Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Judaizm II Świątyni - Powrót z niewoli

Powrót z niewoli

Cyrus, założyciel imperium perskiego, obejmujący obszary od rzeki Indus po Trację, od Kaukazu po Libię, w pierwszym roku swojego panowanie wydał niezwykle ważny dla żydów dokument - dekret zezwalający na powrót przesiedleńców do ich ojczyzny. Wprawdzie dokument ten - znany z tzw. Cylindra Cyrusa - nie wymienia imiennie Żydów, ale jego ton odzwierciedla ogólne linie polityki Cyrusa, zezwalającej na autonomię religijną podbitych kiedyś przez Asyrię narodów. Zgadzają się one w zasadzie z istotnymi kwestiami, wymienianymi w żydowskich kopiach tego dekretu.

Cylinder Cyrusa Cylinder Cyrusa


W Starym Testamencie zachowany jest on w dwóch - nieco różniących się od siebie - odpisach /Ezd 1,2-4; 6,3-5/. Centralnym punktem zainteresowania tych dwóch odpisów jest nie tyle kwestia samego powrotu Żydów do ojczyzny, ile sprawa rekonstrukcji świątyni, kosztów utrzymania służby liturgicznej i zwrotu zagrabionych przez Nabuchodonozora kosztownych naczyń i przedmiotów świątyni jerozolimskiej. Nie kłóci się to z faktem, że Cyrus obrał Marduka za swego najwyższego boga, i że w Mezopotamii finansował odbudowę świątyni innych bogów. Obecni jeszcze w Persji i piastujący wpływowe stanowiska Żydzi na pewno pamiętali o sprawie tak delikatnej jak skarby świątyni i w odpowiedniej chwili skierowali na nie uwagę i wielkoduszność Cyrusa.

Chociaż okres wygnania traktowany był jako czas wyczekiwania i nadziei na powrót do Jerozolimy i Judei, to jednak gdy nadarzyła się sposobność zrealizowania tych marzeń okazało się, że niewielu było gotowych opuścić miejsce wygnania. Powrót do rodzinnego kraju niósł ze sobą wiele problemów i trudności. Judeę z autopsji pamiętali tylko najstarsi. Młodzież przyzwyczaiła się do nowych warunków, wielu urządziło się już w Persji i doszło nawet do pewnej zamożności, stąd chętnie chcieli oni pomóc finansowo rodakom wyrażającym gotowość powrotu, ale nie mieli zamiaru przyłączyć się do repatriantów /Ant XII, 1,3/.

Mimo trudności Szeszbasar /= Szenazzar z 1 Krn 3,18 - syn Jojakina?; imię babilońskie Szamasz apal usur/ zgromadził pierwszą grupę ochotników i opuścił z nimi Persję, udając się w kierunku Judei, która w tym czasie należała do piątej satrapii perskiej /tzw. Abar Nahara = Za Rzeką = Transpotamia/. Szeszbasar zwany jest w Ezd 1,8 "księciem" żydowskim. W rzeczywistości był on ustanowiony namiestnikiem Judei.

Model Świątyni Model Świątyni Wersja aramejska księgi Ezdrasza przypisuje właśnie Szeszbasarowi położenie fundamentów świątyni oraz rozpoczęcie jej budowy. Ze względu jednak na wyjątkowo trudną sytuację repatriantów pozbawionych jeszcze swoich własnych domów, dotkniętych klęską suszy i nieurodzajów, budowa świątyni została wstrzymana /Ag 1,2.10-11 Ezd 5,16/.

Dopiero w 520 r. już za panowania Dariusza I po przynagleniach proroków Ageusza i Zachariasza budowa ruszyła dalej. Tym razem patronat nad nią przejął Zorobabel, wnuk Jojakina /według Brighta - wnuk Szeszbassara/, z którym wiązano wielkie nadzieje zważywszy, że pochodził z pokolenia Dawida /Zach 6,9-14/.

Podjęcie robót spowodowało niezadowolenie wśród Samarytan /Ezd 4,1-4/, którzy zaproponowali Żydom pomoc przy odbudowie świątyni, ale Żydzi odrzucili ją dając do zrozumienia, że Samarytanie nie mają nic wspólnego z prawdziwym Izraelem. Wznieciło to wrogość Samarytan, która przetrwała wieki.

Samarytanie kierowali się swoją własną wersją Pięcioksięgu i wybudowali z czasem świątynię na Górze Garizim w przekonaniu, że tam właśnie, a nie w Jerozolimie zamierzał Abraham złożyć ofiarę z Izaaka. Przeciwnicy robót oskarżyli Żydów przed zarządcą satrapii, że w Jerozolimie prowadzone są prace bez zgody królewskiej. Satrapa zwrócił się po decyzję do króla, a ten w odpowiedzi nie tylko pozwolił na kontynuowanie odbudowy świątyni, ale zobowiązał się ponadto do opłacenia kosztów ofiar świątynnych ze swojego skarbca. Odtąd obok zwykłych ofiar za Żydów miano składać w Jerozolimie także ofiary za zdrowie króla i jego synów /Ezd 6,10/.

