Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

JUDAIZM <<== - Profetyzm judaistyczny

Profetyzm judaistyczny
Profetyzm judaistyczny (gr. prophetes, łac. propheta – mówiący w czyimś imieniu) – 1) zjawisko występowania w historii religii izraelskiej ludzi nazywanych prorokami (hebr. roe, hoże, nabi), świadomych, że zostali wybrani i upełnomocnieni wyłącznie przez Jahwe; 2) postawa w judaizmie sprowadzająca się do wiary, iż niektórzy ludzie są powołani przez Jahwe do obwieszczania jego woli. Profetyzm też był charyzmatem. Obdarzony charyzmą prorok występował jako wysłannik Jahwe.

Wymienia się następujące cechy charakterystyczne proroka:
a) wierność Jahwe,
b) spełnione przepowiednie,
c) uwierzytelnienie proroctw przez cuda,
d) oświadczenie samego proroka.

 

Okresy rozwojowe profetyzmu

1) Profetyzm wczesny (wstępny, XI -IX w. p.n.e.). Już Abraham (Rdz. 20,7) i Mojżesz (Pwt. Pr. 18,15; 34,10) zostali nazwani prorokami. Za panowania Saula (ok. 1030-ok. 1010 r. p.n.e.) proroków nazywano "widzącymi” (lSm. 9,9), którzy znali się na rzeczach tajemnych i potrafili przepowiadać przyszłość. Typowe dla nich było to, że usiłowali od Jahwe uzyskać informacje w modlitwie i w samotności, a nie na podstawie obserwowanych pewnych osobliwości zjawisk ziemskich (np. wnętrzności zwierząt, lotu ptaków), jak to miało miejsce w innych religiach. "Widzący” we wczesnej monarchii izraelskiej ograniczali się do pewnych tylko tematów, zadowalali się pojedynczymi zagadnieniami, nie rozwiązując zasad ogólnych. Prorocy byli rzecznikami tradycji, obrony Jahwe i religii ojców. W związku z tym odwoływali się do historii Izraela, jego przymierza z Jahwe. Atakowali kanaanejski kult Baala i religijny synkretyzm, rozpowszechniający się już za panowania Salomona i przejawiający się w przejmowaniu świąt i rytuału od Kanaanejczyków oraz w przyswajaniu sobie licznych elementów miejscowej mitologii. Zwalczając "kanaanizację” religii izraelskiej, prorocy szydzili: "Odlewają ze srebra posągi bożków, według swego pomysłu, to wszystko robota rzemieślników (…) i ludzie całują cielce” (Oz. 13,2). Uważano ich za "mężów Bożych” nie tylko ze względu na ich posłannictwo, lecz także ze względu na ich postępowanie.

Za czasów Samuela (ostatniego z Sędziów izraelskich), we wczesnym okresie monarchii zaczęły występować grupy proroków nazywane "synami prorockimi” (bene hannewiim). Prorokowali oni zbiorowo, przeważnie w stanie "entuzjazmu” (egzaltacji wywołanej muzyką i śpiewami). Ta ekstaza grupowa zdarzała się podczas składania ofiar (1 Sm. 10,5) i w miejscach kultu: Jerycho (2 Kri. 2,5), Gil- gal (2 Kri. 4,38), Szilo (1Krl. 14,1 -2), Betel (2 Kri. 2,3), Rama (1 Sm. 19,18 nn). Do rozkwitu zrzeszeń proroków doszło w czasach proroków Eliasza i Elizeusza (IX w. p.n.e., tzw. mężów Bożych, których wystąpieniom towarzyszyły liczne cuda, zaświadczające, że ich działalność nosi znamiona boskie). Członkowie takich zrzeszeń prowadzili wspólne życie, zorganizowane na stałe; przeważnie w pobliżu miejsc cieszących się specjalną czcią. Wyróżniali się od innych specyficznym ubiorem. Pozostawali pod wpływem proroków w ścisłym tego słowa znaczeniu. Przykładowo: Eliasz i Elizeusz w swej działalności prorockiej znajdowali w nich oparcie i znakomite narzędzie propagandy.

