Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

_ _Ruch Haskala - Ruch Haskala

Haskala

Haskala (hebr. השכלה, "oświecenie"), oświecenie żydowskie – ruch intelektualny Żydów europejskich w późnych latach XVIII wieku, opowiadający się za przyjęciem przez nich oświeceniowych ideałów, integracją ze społecznościami nieżydowskimi, polepszeniem edukacji dotyczącej spraw świeckich, nauczaniem języka hebrajskiego i historii żydowskiej. Haskala rozpoczęła szerszy ruch asymilacji Żydów europejskich, którego skutkiem były m.in. pierwsze żydowskie ruchy polityczne i emancypacyjne. Zwolennicy haskali nazywani byli maskilami (hebr. maskilim).

W innym sensie haskala oznacza studia nad biblijnym językiem hebrajskim, a także inną literaturą spisaną w tym języku. Czasem termin ten używany jest na określenie współczesnych krytycznych badań nad żydowskimi księgami religijnymi, takimi jak Miszna i Talmud, dla odróżnienia ich od metod stosowanych w tej dziedzinie przez ortodoksów.

Ruch


Tak długo, jak Żydzi tworzyli oddzielne wspólnoty, zawsze rabin był najbardziej wpływowym członkiem takich grup. Oprócz pełnienia ról religijnych i edukacyjnych, był on także sędzią w sprawach cywilnych zawsze wtedy, gdy stronami byli Żydzi. Zostanie rabinem było marzeniem niemal wszystkich chłopców, a studiowanie Talmudu stało się z tego powodu jedyną drogą do "wybicia się". Zwolennicy haskali opowiadali się więc za "wyjściem z getta", nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, drogą asymilacji z narodami, pośród których żyli Żydzi.

Przykładem mogą być m.in. Mojżesz Mendelssohn (1729–1786), pruski Żyd, jeden z prekursorów ruchu, także Aaron Halle-Wolfssohn (1754–1835) i Joseph Perl (1773–1839). Spektakularny sukces, jaki odniósł Mendelssohn jako filozof i intelektualista, ukazał wielu możliwości, jakie otwierają się przed każdym, kto podda się asymilacji. Mendelssohn propagował metody, jakimi Żydzi mieli wtopić się w niemieckie społeczeństwo. Szczególny nacisk kładł na naukę języka niemieckiego - przetłumaczył na ten język Torę. Utworzył także do niej własny komentarz gramatyczny, Biur, mający być alternatywą wobec rabinicznej egzegezy Pisma.

Kwestie językowe były kluczowymi elementami ruchu. Mendelssohn i inni jego liderzy opowiadali się za odrodzeniem hebrajskiego i ograniczeniem używania jidysz. Rezultatem tych postulatów było powstawanie nowej, świeckiej literatury żydowskiej, ale również krytyczne interpretacje tekstów religijnych. Julius Fürst wraz z innymi żydowsko-niemieckimi językoznawcami stworzył hebrajskie i aramejskie słowniki i opracowania gramatyczne. Jednocześnie Żydzi zaczęli uczyć się i porozumiewać w językach narodów państw, w których zamieszkiwali. Otworzyło to nowe drogi asymilacji.

Haskala nie ograniczyła się oczywiście tylko do Niemiec. Ruch bardzo szybko rozprzestrzenił się po całej Europie, a w Polsce jej pionierem był Mendel Lewin z Satanowa.

Rezultaty

Pomimo iż wzmogła asymilację, haskala wzmocniła także świecką tożsamość żydowską, zwiększając zainteresowanie historią narodu żydowskiego. Bezpośrednim jej skutkiem było angażowanie się Żydów w życie kulturalne krajów, które zamieszkiwali, a także powstanie żydowskich ruchów politycznych - z syjonizmem na czele.

Haskala spowodowała powstanie w łonie judaizmu odłamów reformowanych, liberalizujących prawo religijne i ostre normy obyczajowe. Społeczność ortodoksyjna odpowiedziała na to rozprzestrzenianiem się ruchu chasydzkiego, a także np. Mussar na Litwie czy też Torah im Derech Eretz w Niemczech. Zaowocowało to wieloma konfliktami pomiędzy maskilim a zwolennikami ortodoksji, które trwają do dziś.


