Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Postacie biblijne - Miriam

MIRIAM - siostra Aarona

Początkiem wiary w Boga, Jahwe dla Izraelity, jest wyprowadzenie Izraela z Egiptu przez Morze Czerwone. Izraelita wierzy w Boga, ponieważ wyprowadził On jego przodków z Egiptu; Izraelita nie szuka swojej wiary we własnym życiu, w podjętej przez siebie decyzji. Wyjście z Egiptu zainicjowało wiarę Izraelity i szczególny stosunek do swojego Boga.

Wraz z wyjściem z Egiptu, wiara Izraela zakorzeniła się w historii konkretnej, w wydarzeniu połowy XIII wieku przed Chr. Był to czas panowania Ramzesa II, potężnego władcy Egiptu, który umocnił potęgo swego kraju. Ramzes skierował swoja uwagę na granicę z Synajem. Była ona niestabilna; czyniły ja taką ludy, które wędrowały na Wschodzie w poszukiwaniu ziemi. Ramzes umocnił stare mury graniczne i przeniósł tam silne garnizony wojskowe. We wschodniej części delty Nilu, w pobliżu tego zagrożonego regionu swego państwa, Ramzes wybudował nowa rezydencję. Wj 1,11 podaje: "Budowano wówczas dla faraona miasta na składy Pitom i Ramzes" (Pi Atam i Pi Ramzes - dom boga Atam i dom Ramzesa). Przekaz księgi Wyjścia potwierdza historyczność wydarzenia, do którego odwołuje się religia Izraela.

Ramzes II nie był władcą despotycznym, ale w jego państwie surowym i centralistycznie rządzonym, również cudzoziemscy pasterze nierogacizny musieli płacić podatek, wypasając na pastwiskach kraju - w taki sposób odrabiali pańszczyznę. Nie było to, oczywiście, po myśli pasterzy wędrownych. Przyzwyczajeni oni byli do podporządkowania się autorytetowi ojca - głowy rodziny, uczestnicząc, na miarę sił, w odpowiedzialności za wspólnotę. Teraz musieli pracować dla dalekiego faraona, pod nadzorem surowych urzędników: "Ustanowiono nad nim (Izraelem) przełożonych robót publicznych, aby go uciskali ciężkimi pracami"(Wj 1,11a) jako uzasadnienie podając: "Oto lud synów Izraela jest liczniejszy i potężniejszy od nas. Roztropnie przeciw niemu wystąpmy, ażeby się przestał rozmnażać. W wypadku bowiem wojny mógłby się połączyć z naszymi wrogami w walce przeciw nam, aby wyjść a tego kraju" (Wj 1, 9-10). Życie Izraelitów nosiło więc znamiona niewolnictwa. Uciekli zatem z Egiptu - służby graniczne nie mogły uciekinierom podatkowym pozwolić wyjść z granic państwa, nie mogły pozwolić uciec. Izraelitom udało się jednak przejść przez morze pieszo ze swoimi stadami; nie udało się prześladowcom, jadącym na ciężkich rydwanach, dogonić ich.

Uciekinierzy nie zadawali sobie pytania: "jak to się stało?", "co będzie dalej?". Historia biblijna notuje później ich żale i wspomnienia dobrych stron pobytu w Egipcie. "Lud zaczął szemrać przeciw Panu narzekając, że jest mu źle" (Lb 11,1), "Któż da nam mięsa, abyśmy jedli? Wspominamy ryby, któreśmy darmo jedli w Egipcie, ogórki, melony, pory, cebule i czosnek" (Lb 11,5).

Księga Wj 15,20n, mówiąc o przejściu przez Morze Czerwone, po opisie przejścia, po pieśni śpiewanej przez Mojżesza, podaje: "Miriam prorokini, siostra Aarona, wzięła bębenek do ręki, a wszystkie kobiety szły za nią w pląsach i uderzały w bębenki. A Miariam przyśpiewywała im: <Śpiewajmy pieśń chwały na cześć Pana, bo swą potęgę okazał, gdy konie i jeźdźców ich pogrążył w morzu>". Przytoczony tekst 15,20nn należy do starszej tradycji przekazującej opis przejścia przez morze (mamy zatem splecione dwa opisy przejścia przez morze - o czym niżej).

