Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Religie a obyczaje - Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Historia obchodów Sobótki to właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. W noc letniego przesilenia Słowianie obchodzili kupalnockę. Było to zgromadzenie związane z pierwszą kąpielą w roku (kąpiel tę nazywano kupałą), obrzędami ku czci słońca (skakanie przez ognisko), rytualnymi śpiewami i orgiami.

Zobacz powiekszenie
Już w X wieku arabski pisarz Ibn Rosteh wspominał, że Słowianie czczą ogień. W ludowej obrzędowości najdłużej zachował się zwyczaj palenia ogni sobótkowych w święto kupały. Szczególny przebieg miały uroczystości na szczytach gór - Raduni, Ślęży, Łysej Góry. Wspomina o tym niemiecki kronikarz Thietmar w X wieku.

Kościół katolicki starał się osłabić rangę święta i zniszczyć pogańskie ośrodki kultu. Na szczytach Łysej Góry i Ślęży stanęły klasztory. Samo święto kupały próbowano identyfikować z wigilią dnia św. Jana Chrzciciela. Stąd przesunięcie obchodów na noc 23/24 czerwca. Nazwa sobótka pojawiła się w XIII wieku i wzięła się od sobótek - ogni rozpalanych pierwotnie w sobotę poprzedzającą Zielone Świątki.

W XVI i XVII wieku sobótka była jednym z nielicznych świąt chłopskich, które cieszyło się popularnością u szlachty. Ale przekonanie o pogańskim pochodzeniu nocy świętojańskiej było nadal powszechne. Nie dziwi więc, że znaczna część duchowieństwa patrzyła niechętnie na sobótki. W noc świętojańską 1632 roku w Wałczu (Wielkopolska) jezuici zorganizowali nawet rodzaj krucjaty przeciw świętującym. Ubrani w szaty liturgiczne ruszyli za miasto. Na widok procesji mieszkańcy rozbiegli się do domów.

Wierni nie dawali się jednak odzwyczaić od pogańskiego zwyczaju. Należało go więc uświęcić. Księża zmienili taktykę i pouczali w kazaniach, że ognie są w tę noc palone na znak światła Ewangelii i na pamiątkę palenia pogańskich bałwanów w pierwszych latach polskiego chrześcijaństwa.

Sobótkowe zwyczaje przez wiele wieków zachowały się niemal w nie zmienionej formie na terenie całej Polski. Niektóre uległy chrystianizacji, a na pewno większość z nich straciła swe dawne magiczne znaczenie.

W XVIII i XIX wieku władze tępiły zwyczaj sobótkowy w miastach, już nie ze względów ideologicznych, ale z obawy przed pożarami. Uprzemysłowienie i uwłaszczenie chłopów w XIX wieku oraz zwiększona migracja rozbiły spójność wiejskich wspólnot i zwyczaj obchodzenia nocy świętojańskiej stracił wiele ze swej popularności.

Dzisiaj jednak obrzędy sobótkowe przeżywają wspaniały renesans.

Bibliografia

Mircea Eliade "Traktat o historii religii",
T.G.E. Powell "Celtowie",
Stuart Pigott "Druidzi",
Sylvia i Paul Botheroyd "Słownik mitologii celtyckiej",
Jan Stanisław Bystroń "Dzieje obyczajów w dawnej Polsce",
"Mały słownik kultury dawnych Słowian",
"Rok polski - zwyczaje i obrzędy"

*
Kos, Gazeta na Mazowszu z 2001/06/23

Data utworzenia: 07/06/2008 @ 03:51
Ostatnie zmiany: 27/04/2017 @ 20:05
Kategoria : Religie a obyczaje
Strona czytana 46794 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze


Komentarz #1 

autor : Nomak 14/03/2012 @ 10:49

> właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. *********

Chyba raczej na odwrót. To tradycja Słowian była na tych ziemiach na długo przed tym za nim przybył tu Kościół katolicki. Nazwa natomiast wywodzi się od kupy, skupiania - zbierania się osób w jednym miejscu, a nie od kąpieli... Jeśli natomiast chodzi o sam tytuł to jedynym bożkiem był tam wprowadzony przez chrześcijaństwo tylnimi drzwiami Jan Chrzciciel który w niektórych regionach zwany był wręcz Kupałą - był to jednak efekt wtórny a nie pierwotny – próba ochrzczenia pogańskich obchodów skończyła się “spoganieniem” chrześcijańskiego świętego.

