Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Święta - Zielone Świątki

Zielone Świątki

Zbliżające się święto Zesłania Ducha Świętego zatraciło swój dawny, ludowy charakter, a jak wskazuje jego potoczna nazwa - "Zielone Świątki", oprawa tego dnia była pełnią rozkwitłej wiosny. Zielone Świątki jest to święto ruchome, obchodzone w siódmą niedzielę po Wielkanocy, na pamiątkę zesłania Ducha Świętego oraz założenia Kościoła, zwane też Pięćdziesiątnicą.

Jeszcze do połowy ubiegłego stulecia świętowane były uroczyście dwa dni Zielonych Świątek - niedziela i poniedziałek. Najbardziej rzucającym się zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki". Niegdyś przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki - dziś ten zwyczaj w zasadzie zarzucono. Współcześnie kobiety niekiedy przynoszą jeszcze do domów "zielone", czyli mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów, oraz przede wszystkim tatarak, który tną na krótkie kawałki i rozrzucają po całym mieszkaniu oraz przed chatą, a dawniej nawet zatykano je w strzechy domów. Tak opisywał to Kolberg: "W dnie te umiatają przed domem śmiecie, posypią miejsce to tatarakiem i obsadzą ganki domu, a czasami i bliski plotek gałązkami brzeziny". W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.

Niegdyś pierwszego dnia Zielonych Świątek pastuchy, pędząc przed południem do wsi bydło z pastwiska, wybierali pięknego i spokojnego wołu, okrywali go starą siecią i następnie przywiązywali ją do tułowia słomianymi pasami. Za sieć i powrósła wkładali gałązki i polne kwiaty, na rogi zaś wieniec z brzozowych gałązek. Tak przystrojonego wołu hałasując prowadzili na czele stada do wsi, gdzie właściciel zwierzęcia musiał je wykupić z rąk pastuchów datkiem pieniężnym. W przeciwnym razie chłopcy prowadzili wołu dalej na wieś. Spokojnego wołu wprowadzano nawet do chaty, gdzie gospo darze musieli okupić się od niespodziewanego najazdu pasterzy. Gloger pisał: "Na Zielone Świątki pastuchy przygotowywali rodzaj uplecionych z łyka wierzbowego zaprzęgów, a raczej rzędu na wołu, podobnego do zwykłej rogoży, tudzież przystrajają z odartej szeroko kory z drzewa olszowego, dziwnego bałwana, mającego człowieka, a zarazem i rycerza wyobrażać". W Poznańskim podczas Zielonych Świąt chłopcy obnosili albo obwozili na koniu "Maja" - figurę ludzką zrobioną za słomy i przybraną liśćmi, kwiatami i ziołami polnymi. Na Podlasiu południowym obwożono na przystrojonym wole kukłę zwaną Roduś. Po południu pastuchy spędzali bydło w jedno miejsce i na pastwisku, kupiwszy sobie uprzednio w karczmie wódki i piwa, urządzali biesiadę zwaną "majówką" lub "wołowym weselem". Później pastuchy ograniczali się do zakładania wołom zielonych wieńców na rogi. Gospodarze wykupywali uwieńczone zwierzęta, dając złotówkę "wykupnego" na cukierki.

Dziewczęta w drugi dzień Zielonych Świąt szły w łąki i tam rozpalały ognisko. Przy ognisku plotły wieniec z ruty, chabru oraz brzozowych lub klonowych gałązek i wybierały spośród siebie "królewnę". Najczęściej była nią najmłodsza i najładniejsza dziewczyna, którą ubierano w białą lub niebieską suknię, przepasywano wstążką, obwieszano koralami i wstążkami i na głowę wkładano koronę. Królewnę oprowadzano trzy razy wokół ogniska, a następnie wesoły i barwny korowód obchodził granice wioskowych pół, śpiewając przy tym pieśni, wśród których powtarzał się refren:

"Gdzie królowa chodzi,
tam pszeniczka rodzi.
Gdzie królowa nie chodzi,
Tam pszeniczka nie rodzi".

Po obejściu pół dziewczęta prowadziły "królewnę" do wsi, gdzie w niektórych chatach przyjmowano orszak poczęstunkiem. Na terenie Mazowsza, w okolicach Ciechanowa, na Zielone Świątki ustawiano we wsiach wysokie słupy, umajone zielenią, natomiast w Rzeszowskiem nieodłącznym atrybutem tych świąt były jaja. Gospodyni, chcąc aby kury dobrze się niosły, smażyła w Zielone Świątki na śniadanie jajecznicę, a pastuchy zabierali je ze sobą i piekli na ognisku oblepione gliną.

