Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Święta - Zielone Świątki

Zielone Świątki

Zbliżające się święto Zesłania Ducha Świętego zatraciło swój dawny, ludowy charakter, a jak wskazuje jego potoczna nazwa - "Zielone Świątki", oprawa tego dnia była pełnią rozkwitłej wiosny. Zielone Świątki jest to święto ruchome, obchodzone w siódmą niedzielę po Wielkanocy, na pamiątkę zesłania Ducha Świętego oraz założenia Kościoła, zwane też Pięćdziesiątnicą.

Jeszcze do połowy ubiegłego stulecia świętowane były uroczyście dwa dni Zielonych Świątek - niedziela i poniedziałek. Najbardziej rzucającym się zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki". Niegdyś przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki - dziś ten zwyczaj w zasadzie zarzucono. Współcześnie kobiety niekiedy przynoszą jeszcze do domów "zielone", czyli mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów, oraz przede wszystkim tatarak, który tną na krótkie kawałki i rozrzucają po całym mieszkaniu oraz przed chatą, a dawniej nawet zatykano je w strzechy domów. Tak opisywał to Kolberg: "W dnie te umiatają przed domem śmiecie, posypią miejsce to tatarakiem i obsadzą ganki domu, a czasami i bliski plotek gałązkami brzeziny". W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.

Niegdyś pierwszego dnia Zielonych Świątek pastuchy, pędząc przed południem do wsi bydło z pastwiska, wybierali pięknego i spokojnego wołu, okrywali go starą siecią i następnie przywiązywali ją do tułowia słomianymi pasami. Za sieć i powrósła wkładali gałązki i polne kwiaty, na rogi zaś wieniec z brzozowych gałązek. Tak przystrojonego wołu hałasując prowadzili na czele stada do wsi, gdzie właściciel zwierzęcia musiał je wykupić z rąk pastuchów datkiem pieniężnym. W przeciwnym razie chłopcy prowadzili wołu dalej na wieś. Spokojnego wołu wprowadzano nawet do chaty, gdzie gospo darze musieli okupić się od niespodziewanego najazdu pasterzy. Gloger pisał: "Na Zielone Świątki pastuchy przygotowywali rodzaj uplecionych z łyka wierzbowego zaprzęgów, a raczej rzędu na wołu, podobnego do zwykłej rogoży, tudzież przystrajają z odartej szeroko kory z drzewa olszowego, dziwnego bałwana, mającego człowieka, a zarazem i rycerza wyobrażać". W Poznańskim podczas Zielonych Świąt chłopcy obnosili albo obwozili na koniu "Maja" - figurę ludzką zrobioną za słomy i przybraną liśćmi, kwiatami i ziołami polnymi. Na Podlasiu południowym obwożono na przystrojonym wole kukłę zwaną Roduś. Po południu pastuchy spędzali bydło w jedno miejsce i na pastwisku, kupiwszy sobie uprzednio w karczmie wódki i piwa, urządzali biesiadę zwaną "majówką" lub "wołowym weselem". Później pastuchy ograniczali się do zakładania wołom zielonych wieńców na rogi. Gospodarze wykupywali uwieńczone zwierzęta, dając złotówkę "wykupnego" na cukierki.

Dziewczęta w drugi dzień Zielonych Świąt szły w łąki i tam rozpalały ognisko. Przy ognisku plotły wieniec z ruty, chabru oraz brzozowych lub klonowych gałązek i wybierały spośród siebie "królewnę". Najczęściej była nią najmłodsza i najładniejsza dziewczyna, którą ubierano w białą lub niebieską suknię, przepasywano wstążką, obwieszano koralami i wstążkami i na głowę wkładano koronę. Królewnę oprowadzano trzy razy wokół ogniska, a następnie wesoły i barwny korowód obchodził granice wioskowych pół, śpiewając przy tym pieśni, wśród których powtarzał się refren:

"Gdzie królowa chodzi,
tam pszeniczka rodzi.
Gdzie królowa nie chodzi,
Tam pszeniczka nie rodzi".

Po obejściu pół dziewczęta prowadziły "królewnę" do wsi, gdzie w niektórych chatach przyjmowano orszak poczęstunkiem. Na terenie Mazowsza, w okolicach Ciechanowa, na Zielone Świątki ustawiano we wsiach wysokie słupy, umajone zielenią, natomiast w Rzeszowskiem nieodłącznym atrybutem tych świąt były jaja. Gospodyni, chcąc aby kury dobrze się niosły, smażyła w Zielone Świątki na śniadanie jajecznicę, a pastuchy zabierali je ze sobą i piekli na ognisku oblepione gliną.