 
Trzecie Oczko
delitsh-babilon-i.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgreligierzymu.jpgIDEA-XIX-2007.pngSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegkaligula.jpgestreicher-zarys.jpghis-b-w.jpgklengel-his-sy.jpghistorya-pow-h-3a.gifpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGbravo.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgbugaj-hermetyzm.jpgmilczenie-1-2012.jpgcyw-zyd.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgwiek-propagandy.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgmegalomania-narodowa-by.pngkompendium-nauki-sk.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgznak-1994-2-465.jpegchrystianizacja-europy-kosciol.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpge-jastrzebowska.jpg100_filmow_Lis.jpghis-euro.jpgtajemnice-smim.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegtylak-bog.jpgheinemann-eunuchy.pngNAPISY--1994.jpgburszta-asteriks.pngkartezjusz-roz.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgdemony-r.jpegpilarczyk-literatura-zydowska.jpgnowe-ateny.jpgbutterwick.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgjudyta-postac-b-granic.jpghaidit-prawy-umysl.jpgjoga-eliade.jpgwewior-wstepujac-w.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pnggraves-mity-gr.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgo-duszy.jpggrabski-mieszko.jpgde-mello.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngZycie-Buddy_1927.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgniemcy500.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgodrodzenie-2000-44.pngin-god-we-trust.pngrzeczpospolita_topolski.jpgkissinger_dyplomacja.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpghall-heretycy.jpgstern-zlote-mysli.pngdrioton-egipt-faraonow-2.jpgpascal-mysli.jpgkonstytucja-laidler.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngrozmowy-z-diablem.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpglengauer-religijnosc.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgdynastia-piastow-ba.jpgdogon-ya-gali.jpgjero.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgniwinski-mity-symbole.jpgpales.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegtrevel-his-a.jpgmit-azteko1.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgzbikowski-legendy.jpgpolska-X-XI.jpg101-tore-murphy.jpgszrejter-mitologia.bmpency-archeo-z-s.jpgwatykan-zd.jpgwilson-krwawiacy.pngkultura-smierci-1.jpg40-piesni-r.pngcamus-eseje.jpgramadan-i-kurban.pngwzory-kultury-b.jpghistoria-mali-tymowski.jpegmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgislam-wnuk.jpganatomia hybrydy.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgmarkus-chrzesc.jpgfuld-krotka.jpgwatykan.jpgmagia-i-religia.jpgpolska_mieszka_i1.jpgklucz-niebieski-k.jpgzli-papieze-c.jpgap06.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgd-bog-urojony.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgedda-lelewel-1828.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgtocqueville.jpgkrotka-hi-islamu.pngpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgerman-mity-s.jpgeisenberg.jpghistoria-irlandii.jpgsaggs.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgLeeuw-fenomonologia.pngogarek-czoj.jpgmysli-sw-jana-chr.pngod-abrahama-do-ch.jpgkrewzkrwijezusa.jpgczarn-mwxxw.jpgpolskie-n.jpg1908-o-wolnosci.pngmeczenstwo_w_islamie.jpghistoria-wenecji_norwich.jpeg100-punk-zap.jpglabuda-m.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgswieci-nie-swieci.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpghinduizm_-k.jpgprzeglad-religioznawczy.pngprzeglad-historyczny-87-1996.jpgleksykon-re.jpgbogowie-slowian-m.jpgprawo-koscielne-kat.jpghis-p-k.jpglisty-prof.jpgnieznane-arch-mis.jpgamsterd-abc.jpgreligie-sw.jpggirard-koziol.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgNarody dawnej.jpgswity-koszmar-haught.jpegczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngsachs_muzyka-wswieciestar.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgewolucja-boga.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgChiny-nowe.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgupaniszady-ut.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgbancroft-wspolczesni.pngputek-1966-mroki-s.jpgmitologia-l-tur.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegpliniusz-h-n.jpegegipt-i-biblia-p-montet.jpegetyka-prot-weber.jpgzarys-h-sz.jpgbabilonskie-zaklecia.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13398492 odwiedzający

 360 odwiedzających online