Z Zielonymi Świątkami związane są liczne przysłowia, obrazujące obyczaje - "Do Zielonych Świątek można wodę lać i w piątek" czyli trwa wielkanocne wzajemne polewanie wodą, "Kto ślub bierze na Zielone Świątki, to Duch św. zstępuje na ziemię, a diabeł w małżeństwo" - czyli wesela w tym dniu są nieszczęśliwe. Pogodę przepowiadano: "Jeżeli w Świątki deszcz pada, wielką biedę zapowiada", ale jednocześnie deszcze zwiastowały obfitość zbiorów - "Deszcz w Zielone Świątki, będą wielkie sprzątki", "Mokre Zielone Świątki dają tłuste Boże Narodzenie". Mówiono, że "Około Zielonych Świątek to najlepszy wziątek" - ponieważ w tym czasie krowy dają najwięcej mleka i jest dostatek nabiału, oraz "Od Zielonych Świątek jajko wlazło w kątek" - ponieważ jest to czas pierwszego wylęgu kurcząt. O zbliżającym się końcu przednówka i początku nowych plonów mówiły przysłowia: "Na Zielone Świątki dobre i otrąbki" i "Na św. Ducha w polu otucha".


Grażyna Czerwińska


Data utworzenia: 20/12/2009 @ 17:01
Ostatnie zmiany: 12/04/2012 @ 04:54
Kategoria : Święta
Strona czytana 48633 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
dynastia-piastow-ba.jpgChiny-nowe.jpgjero.jpgjoga-eliade.jpgbugaj-hermetyzm.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgsaggs.jpgeisenberg.jpgtocqueville.jpgwatykan-zd.jpgbravo.jpgetyka-prot-weber.jpgedda-lelewel-1828.jpghaidit-prawy-umysl.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgo-duszy.jpgcyw-zyd.jpgmarkus-chrzesc.jpg40-piesni-r.pngreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegmaly-slownik-religiozna.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pnghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpeghinduizm_-k.jpg100-punk-zap.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngislam-wnuk.jpgwzory-kultury-b.jpgpales.jpggrabski-mieszko.jpgkrotka-hi-islamu.pngbancroft-wspolczesni.pngtylak-bog.jpgZycie-Buddy_1927.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgod-abrahama-do-ch.jpgogarek-czoj.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgwilson-krwawiacy.pngRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngnor-davies-boze-igrzysko.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegmagia-i-religia.jpgkonstytucja-laidler.jpgmitologia-l-tur.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgklucz-niebieski-k.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgd-bog-urojony.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgzbikowski-legendy.jpgewolucja-boga.jpgramadan-i-kurban.pngmeczenstwo_w_islamie.jpgpliniusz-h-n.jpegap06.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpggraves-mity-gr.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgnowe-ateny.jpgszrejter-mitologia.bmpprzeglad-historyczny-87-1996.jpgputek-1966-mroki-s.jpgrozmowy-z-diablem.jpghis-b-w.jpg100_filmow_Lis.jpgpascal-mysli.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegczarn-mwxxw.jpgmegalomania-narodowa-by.pngegipt-i-biblia-p-montet.jpegLeeuw-fenomonologia.pngstern-zlote-mysli.pnghistoria-wenecji_norwich.jpegodrodzenie-2000-44.pngkultura-smierci-1.jpghis-p-k.jpgwiek-propagandy.jpghistoria-irlandii.jpgreligie-sw.jpgkaligula.jpgpolskie-n.jpgde-mello.jpgnieznane-arch-mis.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpghistoria-mali-tymowski.jpeghis-euro.jpgdogon-ya-gali.jpggirard-koziol.jpgency-archeo-z-s.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgerman-mity-s.jpgupaniszady-ut.jpgleksykon-re.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgtrevel-his-a.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgzarys-h-sz.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgfuld-krotka.jpgtajemnice-smim.jpgwewior-wstepujac-w.jpgmit-azteko1.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgklengel-his-sy.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgbutterwick.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgprzeglad-religioznawczy.pngrzeczpospolita_topolski.jpgreligierzymu.jpgNarody dawnej.jpgwatykan.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpeg101-tore-murphy.jpgznak-1994-2-465.jpegbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgswity-koszmar-haught.jpegMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgmilczenie-1-2012.jpglisty-prof.jpge-jastrzebowska.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgin-god-we-trust.pngSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgpolska-X-XI.jpgprawo-koscielne-kat.jpgmysli-sw-jana-chr.pnghall-heretycy.jpgniemcy500.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgheinemann-eunuchy.pngdrioton-egipt-faraonow-2.jpghistorya-pow-h-3a.gifNAPISY--1994.jpgamsterd-abc.jpgestreicher-zarys.jpgzli-papieze-c.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpglengauer-religijnosc.jpgburszta-asteriks.pngswieci-nie-swieci.jpgcamus-eseje.jpgkrewzkrwijezusa.jpgdelitsh-babilon-i.jpganatomia hybrydy.jpgpolska_mieszka_i1.jpgkartezjusz-roz.jpglabuda-m.jpgIDEA-XIX-2007.pngetnologia-religii-szyjewski.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgniwinski-mity-symbole.jpgkompendium-nauki-sk.jpgkissinger_dyplomacja.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngbogowie-slowian-m.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgdemony-r.jpeg1908-o-wolnosci.png
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13336633 odwiedzający

 383 odwiedzających online