Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

RELIGIE WYMARŁE - Archeologia - Baba połowiecka ze Stadnicy

Baba połowiecka ze Stadnicy

Babami (tur.) nazywa się posągi wznoszone na stepach Europy i Azji od neolitu po średniowiecze. W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się jeden tego rodzaju zabytek – baba połowiecka (nr inw. MAK/7911). Podarował ją na początku XX w. Ernest Rohoziński. Przywieziona została z miejscowości Stadnica w guberni kijowskiej Cesarstwa Rosyjskiego (obecnie Ukraina).

Baba ze Stadnicy jest kamienną stelą antropomorficzną naturalnej wielkości. Przedstawia nieproporcjonalną, stojącą kobietę ubraną w kaftan sięgający kolan i wysoki kapelusz. Z tyłu jej głowy widoczne są „rogi” (ozdoby z pilśniowych wałków obszytych tkaniną). Kobieta w złączonych na brzuchu dłoniach trzyma naczynie. Przedstawione są także drobniejsze elementy jej stroju (naszyjnik, kolczyki, sakiewka u pasa). Efektem zniszczenia przez czynniki atmosferyczne lub wpływów islamu jest nieczytelność detali twarzy.

Statua pochodzi z ok. XII/XIII w. i jest okazem poświadczającym wysoki poziom kamieniarki połowieckiej tego czasu. Podobne rzeźby – zarówno męskie, jak i żeńskie – stawiał lud Połowców na kurhanach będących grobami arystokratycznych współplemieńców (wg przekazu pisanego z XIII w.) oraz na kopcach usypanych przez wcześniejszych nadczarnomorskich nomadów (wg rozpoznania archeologicznego). Były one nie tylko swego rodzaju nagrobkami, ale i obiektami o funkcji sakralnej – przedstawieniami bóstw, czy też przodków-herosów, a w ich pobliżu sytuowano miejsca ofiarne. Baby mogły mieć też walor praktyczny, będąc znakami orientacyjnymi w bezkresnym stepie. Umieszczanie ich na mogiłach było charakterystyczne dla obszaru na lewym brzegu dolnego Dniepru.

Twórcami posągu byli Połowcy (Kipczacy, Kumanowie) – koczowniczy lud przybyły w XI w. znad górnego Irtyszu na stepy (nazwane Polami Połowieckimi, ‘Deszt-i-Kipczak’) dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Przez prawie dwa wieki (2. połowa XI – 1. połowa XIII w.) ich ordy i chanaty były niebezpiecznymi sąsiadami Rusi, sięgającymi w grabieżczych wyprawach także Bizancjum, a nawet Polski i Węgier. W 1222 r. zostali pokonani przez Mongołów nad Donem, a w roku następnym doznali – mimo sojuszu z książętami ruskimi – ponownej, miażdżącej klęski w słynnej bitwie nad rzeką Kałką. Zwycięzcy włączyli ziemie połowieckie do swego imperium, a z czasem stały się one częścią Złotej Ordy. Sami Połowcy w znacznej części zasymilowali się z plemionami złotoordyńskimi współtworząc naród Tatarów, byli też sprzedawani jako niewolnicy, natomiast ich część uszła i została przez króla węgierskiego osiedlona na terenie na wschód od Dunaju.

W latach 2005-2007 przeprowadzona została konserwacja baby ze Stadnicy. Wykonał ją – jako pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski – magistrant krakowskiej ASP (Pracownia Konserwacji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki) Michał Burzak. Pierwszym etapem konserwacji była analiza petrograficzna posągu, w wyniku której stwierdzono, że wykonany jest z wapienia oolitowo-organodetrytycznego. Badano także stopień zasolenia – zidentyfikowano siarczany i azotany pochodzące z zanieczyszczonego powietrza. Zakres prac technicznych obejmował usunięcie z rzeźby wszelkich zanieczyszczeń, tj. brudu, starych kitów, farb i klejów. Po oczyszczeniu obiektu ujawniły się ślady warstw malarskich i zaprawy wapiennej. Stwierdzono występowanie różnorodnych pigmentów: bieli (biel wapienna), żółcieni (ochra żółta), czerwieni (ochra czerwona), błękitu (smalta, błękit pruski), brązu (umbra palona), czerni (czerń roślinna) i barwnika anilinowego. Nasuwa to przypuszczenie, że posąg – obecnie biało-kremowy, w naturalnym kolorze wapienia – mógł być polichromowany przez twórców i malowany przez znalazców w XIX w. Następnie obiekt został poddany odsoleniu metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska. Kolejnym krokiem była dezynfekcja polegająca na biodegradacji licznych drobnoustrojów (bakterie i grzyby pleśniowe), które wydzielając kwasy organiczne mogły go niszczyć. Przeprowadzono też – choć w ograniczonym zakresie – konserwację estetyczno-plastyczną zabytku, mającą na celu scalenie i uczytelnienie formy rzeźbiarskiej. Ostatnim wykonanym zabiegiem była impregnacja wzmacniająca strukturę kamienia.

