Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Religie a obyczaje - Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Poświęcić bożka, czyli polskie świętowanie Sobótki

Historia obchodów Sobótki to właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. W noc letniego przesilenia Słowianie obchodzili kupalnockę. Było to zgromadzenie związane z pierwszą kąpielą w roku (kąpiel tę nazywano kupałą), obrzędami ku czci słońca (skakanie przez ognisko), rytualnymi śpiewami i orgiami.

Zobacz powiekszenie
Już w X wieku arabski pisarz Ibn Rosteh wspominał, że Słowianie czczą ogień. W ludowej obrzędowości najdłużej zachował się zwyczaj palenia ogni sobótkowych w święto kupały. Szczególny przebieg miały uroczystości na szczytach gór - Raduni, Ślęży, Łysej Góry. Wspomina o tym niemiecki kronikarz Thietmar w X wieku.

Kościół katolicki starał się osłabić rangę święta i zniszczyć pogańskie ośrodki kultu. Na szczytach Łysej Góry i Ślęży stanęły klasztory. Samo święto kupały próbowano identyfikować z wigilią dnia św. Jana Chrzciciela. Stąd przesunięcie obchodów na noc 23/24 czerwca. Nazwa sobótka pojawiła się w XIII wieku i wzięła się od sobótek - ogni rozpalanych pierwotnie w sobotę poprzedzającą Zielone Świątki.

W XVI i XVII wieku sobótka była jednym z nielicznych świąt chłopskich, które cieszyło się popularnością u szlachty. Ale przekonanie o pogańskim pochodzeniu nocy świętojańskiej było nadal powszechne. Nie dziwi więc, że znaczna część duchowieństwa patrzyła niechętnie na sobótki. W noc świętojańską 1632 roku w Wałczu (Wielkopolska) jezuici zorganizowali nawet rodzaj krucjaty przeciw świętującym. Ubrani w szaty liturgiczne ruszyli za miasto. Na widok procesji mieszkańcy rozbiegli się do domów.

Wierni nie dawali się jednak odzwyczaić od pogańskiego zwyczaju. Należało go więc uświęcić. Księża zmienili taktykę i pouczali w kazaniach, że ognie są w tę noc palone na znak światła Ewangelii i na pamiątkę palenia pogańskich bałwanów w pierwszych latach polskiego chrześcijaństwa.

Sobótkowe zwyczaje przez wiele wieków zachowały się niemal w nie zmienionej formie na terenie całej Polski. Niektóre uległy chrystianizacji, a na pewno większość z nich straciła swe dawne magiczne znaczenie.

W XVIII i XIX wieku władze tępiły zwyczaj sobótkowy w miastach, już nie ze względów ideologicznych, ale z obawy przed pożarami. Uprzemysłowienie i uwłaszczenie chłopów w XIX wieku oraz zwiększona migracja rozbiły spójność wiejskich wspólnot i zwyczaj obchodzenia nocy świętojańskiej stracił wiele ze swej popularności.

Dzisiaj jednak obrzędy sobótkowe przeżywają wspaniały renesans.

Bibliografia

Mircea Eliade "Traktat o historii religii",
T.G.E. Powell "Celtowie",
Stuart Pigott "Druidzi",
Sylvia i Paul Botheroyd "Słownik mitologii celtyckiej",
Jan Stanisław Bystroń "Dzieje obyczajów w dawnej Polsce",
"Mały słownik kultury dawnych Słowian",
"Rok polski - zwyczaje i obrzędy"

*
Kos, Gazeta na Mazowszu z 2001/06/23

Data utworzenia: 07/06/2008 @ 03:51
Ostatnie zmiany: 27/04/2017 @ 20:05
Kategoria : Religie a obyczaje
Strona czytana 44329 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze


Komentarz #1 

autor : Nomak 14/03/2012 @ 10:49

> właściwie nieustanna rywalizacja pogańskiej tradycji Słowian z katolickim Kościołem. *********

Chyba raczej na odwrót. To tradycja Słowian była na tych ziemiach na długo przed tym za nim przybył tu Kościół katolicki. Nazwa natomiast wywodzi się od kupy, skupiania - zbierania się osób w jednym miejscu, a nie od kąpieli... Jeśli natomiast chodzi o sam tytuł to jedynym bożkiem był tam wprowadzony przez chrześcijaństwo tylnimi drzwiami Jan Chrzciciel który w niektórych regionach zwany był wręcz Kupałą - był to jednak efekt wtórny a nie pierwotny – próba ochrzczenia pogańskich obchodów skończyła się “spoganieniem” chrześcijańskiego świętego.

