Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

RELIGIE WYMARŁE - Archeologia - Baba połowiecka ze Stadnicy

Baba połowiecka ze Stadnicy

Babami (tur.) nazywa się posągi wznoszone na stepach Europy i Azji od neolitu po średniowiecze. W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się jeden tego rodzaju zabytek – baba połowiecka (nr inw. MAK/7911). Podarował ją na początku XX w. Ernest Rohoziński. Przywieziona została z miejscowości Stadnica w guberni kijowskiej Cesarstwa Rosyjskiego (obecnie Ukraina).

Baba ze Stadnicy jest kamienną stelą antropomorficzną naturalnej wielkości. Przedstawia nieproporcjonalną, stojącą kobietę ubraną w kaftan sięgający kolan i wysoki kapelusz. Z tyłu jej głowy widoczne są „rogi” (ozdoby z pilśniowych wałków obszytych tkaniną). Kobieta w złączonych na brzuchu dłoniach trzyma naczynie. Przedstawione są także drobniejsze elementy jej stroju (naszyjnik, kolczyki, sakiewka u pasa). Efektem zniszczenia przez czynniki atmosferyczne lub wpływów islamu jest nieczytelność detali twarzy.

Statua pochodzi z ok. XII/XIII w. i jest okazem poświadczającym wysoki poziom kamieniarki połowieckiej tego czasu. Podobne rzeźby – zarówno męskie, jak i żeńskie – stawiał lud Połowców na kurhanach będących grobami arystokratycznych współplemieńców (wg przekazu pisanego z XIII w.) oraz na kopcach usypanych przez wcześniejszych nadczarnomorskich nomadów (wg rozpoznania archeologicznego). Były one nie tylko swego rodzaju nagrobkami, ale i obiektami o funkcji sakralnej – przedstawieniami bóstw, czy też przodków-herosów, a w ich pobliżu sytuowano miejsca ofiarne. Baby mogły mieć też walor praktyczny, będąc znakami orientacyjnymi w bezkresnym stepie. Umieszczanie ich na mogiłach było charakterystyczne dla obszaru na lewym brzegu dolnego Dniepru.

Twórcami posągu byli Połowcy (Kipczacy, Kumanowie) – koczowniczy lud przybyły w XI w. znad górnego Irtyszu na stepy (nazwane Polami Połowieckimi, ‘Deszt-i-Kipczak’) dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Przez prawie dwa wieki (2. połowa XI – 1. połowa XIII w.) ich ordy i chanaty były niebezpiecznymi sąsiadami Rusi, sięgającymi w grabieżczych wyprawach także Bizancjum, a nawet Polski i Węgier. W 1222 r. zostali pokonani przez Mongołów nad Donem, a w roku następnym doznali – mimo sojuszu z książętami ruskimi – ponownej, miażdżącej klęski w słynnej bitwie nad rzeką Kałką. Zwycięzcy włączyli ziemie połowieckie do swego imperium, a z czasem stały się one częścią Złotej Ordy. Sami Połowcy w znacznej części zasymilowali się z plemionami złotoordyńskimi współtworząc naród Tatarów, byli też sprzedawani jako niewolnicy, natomiast ich część uszła i została przez króla węgierskiego osiedlona na terenie na wschód od Dunaju.

W latach 2005-2007 przeprowadzona została konserwacja baby ze Stadnicy. Wykonał ją – jako pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski – magistrant krakowskiej ASP (Pracownia Konserwacji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki) Michał Burzak. Pierwszym etapem konserwacji była analiza petrograficzna posągu, w wyniku której stwierdzono, że wykonany jest z wapienia oolitowo-organodetrytycznego. Badano także stopień zasolenia – zidentyfikowano siarczany i azotany pochodzące z zanieczyszczonego powietrza. Zakres prac technicznych obejmował usunięcie z rzeźby wszelkich zanieczyszczeń, tj. brudu, starych kitów, farb i klejów. Po oczyszczeniu obiektu ujawniły się ślady warstw malarskich i zaprawy wapiennej. Stwierdzono występowanie różnorodnych pigmentów: bieli (biel wapienna), żółcieni (ochra żółta), czerwieni (ochra czerwona), błękitu (smalta, błękit pruski), brązu (umbra palona), czerni (czerń roślinna) i barwnika anilinowego. Nasuwa to przypuszczenie, że posąg – obecnie biało-kremowy, w naturalnym kolorze wapienia – mógł być polichromowany przez twórców i malowany przez znalazców w XIX w. Następnie obiekt został poddany odsoleniu metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska. Kolejnym krokiem była dezynfekcja polegająca na biodegradacji licznych drobnoustrojów (bakterie i grzyby pleśniowe), które wydzielając kwasy organiczne mogły go niszczyć. Przeprowadzono też – choć w ograniczonym zakresie – konserwację estetyczno-plastyczną zabytku, mającą na celu scalenie i uczytelnienie formy rzeźbiarskiej. Ostatnim wykonanym zabiegiem była impregnacja wzmacniająca strukturę kamienia.

