Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

RELIGIE WYMARŁE - Archeologia - Baba połowiecka ze Stadnicy

Baba połowiecka ze Stadnicy

Babami (tur.) nazywa się posągi wznoszone na stepach Europy i Azji od neolitu po średniowiecze. W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się jeden tego rodzaju zabytek – baba połowiecka (nr inw. MAK/7911). Podarował ją na początku XX w. Ernest Rohoziński. Przywieziona została z miejscowości Stadnica w guberni kijowskiej Cesarstwa Rosyjskiego (obecnie Ukraina).

Baba ze Stadnicy jest kamienną stelą antropomorficzną naturalnej wielkości. Przedstawia nieproporcjonalną, stojącą kobietę ubraną w kaftan sięgający kolan i wysoki kapelusz. Z tyłu jej głowy widoczne są „rogi” (ozdoby z pilśniowych wałków obszytych tkaniną). Kobieta w złączonych na brzuchu dłoniach trzyma naczynie. Przedstawione są także drobniejsze elementy jej stroju (naszyjnik, kolczyki, sakiewka u pasa). Efektem zniszczenia przez czynniki atmosferyczne lub wpływów islamu jest nieczytelność detali twarzy.

Statua pochodzi z ok. XII/XIII w. i jest okazem poświadczającym wysoki poziom kamieniarki połowieckiej tego czasu. Podobne rzeźby – zarówno męskie, jak i żeńskie – stawiał lud Połowców na kurhanach będących grobami arystokratycznych współplemieńców (wg przekazu pisanego z XIII w.) oraz na kopcach usypanych przez wcześniejszych nadczarnomorskich nomadów (wg rozpoznania archeologicznego). Były one nie tylko swego rodzaju nagrobkami, ale i obiektami o funkcji sakralnej – przedstawieniami bóstw, czy też przodków-herosów, a w ich pobliżu sytuowano miejsca ofiarne. Baby mogły mieć też walor praktyczny, będąc znakami orientacyjnymi w bezkresnym stepie. Umieszczanie ich na mogiłach było charakterystyczne dla obszaru na lewym brzegu dolnego Dniepru.

Twórcami posągu byli Połowcy (Kipczacy, Kumanowie) – koczowniczy lud przybyły w XI w. znad górnego Irtyszu na stepy (nazwane Polami Połowieckimi, ‘Deszt-i-Kipczak’) dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Przez prawie dwa wieki (2. połowa XI – 1. połowa XIII w.) ich ordy i chanaty były niebezpiecznymi sąsiadami Rusi, sięgającymi w grabieżczych wyprawach także Bizancjum, a nawet Polski i Węgier. W 1222 r. zostali pokonani przez Mongołów nad Donem, a w roku następnym doznali – mimo sojuszu z książętami ruskimi – ponownej, miażdżącej klęski w słynnej bitwie nad rzeką Kałką. Zwycięzcy włączyli ziemie połowieckie do swego imperium, a z czasem stały się one częścią Złotej Ordy. Sami Połowcy w znacznej części zasymilowali się z plemionami złotoordyńskimi współtworząc naród Tatarów, byli też sprzedawani jako niewolnicy, natomiast ich część uszła i została przez króla węgierskiego osiedlona na terenie na wschód od Dunaju.

W latach 2005-2007 przeprowadzona została konserwacja baby ze Stadnicy. Wykonał ją – jako pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski – magistrant krakowskiej ASP (Pracownia Konserwacji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki) Michał Burzak. Pierwszym etapem konserwacji była analiza petrograficzna posągu, w wyniku której stwierdzono, że wykonany jest z wapienia oolitowo-organodetrytycznego. Badano także stopień zasolenia – zidentyfikowano siarczany i azotany pochodzące z zanieczyszczonego powietrza. Zakres prac technicznych obejmował usunięcie z rzeźby wszelkich zanieczyszczeń, tj. brudu, starych kitów, farb i klejów. Po oczyszczeniu obiektu ujawniły się ślady warstw malarskich i zaprawy wapiennej. Stwierdzono występowanie różnorodnych pigmentów: bieli (biel wapienna), żółcieni (ochra żółta), czerwieni (ochra czerwona), błękitu (smalta, błękit pruski), brązu (umbra palona), czerni (czerń roślinna) i barwnika anilinowego. Nasuwa to przypuszczenie, że posąg – obecnie biało-kremowy, w naturalnym kolorze wapienia – mógł być polichromowany przez twórców i malowany przez znalazców w XIX w. Następnie obiekt został poddany odsoleniu metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska. Kolejnym krokiem była dezynfekcja polegająca na biodegradacji licznych drobnoustrojów (bakterie i grzyby pleśniowe), które wydzielając kwasy organiczne mogły go niszczyć. Przeprowadzono też – choć w ograniczonym zakresie – konserwację estetyczno-plastyczną zabytku, mającą na celu scalenie i uczytelnienie formy rzeźbiarskiej. Ostatnim wykonanym zabiegiem była impregnacja wzmacniająca strukturę kamienia.

Ze względów ekspozycyjnych (bezpieczeństwo zwiedzających i zabezpieczenie zabytku o znacznych rozmiarach) przygotowano metalowy stelaż, w którym baba połowiecka ze Stadnicy jest wystawiona.

