Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 50581 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
odrodzenie-2000-44.pngpolskie-n.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpganatomia hybrydy.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgislam-wnuk.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgedda-lelewel-1828.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgcamus-eseje.jpgpolska_mieszka_i1.jpgklucz-niebieski-k.jpgwewior-wstepujac-w.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgbutterwick.jpgZycie-Buddy_1927.jpgod-abrahama-do-ch.jpgpolska-X-XI.jpggrabski-mieszko.jpgwzory-kultury-b.jpgin-god-we-trust.pngMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgnieznane-arch-mis.jpgkrotka-hi-islamu.pnghistoria-irlandii.jpgwiek-propagandy.jpgency-archeo-z-s.jpgmagia-i-religia.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpego-duszy.jpgtrevel-his-a.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpghistorya-pow-h-3a.gifrozmyslania-marek-a 1913.jpgupaniszady-ut.jpgczarn-mwxxw.jpgsaggs.jpghis-p-k.jpgzbikowski-legendy.jpgmilczenie-1-2012.jpgwilson-krwawiacy.pngmit-azteko1.jpgcyw-zyd.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgbravo.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegdelitsh-babilon-i.jpgkultura-smierci-1.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgramadan-i-kurban.pnghis-b-w.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgerman-mity-s.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg1908-o-wolnosci.pngjoga-eliade.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpglengauer-religijnosc.jpgdogon-ya-gali.jpgbabilonskie-zaklecia.jpgheinemann-eunuchy.pngkompendium-nauki-sk.jpgzarys-h-sz.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngogarek-czoj.jpghistoria-mali-tymowski.jpegpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgmarkus-chrzesc.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgniemcy500.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgNAPISY--1994.jpgswity-koszmar-haught.jpegswieci-nie-swieci.jpgniwinski-mity-symbole.jpggirard-koziol.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgkissinger_dyplomacja.jpgNarody dawnej.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgputek-1966-mroki-s.jpgdynastia-piastow-ba.jpgkonstytucja-laidler.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgkrewzkrwijezusa.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGwatykan.jpgburszta-asteriks.pngilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgwatykan-zd.jpgrozmowy-z-diablem.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgklengel-his-sy.jpgprawo-koscielne-kat.jpgbancroft-wspolczesni.pngap06.jpgtylak-bog.jpgeisenberg.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgdrioton-egipt-faraonow-2.jpgznak-1994-2-465.jpegIDEA-XIX-2007.pngHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngpales.jpgprzeglad-religioznawczy.pngzapomniane-n-strzelczyk.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegpsychoanaliza-i-religia.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgkaligula.jpgbogowie-slowian-m.jpgjero.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpg40-piesni-r.pngmegalomania-narodowa-by.pngbugaj-hermetyzm.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgd-bog-urojony.jpgestreicher-zarys.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegleksykon-re.jpgreligierzymu.jpg101-tore-murphy.jpgpascal-mysli.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgtajemnice-smim.jpgpliniusz-h-n.jpegnor-davies-boze-igrzysko.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpghall-heretycy.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgamsterd-abc.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgLeeuw-fenomonologia.pngzli-papieze-c.jpgreligie-sw.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgtocqueville.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgszrejter-mitologia.bmpdemony-r.jpegstern-zlote-mysli.png100-punk-zap.jpgChiny-nowe.jpgde-mello.jpghaidit-prawy-umysl.jpgfuld-krotka.jpg100_filmow_Lis.jpghinduizm_-k.jpge-jastrzebowska.jpgetyka-prot-weber.jpghis-euro.jpgmitologia-l-tur.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpgewolucja-boga.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpeglisty-prof.jpgmysli-sw-jana-chr.pngkartezjusz-roz.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpeglabuda-m.jpgnowe-ateny.jpggraves-mity-gr.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13452469 odwiedzający

 263 odwiedzających online