Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 50762 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpgtrevel-his-a.jpgkrotka-hi-islamu.pngilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgczarn-mwxxw.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegniemcy500.jpgmilczenie-1-2012.jpg101-tore-murphy.jpghistoria-mali-tymowski.jpegogarek-czoj.jpgheinemann-eunuchy.pngin-god-we-trust.pngbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgpascal-mysli.jpgkartezjusz-roz.jpg40-piesni-r.pngreligie-sw.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgIDEA-XIX-2007.pngTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgedda-lelewel-1828.jpgmysli-sw-jana-chr.pngpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgswieci-nie-swieci.jpgmit-azteko1.jpgap06.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGbugaj-hermetyzm.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgde-mello.jpgszrejter-mitologia.bmpo-duszy.jpgodrodzenie-2000-44.pnghis-b-w.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpghall-heretycy.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegupaniszady-ut.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgmalinowski-zsdzikich.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegdynastia-piastow-ba.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgLeeuw-fenomonologia.pngwewior-wstepujac-w.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgprzeglad-religioznawczy.pngSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgputek-1966-mroki-s.jpgkaligula.jpgwatykan.jpghis-p-k.jpge-jastrzebowska.jpgfuld-krotka.jpghinduizm_-k.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegpolska-X-XI.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgdemony-r.jpegpolska_mieszka_i1.jpgprawo-koscielne-kat.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngwatykan-zd.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgjoga-eliade.jpg100_filmow_Lis.jpgklengel-his-sy.jpghistorya-pow-h-3a.giflisty-prof.jpgewolucja-boga.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgbutterwick.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpglabuda-m.jpgswity-koszmar-haught.jpegkultura-smierci-1.jpgcamus-eseje.jpgkissinger_dyplomacja.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgdelitsh-babilon-i.jpgtylak-bog.jpgbancroft-wspolczesni.pngchrzescjianstwo-rusi-k.jpgjero.jpgnowe-ateny.jpgmarkus-chrzesc.jpgznak-1994-2-465.jpegSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpglengauer-religijnosc.jpgkompendium-nauki-sk.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgreligierzymu.jpgmagia-i-religia.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgsaggs.jpggrabski-mieszko.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngestreicher-zarys.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgChiny-nowe.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg1908-o-wolnosci.pngpales.jpgpolskie-n.jpgamsterd-abc.jpggirard-koziol.jpgzarys-h-sz.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgerman-mity-s.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgklucz-niebieski-k.jpgetyka-prot-weber.jpgramadan-i-kurban.pngniwinski-mity-symbole.jpgNAPISY--1994.jpgzli-papieze-c.jpgpliniusz-h-n.jpegegipt-i-biblia-p-montet.jpegd-bog-urojony.jpgbogowie-slowian-m.jpghaidit-prawy-umysl.jpgkonstytucja-laidler.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgleksykon-re.jpgburszta-asteriks.pngMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgency-archeo-z-s.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgmitologia-l-tur.jpgwiek-propagandy.jpgrozmowy-z-diablem.jpgnieznane-arch-mis.jpgzbikowski-legendy.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgstern-zlote-mysli.pngLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpggraves-mity-gr.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgZycie-Buddy_1927.jpgtocqueville.jpgkrewzkrwijezusa.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpghis-euro.jpgtajemnice-smim.jpgwzory-kultury-b.jpgdogon-ya-gali.jpgod-abrahama-do-ch.jpgwilson-krwawiacy.pngNarody dawnej.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgislam-wnuk.jpg100-punk-zap.jpgmegalomania-narodowa-by.pngbravo.jpgeisenberg.jpganatomia hybrydy.jpghistoria-irlandii.jpgcyw-zyd.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13470000 odwiedzający

 463 odwiedzających online