Miriam, ogarnięta duchem Bożym, podjęła pieśń, dlatego nazwana jest prorokinią (imię Miriam - nasze Maria - jest różnie tłumaczone; ostatnio podkreśla się znaczenie "Umiłowana przez Jahwe"). Miriam widziała w przejściu przez Morze Czerwone cud Boga. Spojrzała na wydarzenie oczyma wiary i poznała zbawiająca rękę Boga. Pieśń Miriam była żywa i budziła wiarę. Cztery wieki później (w VIII w.) prorok Micheasz, chcąc pobudzić Izraelitów do przestrzegania prawa Jahwe, wspomina Miriam, kiedy mówi: "otom cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli wybawiłem ciebie i posłałem przed obliczem twoim Mojżesza, Aarona i Miriam. Ludu mój wspomnij..." (Mi 6,4). Ciekawe, że Miriam jest wymieniona w tekście Micheasza obok Mojżesza i Aarona. Jest to dowód na to, że faktycznie była obecna podczas przejścia i miała w związku z tym wydarzeniem jakieś znaczenie.

Nowoczesna egzegeza widzi w tej krótkiej pieśni Miriam najstarszy dowód biblijny, mówiący o wyjściu z Egiptu. Egzegeza przytacza następujące argumenty za tym twierdzeniem:

  1. Bóg wychwalany jest taneczną pieśnią kobiet. Podobny rytuał występuje w starej historii o powrocie Dawida, kiedy Saulowi i zwycięskiemu dowódcy - młodemu Dawidowi - wyszły naprzeciw kobiety ze śpiewem i tańcem: "Gdy byli oni (wojsko) i wracał Dawid po zabiciu Filistyna, kobiety ze wszystkich miast wyszły ze śpiewem i tańcami naprzeciw króla Saula, przy wtórze bębnów, okrzyków i cymbałów. I zaśpiewały kobiety wśród grania i tańców: "Pobił Saul tysiące, a Dawid dziesiątki tysięcy" (1 Sm 18,6nn). W starszych przekazach także mamy ślady podobnego rytuału wychwalania, śpiewania czy tańczenia przez kobiety. Na przykład w księdze Sdz 11,40 czytamy o córce Jeftego: "(weszło to następnie w zwyczaj w Izraelu), że każdego roku schodziły się na cztery dni córki izraelskie, żeby opłakiwać córkę Jeftego Gileadczyka", a Sdz 21,21, wspominając karę jaka spotkała pokolenie Benjamina, przytacza radę jaką dano jego młodzieńcom, by pokolenie zachować : "Wypatrujcie, gdy córki Szilo pójdą gromadnie do tańca. Wyszedłszy z winnic niech każdy uprowadzi dla siebie żonę spośród córek Szilo, a potem wracajcie do ziemi Beniamina". Późniejszy starotestamentowy porządek nabożeństw nie przewidywał już formy tańca kobiet przy obchodzeniu uroczystości.
  2. Miriam nazwana jest w Wj 15,20 nie "siostrą Mojżesza", ale siostrą Aarona. Takie przedstawienie Miriam wysuwa na czoło pozycję Mojżesza. Natomiast prorok Micheasz, mówiąc o przejściu Izraelitów przez morze, wymienia ją obok Mojżesza i Aarona, by zaznaczyć jej rolę w wydarzeniu nad Morzem Czerwonym: "Otom cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli wybawiłem ciebie i posłałem przed obliczem twoim Mojżesza, Aarona i Miriam" (Mi 6,4). Jednak z biegiem czasu wyłącznym przywódcą podczas ucieczki z Egiptu stał się Mojżesz.

    Może pozostałością starej tradycji (przekazującej podkreślenie roli Miria w Izraelu) jest wzmianka o pochowaniu Miriam w Kadesz (Lb 20,2): "w pierwszym miesiącu przybyła społeczność Izraelitów na pustynię Sin. Lud zatrzymał się w Kadesz; tam umarła i została pochowana Miriam". Imię Miriam pozostało związane z najważniejszym miejscem wędrówki Izraela (tu zbuntował się lud, bo nie było wody; tu Mojżesz wyprowadził wodę uderzając dwa razy w skałę, ale ponieważ wątpił w możliwość wyprowadzenia wody ze skały, spotkała go kara nie oglądania Ziemi Obiecanej).