Ze względów ekspozycyjnych (bezpieczeństwo zwiedzających i zabezpieczenie zabytku o znacznych rozmiarach) przygotowano metalowy stelaż, w którym baba połowiecka ze Stadnicy jest wystawiona.

Radosław Liwoch



Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy

Data utworzenia: 11/01/2008 @ 03:49
Ostatnie zmiany: 15/12/2008 @ 23:32
Kategoria : RELIGIE WYMARŁE - Archeologia
Strona czytana 91476 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgdemony-r.jpegreligie-sw.jpggirard-koziol.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgmagia-i-religia.jpgbugaj-hermetyzm.jpghall-heretycy.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegsaggs.jpglabuda-m.jpgwilson-krwawiacy.pngChiny-nowe.jpgwzory-kultury-b.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgtajemnice-smim.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgwiek-propagandy.jpgislam-wnuk.jpgpliniusz-h-n.jpeganatomia hybrydy.jpgramadan-i-kurban.pngkultura-smierci-1.jpglisty-prof.jpgcamus-eseje.jpgerman-mity-s.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgnowe-ateny.jpgputek-1966-mroki-s.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgswity-koszmar-haught.jpegjoga-eliade.jpgin-god-we-trust.pngbancroft-wspolczesni.pnglengauer-religijnosc.jpgamsterd-abc.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegbutterwick.jpgkrewzkrwijezusa.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgupaniszady-ut.jpgniwinski-mity-symbole.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgszrejter-mitologia.bmpmity-skandynawskie-ma.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgkompendium-nauki-sk.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegwatykan-zd.jpgwatykan.jpgzbikowski-legendy.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegjero.jpgbravo.jpgmitologia-l-tur.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegedda-lelewel-1828.jpgpolska-X-XI.jpgznak-1994-2-465.jpegetyka-prot-weber.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegSaga-o-Nibelungach-Treumund.pnghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgdynastia-piastow-ba.jpgkissinger_dyplomacja.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgdelitsh-babilon-i.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgklucz-niebieski-k.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpg100_filmow_Lis.jpgzarys-h-sz.jpgheinemann-eunuchy.pngrozmowy-z-diablem.jpghistorya-pow-h-3a.gifogarek-czoj.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpghistoria-irlandii.jpgswieci-nie-swieci.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgodrodzenie-2000-44.pngewolucja-boga.jpgtocqueville.jpg1908-o-wolnosci.pngzli-papieze-c.jpgpales.jpgod-abrahama-do-ch.jpgNAPISY--1994.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpghis-euro.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGmeczenstwo_w_islamie.jpgmysli-sw-jana-chr.pngczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgmit-azteko1.jpgZycie-Buddy_1927.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgmilczenie-1-2012.jpgmarkus-chrzesc.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgklengel-his-sy.jpgbabilonskie-zaklecia.jpghistoria-mali-tymowski.jpegetnologia-religii-szyjewski.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngtrevel-his-a.jpgde-mello.jpghis-p-k.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegNarody dawnej.jpg101-tore-murphy.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgburszta-asteriks.pngchrystianizacja-europy-kosciol.jpgniemcy500.jpgleksykon-re.jpgeisenberg.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgwewior-wstepujac-w.jpghinduizm_-k.jpghaidit-prawy-umysl.jpgprzeglad-religioznawczy.pngmargul-mity-z-pieciu.pnghis-b-w.jpgap06.jpgdogon-ya-gali.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgprawo-koscielne-kat.jpgkrotka-hi-islamu.png100-punk-zap.jpgreligierzymu.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpggrabski-mieszko.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpggraves-mity-gr.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgestreicher-zarys.jpgstern-zlote-mysli.pngbogowie-slowian-m.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgpolskie-n.jpgczarn-mwxxw.jpgd-bog-urojony.jpg40-piesni-r.pngreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegkartezjusz-roz.jpgtylak-bog.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgpascal-mysli.jpgfuld-krotka.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgo-duszy.jpgnieznane-arch-mis.jpgency-archeo-z-s.jpgmegalomania-narodowa-by.pngLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgkaligula.jpge-jastrzebowska.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgLeeuw-fenomonologia.pngpolska_mieszka_i1.jpgkonstytucja-laidler.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgcyw-zyd.jpgIDEA-XIX-2007.png
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13098475 odwiedzający

 557 odwiedzających online