Radosław Liwoch



Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy

Data utworzenia: 11/01/2008 @ 03:49
Ostatnie zmiany: 15/12/2008 @ 23:32
Kategoria : RELIGIE WYMARŁE - Archeologia
Strona czytana 91177 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
krotka-hi-islamu.pngchrystianizacja-europy-kosciol.jpg100-punk-zap.jpgkompendium-nauki-sk.jpgbronk-podstawy-nauk-o-religii.jpgap06.jpgpsychoanaliza-i-religia.jpgpales.jpghistoria-mali-tymowski.jpegpod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpgczarn-mwxxw.jpgpsychologia-religii-bernhard-grom.jpgtajemnice-smim.jpgeisenberg.jpgSzyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpgislam-wnuk.jpgbugaj-hermetyzm.jpghistoria-kosciola-2-600-1500.jpegdemony-r.jpeghis-p-k.jpgprzeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpgkaligula.jpgrozmowy-z-diablem.jpgetnologia-religii-szyjewski.jpgrzeczpospolita_topolski.jpgzapomniane-n-strzelczyk.jpgszrejter-mitologia.bmpkonstytucja-laidler.jpghis-euro.jpgbogowie-slowian-m.jpghistoria-pow-sredniowiecza-zientara.jpegin-god-we-trust.pngpascal-mysli.jpgnieznane-arch-mis.jpgwatykan.jpgerman-mity-s.jpgd-bog-urojony.jpgpolska_mieszka_i1.jpgpliniusz-h-n.jpegdogon-ya-gali.jpgamsterd-abc.jpgtocqueville.jpgRodzima wiara ukrainska - Lozko.jpggirard-koziol.jpgHistoria Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpgznak-1994-2-465.jpegprawo-koscielne-kat.jpgkissinger_dyplomacja.jpgbutterwick.jpgklucz-niebieski-k.jpgmilczenie-1-2012.jpgnowe-ateny.jpgwatykan-zd.jpgLeksykon_duchowosci_katolickiej.jpgczary-i-czarty-polskie-tuwim.jpgwewior-wstepujac-w.jpgchrzescjianstwo-rusi-k.jpgrozmyslania-marek-a 1913.jpgapokryfy-nowego-testamentu.jpgLeeuw-fenomonologia.pngupaniszady-ut.jpgHistoria bez cenzury - Hartwig.jpegpolska-X-XI.jpgkartezjusz-roz.jpgmonarsze-sekrety-jankowski.jpegmitoznawstwo-porownawcze.jpgogarek-czoj.jpgkultura-smierci-1.jpgprzeglad-religioznawczy.pngswieci-nie-swieci.jpghistoria-irlandii.jpgmegalomania-narodowa-by.pngbancroft-wspolczesni.pngbabilonskie-zaklecia.jpgkrewzkrwijezusa.jpg101-tore-murphy.jpgzli-papieze-c.jpgniwinski-mity-symbole.jpgfuld-krotka.jpgegipt-i-biblia-p-montet.jpegsaggs.jpgMieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpgIDEA-XIX-2007.pngpilarczyk-literatura-zydowska.jpgreligia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpegmieszko-I-strzelczyk-1992.jpgewolucja-boga.jpgpodstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNGdynastia-piastow-ba.jpg1908-o-wolnosci.pnggrabski-mieszko.jpge-jastrzebowska.jpgwilson-krwawiacy.pnglengauer-religijnosc.jpgzarys-h-sz.jpg100_filmow_Lis.jpgmit-azteko1.jpghinduizm_-k.jpgputek-1966-mroki-s.jpgmalinowski-zsdzikich.jpghistoria-wenecji_norwich.jpegde-mello.jpgSTUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpgCOLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpghistorya-pow-h-3a.gifmargul-mity-z-pieciu.pngwiek-propagandy.jpghyperborea-religia-grekow-gebura.jpghall-heretycy.jpgwzory-kultury-b.jpgburszta-asteriks.pngpolskie-n.jpgheinemann-eunuchy.pngChiny-nowe.jpggraves-mity-gr.jpgZycie-Buddy_1927.jpgramadan-i-kurban.pngmysli-sw-jana-chr.pngstern-zlote-mysli.pngJasienica-slowianski rodowod-1961.jpgtrevel-his-a.jpgzbikowski-legendy.jpgsachs_muzyka-wswieciestar.jpgwu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpgjerzy-adamski-historia-l-f.jpgstudia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpgod-mojzesza-do-mahometa-ke.jpglabuda-m.jpgpolityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpgMedzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpgjudyta-postac-b-granic.jpgcyw-zyd.jpgSzalenstwo w rel-swiata.jpgleksykon-re.jpgNAPISY--1994.jpglisty-prof.jpgMACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpgestreicher-zarys.jpgprzeglad-historyczny-87-1996.jpgtylak-bog.jpgbravo.jpgmitologia-l-tur.jpgedda-lelewel-1828.jpgmity-skandynawskie-ma.jpganatomia hybrydy.jpgswity-koszmar-haught.jpegCollectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpgcamus-eseje.jpgmaly-slownik-religiozna.jpgmagia-i-religia.jpgnor-davies-boze-igrzysko.jpgslowianie-mitologie-swiata.jpgmeczenstwo_w_islamie.jpgmarkus-chrzesc.jpgbaschwitz-czarownice_dzieje.jpgTako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpegdrioton-egipt-faraonow-2.jpgo-duszy.jpgetyka-prot-weber.jpghis-b-w.jpgMalinowski-Wierzenia_pierwotne.jpgod-abrahama-do-ch.jpgu-schylku-starozytnosci-2014-a.jpgjoga-eliade.jpgilustrowany-slownik-terminow-lit.jpgency-archeo-z-s.jpgdelitsh-babilon-i.jpgjero.jpgreligierzymu.jpgreligie-sw.jpgNarody dawnej.jpgodrodzenie-2000-44.pngSaga-o-Nibelungach-Treumund.pngniemcy500.jpg40-piesni-r.pnghaidit-prawy-umysl.jpgprawo-wyznaniowe-2011.pngHistoria-sztuki-eu_Meyer.pngklengel-his-sy.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 13048898 odwiedzający

 548 odwiedzających online