Z Zielonymi Świątkami związane są liczne przysłowia, obrazujące obyczaje - "Do Zielonych Świątek można wodę lać i w piątek" czyli trwa wielkanocne wzajemne polewanie wodą, "Kto ślub bierze na Zielone Świątki, to Duch św. zstępuje na ziemię, a diabeł w małżeństwo" - czyli wesela w tym dniu są nieszczęśliwe. Pogodę przepowiadano: "Jeżeli w Świątki deszcz pada, wielką biedę zapowiada", ale jednocześnie deszcze zwiastowały obfitość zbiorów - "Deszcz w Zielone Świątki, będą wielkie sprzątki", "Mokre Zielone Świątki dają tłuste Boże Narodzenie". Mówiono, że "Około Zielonych Świątek to najlepszy wziątek" - ponieważ w tym czasie krowy dają najwięcej mleka i jest dostatek nabiału, oraz "Od Zielonych Świątek jajko wlazło w kątek" - ponieważ jest to czas pierwszego wylęgu kurcząt. O zbliżającym się końcu przednówka i początku nowych plonów mówiły przysłowia: "Na Zielone Świątki dobre i otrąbki" i "Na św. Ducha w polu otucha".


Grażyna Czerwińska


Data utworzenia: 20/12/2009 @ 17:01
Ostatnie zmiany: 12/04/2012 @ 04:54
Kategoria : Święta
Strona czytana 49418 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
pliniusz-h-n.jpegNarody dawnej.jpgwilson-krwawiacy.pngerman-mity-s.jpghistoria-irlandii.jpgogarek-czoj.jpgklengel-his-sy.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpggraves-mity-gr.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgdelitsh-babilon-i.jpghaidit-prawy-umysl.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgjoga-eliade.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgprzeglad-religioznawczy.pngpilarczyk-literatura-zydowska.jpghistoria-mali-tymowski.jpegilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgcamus-eseje.jpgbancroft-wspolczesni.pngNAPISY--1994.jpgbugaj-hermetyzm.jpgswieci-nie-swieci.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegburszta-asteriks.pnghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgczarn-mwxxw.jpgzli-papieze-c.jpgZycie-Buddy_1927.jpge-jastrzebowska.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgap06.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgbravo.jpgwiek-propagandy.jpgislam-wnuk.jpgetyka-prot-weber.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGsaggs.jpgLeeuw-fenomonologia.pnghis-p-k.jpgmilczenie-1-2012.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpeg40-piesni-r.pngupaniszady-ut.jpgreligierzymu.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgnieznane-arch-mis.jpgde-mello.jpgtajemnice-smim.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgmegalomania-narodowa-by.pngkartezjusz-roz.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgIDEA-XIX-2007.pngmargul-mity-z-pieciu.pngdogon-ya-gali.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegmitologia-l-tur.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgestreicher-zarys.jpgramadan-i-kurban.pngslowianie-mitologie-swiata.jpgtocqueville.jpg1908-o-wolnosci.pngwatykan.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgeisenberg.jpgpascal-mysli.jpgprawo-koscielne-kat.jpglisty-prof.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeghis-b-w.jpgpolska-X-XI.jpgwatykan-zd.jpgjero.jpgbogowie-slowian-m.jpgkaligula.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgszrejter-mitologia.bmpmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgheinemann-eunuchy.pngmarkus-chrzesc.jpgChiny-nowe.jpggrabski-mieszko.jpgmagia-i-religia.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeggirard-koziol.jpgpolska_mieszka_i1.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpglengauer-religijnosc.jpgniwinski-mity-symbole.jpgwzory-kultury-b.jpglabuda-m.jpgedda-lelewel-1828.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgkrewzkrwijezusa.jpgodrodzenie-2000-44.pngkissinger_dyplomacja.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegod-abrahama-do-ch.jpg100_filmow_Lis.jpgin-god-we-trust.png101-tore-murphy.jpgrozmowy-z-diablem.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgdynastia-piastow-ba.jpgkonstytucja-laidler.jpgkompendium-nauki-sk.jpgpales.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpeganatomia hybrydy.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgputek-1966-mroki-s.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgmit-azteko1.jpgreligie-sw.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgo-duszy.jpgbutterwick.jpgkultura-smierci-1.jpgkrotka-hi-islamu.pnghinduizm_-k.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgfuld-krotka.jpgcyw-zyd.jpghis-euro.jpgnowe-ateny.jpgd-bog-urojony.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgewolucja-boga.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgniemcy500.jpgznak-1994-2-465.jpegamsterd-abc.jpgzbikowski-legendy.jpgency-archeo-z-s.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgmysli-sw-jana-chr.pngswity-koszmar-haught.jpegpolskie-n.jpgklucz-niebieski-k.jpgstern-zlote-mysli.pngrzeczpospolita_topolski.jpg100-punk-zap.jpgleksykon-re.jpgwewior-wstepujac-w.jpghistorya-pow-h-3a.gifnor-davies-boze-igrzysko.jpgdemony-r.jpegchrystianizacja-europy-kosciol.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgtylak-bog.jpgzarys-h-sz.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgmalinowski-zsdzikich.jpghall-heretycy.jpgtrevel-his-a.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13409906 odwiedzający

 264 odwiedzających online