We wczesnym profetyzmie działalność proroków przejawiała się w dwóch zasadniczych formach:
a) tzw. prorocy kultowi (przyświątynni) – przebywający w miejscach składania ofiar i ośrodkach kultu (w tym okresie wyraz prorokować znaczył "głosić chwałę, śpiewając hymny”, por. 1 Krn. 25,1 nn),
b) tzw. prorocy nadworni, którzy na dworze królewskim pełnili instytucjonalno-polityczną funkcję doradców,
c) tzw. prorocy piszący (pisarze) – zajmowali się redakcją, uzupełnianiem zbieranych wypowiedzi własnych lub swych poprzedników.

2) Profetyzm właściwy (VIII -V w. p.n.e.). Prorocy byli "mężami natchnionymi”, których misja nie miała polegać na jasnowidzeniu i "przepowiadaniu przyszłości, lecz na przemawianiu w imieniu boskim (głos Jahwe). Uważali, że Bóg podawał im treść orędzia. Nie głosili czegoś, co sami wymyślili. Uważali się za pełnomocników Jahwe. Tej funkcji nie uzurpowali sobie, lecz zostali nią obarczeni. Stąd stale czytamy w pismach prorockich: "Tak mówi Jahwe”. Przemawiali, bo Bóg do nich wiał. Milczeli, bo i Jahwe milczał. Jeden z nich, Jeremiasz, milczał piętnaście lat, zanim ponownie usłyszał Słowo Boże i wolno mu je było głosić. Jahwe był jedynym mocodawcą proroków. Proroków cechowała nie tylko ekstaza i kontemplacja, ale także wielka aktywność. Ich zasługą było wskazywanie ludziom najwyższych celów i ideałów religijno-moralnych. Zlecona przez Jahwe misja często wciągała proroków w sytuacje konfliktowe z królem, stanem kapłańskim, własnym ludem, własną rodziną itd. Wynikało to z faktu, że prorocy ściśle łączyli polityczną i narodową sytuację ludu izraelskiego z jego stanem religijnym. Ta symbioza religii i polityki stanowiła zwartą jedność w myśleniu i działaniu narodu izraelskiego. Jeżeli prorocy piętnowali polityczne i społeczne wynaturzenia, czynili to zasadniczo z pobudek religijnych. Krytyka społeczna miała motywację teologiczną. W przekonaniu proroków, nie można modlić się do Jahwe, błagać go o łaskę i przebaczenie, jeżeli jest się twardym i bezlitosnym wobec bliźniego. Krytykę stosunków społecznych łączyli z przepowiedniami o mającym nastąpić upadku politycznym narodu izraelskiego. Nawiązując do idei zbawienia, zwłaszcza w okresie niewoli babilońskiej i po powrocie z niej, głosili powszechne ocalenie wszystkich ludzi, a nie tylko Żydów jako narodu wybranego przez Jahwe.

Zadaniem proroków był stały dialog ze współczesnymi mu ludźmi. Głębia doświadczenia Jahwe, medytacji, przeżycia ekstatycznego znalazła wyraz w treściowo bogatym i obrazowym języku proroków (np. w wizji kosza owoców, którą miał prorok Amos: Am. 8,1 – 3, albo w relacji Jeremiasza: Jr. 13,1-11). Z nawiązywaniem do fenomenu ekstazy religijnej spotkać się można prawie we wszystkich religiach ludów semickich.

*

Źródło: Z. Drozdowicz (red.), Zarys encyklopedyczny religii, Poznań 1992.

