Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 49217 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
kultura-smierci-1.jpghistoria-mali-tymowski.jpegkartezjusz-roz.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg1908-o-wolnosci.pngmargul-mity-z-pieciu.pngprzeglad-religioznawczy.pngislam-wnuk.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgnieznane-arch-mis.jpgmysli-sw-jana-chr.pngdynastia-piastow-ba.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pnghis-p-k.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgwzory-kultury-b.jpgency-archeo-z-s.jpgtrevel-his-a.jpgfuld-krotka.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeglengauer-religijnosc.jpgreligierzymu.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgupaniszady-ut.jpgbogowie-slowian-m.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgdogon-ya-gali.jpgkissinger_dyplomacja.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgputek-1966-mroki-s.jpgswieci-nie-swieci.jpg40-piesni-r.pngslowianie-mitologie-swiata.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgzli-papieze-c.jpgmitologia-l-tur.jpge-jastrzebowska.jpgap06.jpgbugaj-hermetyzm.jpgpolska-X-XI.jpgestreicher-zarys.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgod-abrahama-do-ch.jpgrzeczpospolita_topolski.jpghis-euro.jpgsaggs.jpgmit-azteko1.jpgwilson-krwawiacy.pngo-duszy.jpgburszta-asteriks.pnghistoria-wenecji_norwich.jpegegipt-i-biblia-p-montet.jpegramadan-i-kurban.pnghistoria-irlandii.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgZycie-Buddy_1927.jpggrabski-mieszko.jpgpliniusz-h-n.jpeghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegdelitsh-babilon-i.jpgkompendium-nauki-sk.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgkrewzkrwijezusa.jpg100_filmow_Lis.jpgprawo-koscielne-kat.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpggirard-koziol.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgbutterwick.jpg100-punk-zap.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgkaligula.jpgwiek-propagandy.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgszrejter-mitologia.bmpjudyta-postac-b-granic.jpgeisenberg.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgkonstytucja-laidler.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpglisty-prof.jpgtocqueville.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgpolskie-n.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgstern-zlote-mysli.pngmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgcyw-zyd.jpgleksykon-re.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpg101-tore-murphy.jpgpales.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pnghistorya-pow-h-3a.gifLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgtajemnice-smim.jpgjoga-eliade.jpgamsterd-abc.jpgbancroft-wspolczesni.pngniwinski-mity-symbole.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgIDEA-XIX-2007.pngklengel-his-sy.jpgnowe-ateny.jpghis-b-w.jpgheinemann-eunuchy.pnglabuda-m.jpgwatykan-zd.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgswity-koszmar-haught.jpegLeeuw-fenomonologia.pngSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngzarys-h-sz.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpganatomia hybrydy.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgodrodzenie-2000-44.pngetyka-prot-weber.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegklucz-niebieski-k.jpgznak-1994-2-465.jpegwewior-wstepujac-w.jpgrozmowy-z-diablem.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgdemony-r.jpegNarody dawnej.jpggraves-mity-gr.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgpolska_mieszka_i1.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgzbikowski-legendy.jpgniemcy500.jpgedda-lelewel-1828.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgewolucja-boga.jpghaidit-prawy-umysl.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgmegalomania-narodowa-by.pngTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeghall-heretycy.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegczarn-mwxxw.jpgmarkus-chrzesc.jpgChiny-nowe.jpgbravo.jpgjero.jpgcamus-eseje.jpgin-god-we-trust.pngmilczenie-1-2012.jpgerman-mity-s.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgNAPISY--1994.jpgkrotka-hi-islamu.pngogarek-czoj.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGreligie-sw.jpgde-mello.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgmagia-i-religia.jpgpascal-mysli.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgtylak-bog.jpghinduizm_-k.jpgwatykan.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgd-bog-urojony.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13331277 odwiedzający

 356 odwiedzających online