapowiada", ale jednocześnie deszcze zwiastowały obfitość zbiorów - "Deszcz w Zielone Świątki, będą wielkie sprzątki", "Mokre Zielone Świątki dają tłuste Boże Narodzenie". Mówiono, że "Około Zielonych Świątek to najlepszy wziątek" - ponieważ w tym czasie krowy dają najwięcej mleka i jest dostatek nabiału, oraz "Od Zielonych Świątek jajko wlazło w kątek" - ponieważ jest to czas pierwszego wylęgu kurcząt. O zbliżającym się końcu przednówka i początku nowych plonów mówiły przysłowia: "Na Zielone Świątki dobre i otrąbki" i "Na św. Ducha w polu otucha".


Grażyna Czerwińska


Data utworzenia: 20/12/2009 @ 17:01
Ostatnie zmiany: 12/04/2012 @ 04:54
Kategoria : Święta
Strona czytana 49729 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
pascal-mysli.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgprzeglad-religioznawczy.pngwewior-wstepujac-w.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgreligie-sw.jpgNarody dawnej.jpgmagia-i-religia.jpghaidit-prawy-umysl.jpgtocqueville.jpgpales.jpgkrotka-hi-islamu.png101-tore-murphy.jpgstern-zlote-mysli.pngMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pnglisty-prof.jpgpolska-X-XI.jpgde-mello.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegnor-davies-boze-igrzysko.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgkonstytucja-laidler.jpgamsterd-abc.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgdemony-r.jpegTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgdynastia-piastow-ba.jpgkultura-smierci-1.jpgtylak-bog.jpgniemcy500.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgogarek-czoj.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngmilczenie-1-2012.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgestreicher-zarys.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegzli-papieze-c.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgdogon-ya-gali.jpgNAPISY--1994.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgwilson-krwawiacy.pngburszta-asteriks.pnghis-euro.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgbancroft-wspolczesni.pngniwinski-mity-symbole.jpghall-heretycy.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgkartezjusz-roz.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpeghistoria-wenecji_norwich.jpegZycie-Buddy_1927.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgprawo-koscielne-kat.jpgnowe-ateny.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpglengauer-religijnosc.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgramadan-i-kurban.pngbravo.jpgklucz-niebieski-k.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgChiny-nowe.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpge-jastrzebowska.jpghistoria-irlandii.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgap06.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgo-duszy.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpeg100-punk-zap.jpgwatykan.jpgbugaj-hermetyzm.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pnghis-b-w.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgwatykan-zd.jpgnieznane-arch-mis.jpgbabilonskie-zaklecia.jpghinduizm_-k.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgczarn-mwxxw.jpgswity-koszmar-haught.jpegstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgmysli-sw-jana-chr.pngeisenberg.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgmegalomania-narodowa-by.pngzarys-h-sz.jpgkrewzkrwijezusa.jpg100_filmow_Lis.jpgtajemnice-smim.jpgpolska_mieszka_i1.jpgjoga-eliade.jpgleksykon-re.jpglabuda-m.jpgbutterwick.jpgklengel-his-sy.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGreligierzymu.jpgrozmowy-z-diablem.jpgency-archeo-z-s.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegmeczenstwo_w_islamie.jpg1908-o-wolnosci.pngmitologia-l-tur.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgod-abrahama-do-ch.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgLeeuw-fenomonologia.pngbogowie-slowian-m.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgkompendium-nauki-sk.jpgewolucja-boga.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgerman-mity-s.jpgkaligula.jpgheinemann-eunuchy.pngwiek-propagandy.jpgdelitsh-babilon-i.jpgcamus-eseje.jpgkissinger_dyplomacja.jpgodrodzenie-2000-44.pngetyka-prot-weber.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegupaniszady-ut.jpgislam-wnuk.jpganatomia hybrydy.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgpliniusz-h-n.jpegslowianie-mitologie-swiata.jpggrabski-mieszko.jpgputek-1966-mroki-s.jpgmit-azteko1.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgIDEA-XIX-2007.pngsaggs.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgpolskie-n.jpghistoria-mali-tymowski.jpegd-bog-urojony.jpgswieci-nie-swieci.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngznak-1994-2-465.jpeghistorya-pow-h-3a.gifgirard-koziol.jpgcyw-zyd.jpgfuld-krotka.jpgedda-lelewel-1828.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgwzory-kultury-b.jpggraves-mity-gr.jpgtrevel-his-a.jpgzbikowski-legendy.jpghis-p-k.jpgjero.jpgmarkus-chrzesc.jpgszrejter-mitologia.bmpmaly-slownik-religiozna.jpgin-god-we-trust.png40-piesni-r.png
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13441433 odwiedzający

 330 odwiedzających online