  3. Ciekawym jest, że pieśń Miriam opiewa wydarzenie zapoczątkowujące wiarę Izraela, ale nie wymienia Izraela z imienia. Prorocy, pisarze ST wracają do faktu wyjścia z Egiptu. Zgodnie z ich przekazem, tam gdzie zrodziła się wiara Izraela, zaczęła się też egzystencja narodu - co historycznie nie jest prawdą, ponieważ naród Izraelitów ukształtował się w Ziemi Kanaan. Grupa przybyłych z Egiptu była jedną z wielu, które ten naród utworzyły. Nie nosiła nazwy Izrael, ale posiadała wiarę w Boga, który "pogrążył konie i ich jeźdźców w morzu".

Pieśń Miriam pasuje zatem dobrze do okresu, kiedy nie było jeszcze wykształconego narodu izraelskiego.

Może warto tu przypomnieć, że "Izrael" jest imieniem Jakuba po zmaganiu się z Aniołem (Rdz 32,29: "Odtąd nie będziesz się zwał Jakub, lecz Izrael, bo walczyłeś z Bogiem i z ludźmi, i zwyciężyłeś"). Jakub przybył ze wschodniej Jordanii do Ziemi Kanaan. Izraelem nazywała się rodzina, która Jakuba uważała za swego "Ojca": "Tam też ustawił ołtarz i nazwał do imieniem Boga, Boga Izraela" (Rdz 33,20).

Jak już powiedziano, starszy przekaz o Mojżeszu, Aaronie i Miriam został wyparty przez młodszą tradycję, która jedynie w Mojżeszu widziała przywódcę ludu. Wyraźnie ukazuje się to w opowiadaniu o sporze rodzeństwa (Lb 12). Chodziło o to, że Mojżesz wziął sobie Kuszytkę za żonę (w późniejszym okresie historii Izraela istniał zakaz zawierania małżeństw z cudzoziemcami - Pwt 7,3n). Narrator w opisie Księgi Liczb (Lb 12) pragnie osłabić pozycję Miriam jako "prorokini", dlatego podkreśla wyższość Mojżesza, który rozmawiał z Bogiem "twarzą w twarz", a nie przez wizje i sny. Tymczasem Miriam komentując przejście przez morze nie powoływała się na wizje czy sny, lecz na przeżyty ale niezrozumiały fakt. Miriam została trędowata na 7 dni, czyli ta, która zapoczątkowała wiarę Izraela w Jahwe, została na tydzień wykluczona z ludu Bożego i mieszkała poza obozem.

Z fragmentu księgi proroka Micheasza: "Otom cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli wybawiłem ciebie i posłałem przed obliczem twoim Mojżesza, Aarona i Miriam" (Mi 6,4n) można sądzić, że w VIII w. (kiedy żył prorok) wiedziano o niej więcej. Dlaczego zaginęły te wiadomości ? Być może, by podkreślić pozycje Mojżesza - dlatego kobieta musiała ustąpić przed Mojżeszem).

Niewiele można dowiedzieć się o Miriam z Ksiąg ST, o kobiecie, której imię łą­czono z najstarszym świadectwem o wydarzeniu leżącym u podstaw religii Izraela. Natomiast Pieśń Miriam jest modlitwą. Mówi o pierwotnym wydarzeniu Izraela, chociaż bez wymieniania nazwy narodu.

Zauważyć trzeba, że w ST (Wj 14) splecione są dwa wątki przekazu o przejściu przez Morze Czerwone, (1) Starszy przekaz mówi o wietrze, który ususzył morze tak, że Izraelici mogli przejść po jego dnie. A Bóg, spoglądając z góry zatrzymał koła rydwanów Egipcjan. Ten przekaz podkreśla, że Bóg walczył o swój naród. Natomiast młodszy przekaz (2) podaje, że Bóg (tak jak przy stworzeniu świata) kazał wodzie cofnąć się. Przy przejściu przez wody "stworzył sobie naród. Potem kazał wodom cofnąć się i zalać wrogów". W pieśni Miriam słyszymy "konie i jeźdźców ich pogrążył w morzu".