Judaizm Świecki.
Judaizm Reformowany.
Judaizm Konserwatywny.



viki

Data utworzenia: 13/08/2011 @ 02:05
Ostatnie zmiany: 13/08/2011 @ 14:19
Kategoria : _ _Ruch Haskala
Strona czytana 47885 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
klucz-niebieski-k.jpgswity-koszmar-haught.jpegCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpglengauer-religijnosc.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngpascal-mysli.jpglisty-prof.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgrozmowy-z-diablem.jpgamsterd-abc.jpg101-tore-murphy.jpgdogon-ya-gali.jpghall-heretycy.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGnieznane-arch-mis.jpgedda-lelewel-1828.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgcamus-eseje.jpgod-abrahama-do-ch.jpgHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngwiek-propagandy.jpgin-god-we-trust.pngetyka-prot-weber.jpgmitologia-l-tur.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegkultura-smierci-1.jpgo-duszy.jpgdelitsh-babilon-i.jpgpales.jpgmysli-sw-jana-chr.pngreligie-sw.jpghistorya-pow-h-3a.gifhistoria-irlandii.jpgswieci-nie-swieci.jpgbugaj-hermetyzm.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpghis-p-k.jpghis-euro.jpgtajemnice-smim.jpgogarek-czoj.jpgmilczenie-1-2012.jpgreligierzymu.jpgestreicher-zarys.jpgd-bog-urojony.jpgtocqueville.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgpolska_mieszka_i1.jpgbutterwick.jpgency-archeo-z-s.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgramadan-i-kurban.pngdemony-r.jpegdrioton-egipt-faraonow-2.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgbravo.jpgbancroft-wspolczesni.pngzapomniane-n-strzelczyk.jpg100_filmow_Lis.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgputek-1966-mroki-s.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegwatykan.jpgap06.jpganatomia hybrydy.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgbogowie-slowian-m.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgupaniszady-ut.jpgcyw-zyd.jpgde-mello.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgprzeglad-religioznawczy.pngprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgislam-wnuk.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpghistoria-mali-tymowski.jpegszrejter-mitologia.bmpwilson-krwawiacy.pngbabilonskie-zaklecia.jpghinduizm_-k.jpgpliniusz-h-n.jpeg40-piesni-r.pngodrodzenie-2000-44.pngmagia-i-religia.jpgZycie-Buddy_1927.jpgkaligula.jpgChiny-nowe.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgIDEA-XIX-2007.pngtrevel-his-a.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgwewior-wstepujac-w.jpgheinemann-eunuchy.pngmegalomania-narodowa-by.pngilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgznak-1994-2-465.jpegmit-azteko1.jpgpilarczyk-literatura-zydowska.jpgczarn-mwxxw.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgprawo-koscielne-kat.jpgdynastia-piastow-ba.jpgstern-zlote-mysli.pngpsychologia-religii-bernhard-grom.jpggirard-koziol.jpghis-b-w.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgkartezjusz-roz.jpggrabski-mieszko.jpgkonstytucja-laidler.jpgfuld-krotka.jpge-jastrzebowska.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgsaggs.jpgerman-mity-s.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg1908-o-wolnosci.pngkrewzkrwijezusa.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegtylak-bog.jpglabuda-m.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pnghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgpolskie-n.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgniwinski-mity-symbole.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgjoga-eliade.jpggraves-mity-gr.jpghaidit-prawy-umysl.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgpolska-X-XI.jpgkissinger_dyplomacja.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegeisenberg.jpgzbikowski-legendy.jpgkrotka-hi-islamu.pngleksykon-re.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgzarys-h-sz.jpgwzory-kultury-b.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegLeeuw-fenomonologia.pngburszta-asteriks.pngnowe-ateny.jpgewolucja-boga.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgmarkus-chrzesc.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgniemcy500.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgjero.jpg100-punk-zap.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngjudyta-postac-b-granic.jpgkompendium-nauki-sk.jpgzli-papieze-c.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegNarody dawnej.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgwatykan-zd.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgNAPISY--1994.jpgklengel-his-sy.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13053644 odwiedzający

 443 odwiedzających online