Po pięciu latach odbudowa świątyni została ukończona /23 Adar 515 r./ i dokonano uroczystego poświęcenia. Wydarzenie to wywarło decydujący wpływ na przyszłą formę życia narodowego Żydów. Pozbawieni autonomii oraz swojego własnego króla posiadali odtąd sanktuarium, dookoła którego zaczęło się koncentrować życie mieszkańców Judei i żydowskich mieszkańców diaspory. Najwyższy kapłan tego sanktuarium stawał się automatycznie przywódcą duchowym całego narodu żydowskiego, żyjącego w Judei i poza nią.

Następne pięćdziesiąt lat po odbudowie i poświęceniu świątyni źródła biblijne pomijają prawie całkowitym milczeniem. Można mimo to przypuszczać, że w dalszym ciągu trwał ruch repatriancki /Ezd 4,12/, dzięki któremu liczba mieszkańców Judei podwoiła się w stosunku do stanu ludności z czasu pierwszego powrotu /Ezd 2 Neh 7 ok. 50000/.

Nechemiasz Gustave Doré - Nechemiasz Z punktu widzenia religijnego natomiast sytuacja wyraźnie się pogorszyła. Pojawiły się zaniedbania w dziedzinie ofiarniczej /Mal 1,6-2,8/ i nieuczciwość w płaceniu danin na sanktuarium /Mal 3,6-12/. Zaczęto zaniedbywać praktykę szabatu /Neh 3,15-22/ oraz mnożyć liczbę małżeństw z kobietami pochodzenia cudzoziemskiego /Neh 13,23-28/ przy jednoczesnym rozwiązaniu małżeństw z Żydówkami i to z błahych powodów /Mal 2,10-16/.

W tej przykrej sytuacji nowy impuls do odrodzenia religijnego i politycznego Żydów wyszedł znowu z Persji, a związany był w głównej mierze z osobami Ezdrasza i Nehemiasza. Pierwszy z nich był reformatorem życia politycznego. Do dzisiaj nie jest rozstrzygnięta do końca sprawa kolejności pojawienia się tych dwóch ludzi w Judei.

Pierwszym w Jerozolimie był najprawdopodobniej Nehemiasz. Kronikarz spisujący jego dzieje i będący w posiadaniu jego "Pamiętników" twierdzi, że Nehemiasz przybył do Judei w 445 r. /Neh 1,1 2,1/, gdzie pozostał przez dwanaście lat aż do 433 r. Z jego przybyciem wiąże się sprawa utworzenia autonomicznej prowincji Judei, która dotąd była częścią regionu Samarii. Sprawa ta spowodowała zrozumiałe wzburzenie zarządcy Samarii. Powodem kłótni stała się też sprawa odbudowy murów obronnych Jerozolimy, co w starożytności oznaczało odzyskanie autonomii przez miasto.

Mimo sprzeciwów zarządcy Samarii i sprzymierzonych z nim ludzi mur miejski po pięćdziesięciu dwóch dniach został odbudowany. Obejmował on obszar niewiele większy od dawnego Miasta Dawidowego, a mimo to miastu brakowało mieszkańców. Nehemiasz zdecydował więc powiększyć ludność Jerozolimy, sprowadzając do niej co dziesiątego Żyda zamieszkującego Judeę. W związku z tym, że sytuacja ekonomiczna wielu z nich była w tym czasie opłakana przeprowadził odważną reformę ekonomiczną, przypominającą spartańską sissitię. Najuboższe grupy ludności miały uzyskać prawo powrotu do swoich ojcowizn sprzedanych lub zastawionych u bogatych Żydów w okresie głodu /Neh 5 - rok jubileuszowy/. Reforma ta zmierzała do zmniejszenia antagonizmów między biednymi i bogatymi oraz miała zachęcić do osiedlania się w Judei. Nehemiaszowi zawdzięcza się też konsekwentną izolację Żydów od otoczenia cudzoziemskiego, która będzie trwała wiele wieków /Neh 13,23-28/.

