Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 49232 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
swieci-nie-swieci.jpgIDEA-XIX-2007.pngmarkus-chrzesc.jpghaidit-prawy-umysl.jpgswity-koszmar-haught.jpegetnologia-religii-szyjewski.jpgdynastia-piastow-ba.jpgwiek-propagandy.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpghistoria-irlandii.jpgnowe-ateny.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgbugaj-hermetyzm.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeghistoria-wenecji_norwich.jpegpliniusz-h-n.jpegbravo.jpgniwinski-mity-symbole.jpgdelitsh-babilon-i.jpgkultura-smierci-1.jpgNAPISY--1994.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgeisenberg.jpgheinemann-eunuchy.pngburszta-asteriks.pngchrzescjianstwo-rusi-k.jpglengauer-religijnosc.jpgjero.jpgbancroft-wspolczesni.pngmargul-mity-z-pieciu.pngod-abrahama-do-ch.jpg1908-o-wolnosci.pngupaniszady-ut.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngo-duszy.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgmitologia-l-tur.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgzarys-h-sz.jpgtylak-bog.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgklengel-his-sy.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgreligie-sw.jpgap06.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpglisty-prof.jpgznak-1994-2-465.jpegnieznane-arch-mis.jpgpascal-mysli.jpgmilczenie-1-2012.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.png40-piesni-r.pngbogowie-slowian-m.jpgestreicher-zarys.jpgsaggs.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgprawo-koscielne-kat.jpgkrewzkrwijezusa.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgleksykon-re.jpgmysli-sw-jana-chr.pngmit-azteko1.jpgpolska_mieszka_i1.jpgrozmowy-z-diablem.jpgstern-zlote-mysli.pngodrodzenie-2000-44.pngwilson-krwawiacy.pngbutterwick.jpgedda-lelewel-1828.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg100_filmow_Lis.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpg101-tore-murphy.jpgtajemnice-smim.jpgcyw-zyd.jpghis-b-w.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgerman-mity-s.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgklucz-niebieski-k.jpgislam-wnuk.jpgkrotka-hi-islamu.png100-punk-zap.jpggrabski-mieszko.jpgChiny-nowe.jpgwatykan.jpgpales.jpgkissinger_dyplomacja.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgjoga-eliade.jpgwewior-wstepujac-w.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegewolucja-boga.jpgniemcy500.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegamsterd-abc.jpghinduizm_-k.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgkartezjusz-roz.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgwatykan-zd.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgdogon-ya-gali.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgNarody dawnej.jpgZycie-Buddy_1927.jpghis-euro.jpgetyka-prot-weber.jpgramadan-i-kurban.pngwzory-kultury-b.jpgde-mello.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngmeczenstwo_w_islamie.jpgmagia-i-religia.jpganatomia hybrydy.jpgkonstytucja-laidler.jpgkaligula.jpgency-archeo-z-s.jpghistorya-pow-h-3a.gifreligierzymu.jpgd-bog-urojony.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgmegalomania-narodowa-by.pngjudyta-postac-b-granic.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGtrevel-his-a.jpgLeeuw-fenomonologia.pnglabuda-m.jpgcamus-eseje.jpgtocqueville.jpgszrejter-mitologia.bmpgirard-koziol.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgputek-1966-mroki-s.jpgfuld-krotka.jpge-jastrzebowska.jpghistoria-mali-tymowski.jpegapokryfy-nowego-testamentu.jpgpolskie-n.jpghall-heretycy.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgzbikowski-legendy.jpgzli-papieze-c.jpgprzeglad-religioznawczy.pngczarn-mwxxw.jpgpolska-X-XI.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgkompendium-nauki-sk.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgin-god-we-trust.pngmonarsze-sekrety-jankowski.jpegHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpghis-p-k.jpgogarek-czoj.jpggraves-mity-gr.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegpsychoanaliza-i-religia.jpgdemony-r.jpeg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13332270 odwiedzający

 371 odwiedzających online