 
Trzecie Oczko
nowe-ateny.jpgzbikowski-legendy.jpgbravo.jpgstern-zlote-mysli.pngsachs_muzyka-wswieciestar.jpgbabilonskie-zaklecia.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpgestreicher-zarys.jpgpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgislam-wnuk.jpghistoria-irlandii.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGNAPISY--1994.jpgputek-1966-mroki-s.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgod-abrahama-do-ch.jpgency-archeo-z-s.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgupaniszady-ut.jpgniemcy500.jpgreligierzymu.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgZycie-Buddy_1927.jpgtylak-bog.jpgzarys-h-sz.jpgmagia-i-religia.jpgprzeglad-religioznawczy.pngslowianie-mitologie-swiata.jpgrozmowy-z-diablem.jpgCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgpolska_mieszka_i1.jpgburszta-asteriks.pngHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegmaly-slownik-religiozna.jpgbogowie-slowian-m.jpgedda-lelewel-1828.jpgLeeuw-fenomonologia.pngleksykon-re.jpge-jastrzebowska.jpgkrotka-hi-islamu.pngmilczenie-1-2012.jpgChiny-nowe.jpgdynastia-piastow-ba.jpgNarody dawnej.jpgjero.jpgmit-azteko1.jpgd-bog-urojony.jpgmysli-sw-jana-chr.pngczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgswity-koszmar-haught.jpegdogon-ya-gali.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgbugaj-hermetyzm.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegzapomniane-n-strzelczyk.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegdrioton-egipt-faraonow-2.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpeg40-piesni-r.pngjudyta-postac-b-granic.jpgpliniusz-h-n.jpegbancroft-wspolczesni.pngpilarczyk-literatura-zydowska.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgmegalomania-narodowa-by.pngpales.jpgmitoznawstwo-porownawcze.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpghis-b-w.jpggrabski-mieszko.jpgznak-1994-2-465.jpegLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgkonstytucja-laidler.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegbutterwick.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgszrejter-mitologia.bmpdelitsh-babilon-i.jpgwewior-wstepujac-w.jpgkaligula.jpgtajemnice-smim.jpgmargul-mity-z-pieciu.pngtrevel-his-a.jpgswieci-nie-swieci.jpgzli-papieze-c.jpgcyw-zyd.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgkrewzkrwijezusa.jpgwilson-krwawiacy.pnghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgkultura-smierci-1.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgprawo-koscielne-kat.jpgdemony-r.jpeggraves-mity-gr.jpg100-punk-zap.jpgmarkus-chrzesc.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgo-duszy.jpgcamus-eseje.jpgin-god-we-trust.pngprawo-wyznaniowe-2011.pngSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgwatykan-zd.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg1908-o-wolnosci.png101-tore-murphy.jpganatomia hybrydy.jpgjoga-eliade.jpgheinemann-eunuchy.pnghis-p-k.jpgSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngkompendium-nauki-sk.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpglengauer-religijnosc.jpglabuda-m.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgczarn-mwxxw.jpghis-euro.jpgklengel-his-sy.jpgodrodzenie-2000-44.pngwzory-kultury-b.jpgmieszko-I-strzelczyk-1992.jpghall-heretycy.jpgkartezjusz-roz.jpgmity-skandynawskie-ma.jpgklucz-niebieski-k.jpgogarek-czoj.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegfuld-krotka.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgap06.jpgwatykan.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpgkissinger_dyplomacja.jpgpolskie-n.jpgIDEA-XIX-2007.pngniwinski-mity-symbole.jpgnieznane-arch-mis.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpglisty-prof.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgmalinowski-zsdzikich.jpgramadan-i-kurban.pngtocqueville.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpgeisenberg.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpg100_filmow_Lis.jpgetyka-prot-weber.jpgewolucja-boga.jpgsaggs.jpgde-mello.jpgerman-mity-s.jpgpolska-X-XI.jpghaidit-prawy-umysl.jpgchrystianizacja-europy-kosciol.jpgmitologia-l-tur.jpgpascal-mysli.jpghistoria-mali-tymowski.jpeghistorya-pow-h-3a.gifHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgreligie-sw.jpgwiek-propagandy.jpgamsterd-abc.jpggirard-koziol.jpghinduizm_-k.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13059211 odwiedzający

 498 odwiedzających online