Ezdrasz Gustave Doré - Ezdrasz Według wersji greckiej księgi I Ezdrasza, za którą idzie Józef Flawiusz, Ezdrasz pojawił się w Jerozolimie w roku 423, tj. po Nehemiaszu. Wersja aramejska tej samej księgi Ezd 7,7-9 podaje rok 458 jako datę przybycia Ezdrasza do Jerozolimy. Jest to mało prawdopodobne ze względu na to, że oryginał aramejski księgi został poddany licznym przeróbkom. Zadaniem Ezdrasza była reforma religijna, opierająca się na Prawie Mojżeszowym. Stosowanie tego Prawa wobec Żydów miało być odtąd respektowane nawet przez króla perskiego. Stąd też najważniejszym dziełem Ezdrasza było ogłoszenie nowego Prawa /Neh 8/. Było ono prawdopodobnie owocem pracy prawników żydowskich mieszkających w Persji, a jego publiczne ogłoszenie w Jerozolimie należy uważać za wymowny przykład wpływu diaspory perskiej na życie religijne Judei.

O ile istotna działalność Ezdrasza skończyła się w rok po jego przybyciu do Jerozolimy, o tyle jego dzieło przetrwało wieki. Mojżesza uważa się za założyciela Izraela, Ezdrasza zaś za tego, który nadał mu taką formę, dzięki której mógł przetrwać wieki.

Okres od Ezdrasza do początku czasów hellenistycznych jest najmniej udokumentowany przez Biblię. Historia Judei pozostaje białą plamą, chociaż skądinąd dobrze znana jest historia powszechna Bliskiego Wschodu tego okresu. Jeśli interpretacja dokumentów z Elefantyny jest właściwa, wówczas za następcę Nehemiasza na urzędzie zarządcy Judei należy uważać niejakiego Hananiasza, jego brata /Neh 7,2/.

Po 410 r. Judeą rządził człowiek o perskim imieniu Bagohi, a najwyższym kapłanem był Johanan. Człowiek ten zabił własnego brata w świątyni, gdy usiłował on objąć stanowisko arcykapłańskie. Po Johananie stanowisko objął jego syn, Jaddua, ostatni z wymienionych w Dziele Kronikarskim. W tym czasie pogłębił się antagonizm między Żydami a Samarytanami.

Pod koniec okresu perskiego Samarytanie przedsięwzięli budowę własnej świątyni na Górze Garizim /Ant XI.,7/. W tym samym czasie zadzierzgnięte zostały kontakty ze światem greckim i hellenistycznym. Język grecki zaczynał torować sobie drogę do Judei, chociaż pierwszorzędnym językiem Żydów był wtedy język aramejski. Praktykowany przed wygnaniem język hebrajski przetrwał tylko dzięki temu, że - tak jak łacina - był używany jako język sakralny: jako drugi język będzie używany jeszcze w Qumran.


Fragment książki: Stanisław Gądecki - Szkic biblijnej historii Izraela (skrypt)

Data utworzenia: 09/09/2016 @ 03:18
Ostatnie zmiany: 05/10/2016 @ 01:15
Kategoria : Judaizm II Świątyni
Strona czytana 6770 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
divina-augusta-coin.png0-bacchus.jpg0-Memento mori-Naples.jpg0-cupid-pom.jpg0-maisone-carree-2a.jpg0-ap6.jpg0-mitra.jpgswiatynia-saturna-rome.jpg0-maison-carree.jpgforum_romanum.png0-Columns-Nimes.JPG0-telllus.jpegAugus-Pontifex Maximus.jpg0-Mitreo_Ostia.jpgcaracalla-serpent-coin.jpgbocca.jpgdiana-efeska-coin.jpg0-scul.jpg0-Suovetaurile_Louvre.jpgdivus-augustus-Gold_Coin.jpg0-lar.jpg0-TempioVesta.jpgluk-konstantyna.jpg0-panteon.jpg0-Vestal_Palatino.jpg0-panteon2.jpg0-lararium.jpgmoneta-rzym-caduceusz.jpg0-janus.jpgDenarius-Volteia-Roman-coin.jpgmatri-magnae-coin.jpg0-Baalbek-Bacchus.jpg0-garni.jpg0-Clipeus_Helios_Terme.jpg0-Tempio_di_Iside.JPG0-meduza.jpgpontifex-coin.jpg0-westalka.jpgdivus_julius-coin.jpgcaesar-flamin-coin.jpghades.jpgpanteon-capitel-bm.pngTemplo_de_Augusto_Pula.jpg0-aura_velificans_su_cigno.jpgA_HIRTIUS-coin.jpgarval.jpg0-sol-invictus-1.jpgmaxim-pontif-coin.pnggenii_2.jpg0-Ara_Pacis_Rom.jpgvenus-genetrix-coin.jpg0-satiro-danzante.jpg0-lupa.jpgClipeus_Selene_Terme.jpgjuno.png0-La_Maison_carree.JPGvespasan-caduceus.jpg0-august.jpg0-nimes-the-maison-carree.jpg0-ara-p.jpgnero-coin.jpg0-lararium2.jpgkybele.jpg0-tempio_di_minerva_assisi.jpg0-Apollo Sol.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 6500826 odwiedzający

 108 odwiedzających online