Pieśń Miriam jest modlitwa chwały, którą ona chce Boga obdarować. "Śpiewaj­my Panu" jest wezwaniem do obdarowywania Boga śpiewem uwielbienia. W odróżnieniu od modlitwy dziękczynnej, która zasadniczo interesuje dawce i obdarowanego, chwałę oddaje się publicznie. Im więcej ludzi słyszy pieśń chwały i włącza się do niej, tym bardziej Bóg jest uwielbiony. W pieśni Miriam można wyróżnić trzy części:

  • "Śpiewajmy Panu" - wezwanie do oddania czci Bogu
  • "bo swą potęgę okazał" - opis Jego chwały,
  • "konie i jeźdźców ich pogrążył w morzu" - informacja o Jego chwale.

Pieśń Miriam przez swą formę nawiązuje do form modlitw pogańskich ludzi Wschodu. I poganie opiewali bogów swoich wzywając do oddawania im czci; opisywali ich potęgę i wielkość po to, by ich "wywyższyć" i umocnić w działaniu na rzecz świata. Miriam wzywając do oddania czci Bogu podkreśla najpierw, że Bóg jest. Drugi człon modlitwy Miriam uzasadnia oddanie czci Bogu w słowach "konie i jeźdźców ich pogrążył w morzu". Takie uzasadnienie nie ma paraleli w modlitwach innych narodów. Tylko Izrael potrafił oddawać cześć Bogu mówiąc, co On uczynił. A działania Bożej potęgi Izrael doświadczył wiele na przestrzeni swej historii. Miriam w swej pieśni świadczy publicznie o Bogu to, co widziała i przeżyła (w tym sensie, w sensie świadczenia, jest pierwsza z chwalących Boga, głoszących czyny Boga. Po niej będę inni świadkowie - aż do świadków śmierci i zmartwychwstania Jezusa).

Wj 15,20 nazywa Miriam "prorokinią". Prorokiem nie jest ten, któremu Bóg objawia się w snach i wizjach (jak sądzi późniejszy autor Lb 12). Miriam poznała Boga przez to, co widziała i usłyszała. Jest prorokinią ponieważ przynosi radosną nowinę, otwierającą narodowi perspektywy na przyszłość. Miriam śpiewa, że Jahwe jest mocniejszy od tego, czego się boimy, bo "konie i jeźdźców pogrążył w morzu". Ta pieśń Miriam była śpiewana (potem i spisana) nawet wtedy, kiedy uciekinierzy z Egiptu połączyli się ze spokrewnionymi grupami; kiedy nie wiedzieli jak zdobywać potężne miasta kananejczyków. Lb 13,33 podaje, że wywiadowcy wysłani przez Mojżesza wrócili i donosili: "wydaliśmy się sobie jak szarańcza". Izrael czuł się niedorastający do starej kultury kananejczyków.

Pieśń Miriam przyczyniła się do powstania Izraela - bo w tej pieśni była wiara Miriam w Jahwe, który jest potężny i silniejszy od rydwanów Egipcjan, także od potęgi Kananejczyków.

Literatura

1. Annemarie Ohler, Postacie kobiet w Biblii, Kraków 1996 (tłumacznie książki Annemarie. Frauengestalten der Bibel, Wtirzburg-Echter 1987)
2. Księgi Starego Testamentu (Wj, Lb, Rdz...)

Autor: Ewa Jezierska
źródło:http://pwt2004.republika.pl/jez3_2.htm

Data utworzenia: 15/06/2012 @ 02:32
Ostatnie zmiany: 24/11/2016 @ 01:35
Kategoria : Postacie biblijne
Strona czytana 28430 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
62-tanah.jpg62-mezuzah.jpg62-szofar.jpg62-gwiazda.jpg62-hanuka.jpg62-skull-cap.jpg62-chalka.jpg62-hebrew.jpg62-korona.jpg62-shofar.JPG62-tora.jpg62-hasyd.jpg62-Hanukkah.jpg62-Hasidic chicken.jpg62-tallit-prayer.jpg62-judaizm.jpgtorah-verse.jpg62-menora-2.jpg62-talit.jpg62-menora.jpg62-torah.jpg62-tefilimTallit.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 8894077 odwiedzający

 249 odwiedzających online