 


Data utworzenia: 25/02/2013 @ 22:57
Ostatnie zmiany: 16/08/2018 @ 01:00
Kategoria : JUDAIZM <<==
Strona czytana 22742 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko


podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
mitologia-l-tur.jpg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg
zbikowski-legendy.jpg
dynastia-piastow-ba.jpg
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
100_filmow_Lis.jpg
historia-mali-tymowski.jpeg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
pliniusz-h-n.jpeg
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
czarn-mwxxw.jpg
krotka-hi-islamu.png
Chiny-nowe.jpg
Narody dawnej.jpg
pascal-mysli.jpg
wiek-propagandy.jpg
wilson-krwawiacy.png
demony-r.jpeg
his-euro.jpg
kaligula.jpg
historya-pow-h-3a.gif
znak-1994-2-465.jpeg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
polska-X-XI.jpg
historia-wenecji_norwich.jpeg
stern-zlote-mysli.png
megalomania-narodowa-by.png
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
meczenstwo_w_islamie.jpg
IDEA-XIX-2007.png
islam-wnuk.jpg
jero.jpg
burszta-asteriks.png
ramadan-i-kurban.png
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
100-punk-zap.jpg
erman-mity-s.jpg
listy-prof.jpg
tajemnice-smim.jpg
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
mit-azteko1.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
haidit-prawy-umysl.jpg
niwinski-mity-symbole.jpg
polska_mieszka_i1.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
szrejter-mitologia.bmp
niemcy500.jpg
zli-papieze-c.jpg
eisenberg.jpg
psychoanaliza-i-religia.jpg
101-tore-murphy.jpg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
in-god-we-trust.png
rzeczpospolita_topolski.jpg
etyka-prot-weber.jpg
religierzymu.jpg
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
babilonskie-zaklecia.jpg
polskie-n.jpg
klengel-his-sy.jpg
historia-irlandii.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
o-duszy.jpg
heinemann-eunuchy.png
wewior-wstepujac-w.jpg
studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
nowe-ateny.jpg
graves-mity-gr.jpg
przeglad-religioznawczy.png
estreicher-zarys.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
religie-sw.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
markus-chrzesc.jpg
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
his-b-w.jpg
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
odrodzenie-2000-44.png
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
ogarek-czoj.jpg
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
hinduizm_-k.jpg
mity-skandynawskie-ma.jpg
kultura-smierci-1.jpg
hall-heretycy.jpg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
edda-lelewel-1828.jpg
amsterd-abc.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
swity-koszmar-haught.jpeg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
fuld-krotka.jpg
bancroft-wspolczesni.png
etnologia-religii-szyjewski.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
margul-mity-z-pieciu.png
jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
ewolucja-boga.jpg
lengauer-religijnosc.jpg
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
de-mello.jpg
saggs.jpg
e-jastrzebowska.jpg
anatomia hybrydy.jpg
magia-i-religia.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
od-abrahama-do-ch.jpg
40-piesni-r.png
delitsh-babilon-i.jpg
joga-eliade.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
bravo.jpg
labuda-m.jpg
leksykon-re.jpg
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
watykan.jpg
kompendium-nauki-sk.jpg
konstytucja-laidler.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
Zycie-Buddy_1927.jpg
swieci-nie-swieci.jpg
upaniszady-ut.jpg
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
wzory-kultury-b.jpg
his-p-k.jpg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
slowianie-mitologie-swiata.jpg
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
watykan-zd.jpg
pales.jpg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
malinowski-zsdzikich.jpg
milczenie-1-2012.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
tocqueville.jpg
grabski-mieszko.jpg
NAPISY--1994.jpg
kartezjusz-roz.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
ap06.jpg
1908-o-wolnosci.png
camus-eseje.jpg
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
mysli-sw-jana-chr.png
dogon-ya-gali.jpg
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
d-bog-urojony.jpg
zarys-h-sz.jpg
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
trevel-his-a.jpg
putek-1966-mroki-s.jpg
krewzkrwijezusa.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
cyw-zyd.jpg
tylak-bog.jpg
butterwick.jpg
girard-koziol.jpg

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9871446 odwiedzający

 362 odwiedzających online