Ze względów ekspozycyjnych (bezpieczeństwo zwiedzających i zabezpieczenie zabytku o znacznych rozmiarach) przygotowano metalowy stelaż, w którym baba połowiecka ze Stadnicy jest wystawiona.

Radosław Liwoch



Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy

Data utworzenia: 11/01/2008 @ 03:49
Ostatnie zmiany: 15/12/2008 @ 23:32
Kategoria : RELIGIE WYMARŁE - Archeologia
Strona czytana 91476 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
trevel-his-a.jpge-jastrzebowska.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegkrotka-hi-islamu.pngd-bog-urojony.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngprawo-koscielne-kat.jpgbugaj-hermetyzm.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgmegalomania-narodowa-by.pngbravo.jpgheinemann-eunuchy.pngo-duszy.jpgIDEA-XIX-2007.pngslowianie-mitologie-swiata.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgNarody dawnej.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpglengauer-religijnosc.jpgnieznane-arch-mis.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgczarn-mwxxw.jpgod-abrahama-do-ch.jpgjoga-eliade.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgswity-koszmar-haught.jpegklengel-his-sy.jpgcyw-zyd.jpghall-heretycy.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgwilson-krwawiacy.pngstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgpales.jpgpolskie-n.jpgZycie-Buddy_1927.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgjero.jpglabuda-m.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgreligie-sw.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgkultura-smierci-1.jpgswieci-nie-swieci.jpgkrewzkrwijezusa.jpghaidit-prawy-umysl.jpgprzeglad-religioznawczy.pngputek-1966-mroki-s.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegmaly-slownik-religiozna.jpgniwinski-mity-symbole.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgodrodzenie-2000-44.pngdemony-r.jpegmarkus-chrzesc.jpg100-punk-zap.jpgLeeuw-fenomonologia.pngdynastia-piastow-ba.jpgwewior-wstepujac-w.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgogarek-czoj.jpgkonstytucja-laidler.jpgin-god-we-trust.pngbutterwick.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgupaniszady-ut.jpgtajemnice-smim.jpgjudyta-postac-b-granic.jpglisty-prof.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegpolska-X-XI.jpgpascal-mysli.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgsaggs.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgzarys-h-sz.jpgdelitsh-babilon-i.jpgzbikowski-legendy.jpgnowe-ateny.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgamsterd-abc.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeggirard-koziol.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgbabilonskie-zaklecia.jpg1908-o-wolnosci.pngHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgkissinger_dyplomacja.jpgcamus-eseje.jpgewolucja-boga.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgetyka-prot-weber.jpggrabski-mieszko.jpg100_filmow_Lis.jpgChiny-nowe.jpgedda-lelewel-1828.jpgburszta-asteriks.pngprawo-wyznaniowe-2011.pnghinduizm_-k.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgerman-mity-s.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegwatykan-zd.jpgreligierzymu.jpgpolska_mieszka_i1.jpgmagia-i-religia.jpgislam-wnuk.jpgde-mello.jpgfuld-krotka.jpgNAPISY--1994.jpgmysli-sw-jana-chr.pngramadan-i-kurban.pngbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg40-piesni-r.pngwiek-propagandy.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpganatomia hybrydy.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgmitologia-l-tur.jpgbancroft-wspolczesni.pngpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg101-tore-murphy.jpgniemcy500.jpggraves-mity-gr.jpgmilczenie-1-2012.jpgszrejter-mitologia.bmpkartezjusz-roz.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegzapomniane-n-strzelczyk.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngmit-azteko1.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgdogon-ya-gali.jpgleksykon-re.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgstern-zlote-mysli.pnghis-euro.jpgznak-1994-2-465.jpegmity-skandynawskie-ma.jpghis-b-w.jpgap06.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgwatykan.jpgkaligula.jpgzli-papieze-c.jpgbogowie-slowian-m.jpgency-archeo-z-s.jpgtocqueville.jpgeisenberg.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngwzory-kultury-b.jpghistorya-pow-h-3a.gifpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGhistoria-irlandii.jpgkompendium-nauki-sk.jpgestreicher-zarys.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgpliniusz-h-n.jpegprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpghis-p-k.jpgrozmowy-z-diablem.jpgtylak-bog.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgklucz-niebieski-k.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpghistoria-mali-tymowski.jpeg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13098489 odwiedzający

 550 odwiedzających online