Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 50395 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg1908-o-wolnosci.pngmalinowski-zsdzikich.jpggrabski-mieszko.jpg100-punk-zap.jpgpliniusz-h-n.jpegsachs_muzyka-wswieciestar.jpgupaniszady-ut.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgzbikowski-legendy.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgrozmowy-z-diablem.jpgniwinski-mity-symbole.jpggirard-koziol.jpgNAPISY--1994.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpglabuda-m.jpgo-duszy.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgap06.jpgklengel-his-sy.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgpales.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgin-god-we-trust.pngCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpge-jastrzebowska.jpgIDEA-XIX-2007.pngdemony-r.jpegdynastia-piastow-ba.jpghistoria-mali-tymowski.jpegdogon-ya-gali.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgamsterd-abc.jpgreligie-sw.jpgZycie-Buddy_1927.jpghis-p-k.jpgswieci-nie-swieci.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngkissinger_dyplomacja.jpgheinemann-eunuchy.pngchrystianizacja-europy-kosciol.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpeghistoria-wenecji_norwich.jpegpascal-mysli.jpgtajemnice-smim.jpghis-b-w.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpghall-heretycy.jpghinduizm_-k.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgLeeuw-fenomonologia.pngczarn-mwxxw.jpgbogowie-slowian-m.jpgzli-papieze-c.jpgswity-koszmar-haught.jpegreligierzymu.jpgwzory-kultury-b.jpgogarek-czoj.jpgwatykan-zd.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgency-archeo-z-s.jpgdelitsh-babilon-i.jpghistorya-pow-h-3a.gifkultura-smierci-1.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgtylak-bog.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgbancroft-wspolczesni.pngegipt-i-biblia-p-montet.jpegmegalomania-narodowa-by.pngodrodzenie-2000-44.pngetyka-prot-weber.jpgprawo-koscielne-kat.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgnowe-ateny.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgmaly-slownik-religiozna.jpghis-euro.jpghaidit-prawy-umysl.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgnieznane-arch-mis.jpgklucz-niebieski-k.jpggraves-mity-gr.jpgewolucja-boga.jpgpolska-X-XI.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgtocqueville.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngputek-1966-mroki-s.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGmeczenstwo_w_islamie.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegwiek-propagandy.jpgkompendium-nauki-sk.jpgmagia-i-religia.jpgChiny-nowe.jpgfuld-krotka.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgwewior-wstepujac-w.jpgzarys-h-sz.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgeisenberg.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgsaggs.jpgkrewzkrwijezusa.jpganatomia hybrydy.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgbravo.jpgod-abrahama-do-ch.jpgszrejter-mitologia.bmpapokryfy-nowego-testamentu.jpgkaligula.jpgmarkus-chrzesc.jpgde-mello.jpgNarody dawnej.jpgislam-wnuk.jpgznak-1994-2-465.jpegczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgcamus-eseje.jpgbutterwick.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpglengauer-religijnosc.jpg101-tore-murphy.jpgkrotka-hi-islamu.pnghistoria-irlandii.jpgmitologia-l-tur.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgprzeglad-religioznawczy.pngTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgkonstytucja-laidler.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgmysli-sw-jana-chr.pngmonarsze-sekrety-jankowski.jpegwatykan.jpgstern-zlote-mysli.pngSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgjoga-eliade.jpgkartezjusz-roz.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgbugaj-hermetyzm.jpgleksykon-re.jpgerman-mity-s.jpg100_filmow_Lis.jpgd-bog-urojony.jpgwilson-krwawiacy.pngHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegramadan-i-kurban.pngcyw-zyd.jpgburszta-asteriks.pngSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgtrevel-his-a.jpg40-piesni-r.pngniemcy500.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgpolska_mieszka_i1.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgmit-azteko1.jpgmargul-mity-z-pieciu.pnglisty-prof.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngetnologia-religii-szyjewski.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgjero.jpgmilczenie-1-2012.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgedda-lelewel-1828.jpgpolskie-n.jpgestreicher-zarys.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13440270 odwiedzający

 342 odwiedzających online