Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

RELIGIE WYMARŁE - Archeologia - Baba połowiecka ze Stadnicy

Baba połowiecka ze Stadnicy

Babami (tur.) nazywa się posągi wznoszone na stepach Europy i Azji od neolitu po średniowiecze. W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się jeden tego rodzaju zabytek – baba połowiecka (nr inw. MAK/7911). Podarował ją na początku XX w. Ernest Rohoziński. Przywieziona została z miejscowości Stadnica w guberni kijowskiej Cesarstwa Rosyjskiego (obecnie Ukraina).

Baba ze Stadnicy jest kamienną stelą antropomorficzną naturalnej wielkości. Przedstawia nieproporcjonalną, stojącą kobietę ubraną w kaftan sięgający kolan i wysoki kapelusz. Z tyłu jej głowy widoczne są „rogi” (ozdoby z pilśniowych wałków obszytych tkaniną). Kobieta w złączonych na brzuchu dłoniach trzyma naczynie. Przedstawione są także drobniejsze elementy jej stroju (naszyjnik, kolczyki, sakiewka u pasa). Efektem zniszczenia przez czynniki atmosferyczne lub wpływów islamu jest nieczytelność detali twarzy.

Statua pochodzi z ok. XII/XIII w. i jest okazem poświadczającym wysoki poziom kamieniarki połowieckiej tego czasu. Podobne rzeźby – zarówno męskie, jak i żeńskie – stawiał lud Połowców na kurhanach będących grobami arystokratycznych współplemieńców (wg przekazu pisanego z XIII w.) oraz na kopcach usypanych przez wcześniejszych nadczarnomorskich nomadów (wg rozpoznania archeologicznego). Były one nie tylko swego rodzaju nagrobkami, ale i obiektami o funkcji sakralnej – przedstawieniami bóstw, czy też przodków-herosów, a w ich pobliżu sytuowano miejsca ofiarne. Baby mogły mieć też walor praktyczny, będąc znakami orientacyjnymi w bezkresnym stepie. Umieszczanie ich na mogiłach było charakterystyczne dla obszaru na lewym brzegu dolnego Dniepru.

Twórcami posągu byli Połowcy (Kipczacy, Kumanowie) – koczowniczy lud przybyły w XI w. znad górnego Irtyszu na stepy (nazwane Polami Połowieckimi, ‘Deszt-i-Kipczak’) dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Przez prawie dwa wieki (2. połowa XI – 1. połowa XIII w.) ich ordy i chanaty były niebezpiecznymi sąsiadami Rusi, sięgającymi w grabieżczych wyprawach także Bizancjum, a nawet Polski i Węgier. W 1222 r. zostali pokonani przez Mongołów nad Donem, a w roku następnym doznali – mimo sojuszu z książętami ruskimi – ponownej, miażdżącej klęski w słynnej bitwie nad rzeką Kałką. Zwycięzcy włączyli ziemie połowieckie do swego imperium, a z czasem stały się one częścią Złotej Ordy. Sami Połowcy w znacznej części zasymilowali się z plemionami złotoordyńskimi współtworząc naród Tatarów, byli też sprzedawani jako niewolnicy, natomiast ich część uszła i została przez króla węgierskiego osiedlona na terenie na wschód od Dunaju.

W latach 2005-2007 przeprowadzona została konserwacja baby ze Stadnicy. Wykonał ją – jako pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski – magistrant krakowskiej ASP (Pracownia Konserwacji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki) Michał Burzak. Pierwszym etapem konserwacji była analiza petrograficzna posągu, w wyniku której stwierdzono, że wykonany jest z wapienia oolitowo-organodetrytycznego. Badano także stopień zasolenia – zidentyfikowano siarczany i azotany pochodzące z zanieczyszczonego powietrza. Zakres prac technicznych obejmował usunięcie z rzeźby wszelkich zanieczyszczeń, tj. brudu, starych kitów, farb i klejów. Po oczyszczeniu obiektu ujawniły się ślady warstw malarskich i zaprawy wapiennej. Stwierdzono występowanie różnorodnych pigmentów: bieli (biel wapienna), żółcieni (ochra żółta), czerwieni (ochra czerwona), błękitu (smalta, błękit pruski), brązu (umbra palona), czerni (czerń roślinna) i barwnika anilinowego. Nasuwa to przypuszczenie, że posąg – obecnie biało-kremowy, w naturalnym kolorze wapienia – mógł być polichromowany przez twórców i malowany przez znalazców w XIX w. Następnie obiekt został poddany odsoleniu metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska. Kolejnym krokiem była dezynfekcja polegająca na biodegradacji licznych drobnoustrojów (bakterie i grzyby pleśniowe), które wydzielając kwasy organiczne mogły go niszczyć. Przeprowadzono też – choć w ograniczonym zakresie – konserwację estetyczno-plastyczną zabytku, mającą na celu scalenie i uczytelnienie formy rzeźbiarskiej. Ostatnim wykonanym zabiegiem była impregnacja wzmacniająca strukturę kamienia.

Ze względów ekspozycyjnych (bezpieczeństwo zwiedzających i zabezpieczenie zabytku o znacznych rozmiarach) przygotowano metalowy stelaż, w którym baba połowiecka ze Stadnicy jest wystawiona.

Radosław Liwoch



Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy
Baba ze Stadnicy

Data utworzenia: 11/01/2008 @ 03:49
Ostatnie zmiany: 15/12/2008 @ 23:32
Kategoria : RELIGIE WYMARŁE - Archeologia
Strona czytana 48197 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko
k-k-05.jpgdolmen.jpg0-mani-2.jpg0-zen.jpgBalance_stonesz.jpgk-k-14.jpggavpillar.jpgEaster-Island.jpg0-zen2.jpgk-k-10.jpgpictographs.jpgStanding Stones.jpgPetroglyph_jqjacobs-utah.jpgk-k-04.jpg0-zen-4.jpgMenhir-2.jpg0-mani-stone.jpg0-mani-1.jpgmenhir-3.jpg0-zen3.jpgdolmen-2.jpgnowgrange.jpgk-k-02.jpgk-k-13.jpgk-k-11.jpgk-k-08.jpgk-k-12.jpgspirals.jpgoko-kamienie.jpgtarxientemplesintro.jpgGreatGallery-utah.jpgMenhir.jpgstonehenge.jpgk-k-03.jpgk-k-01.jpgk-k-07.jpgTiya.JPG0-zen-5.jpgcarnac.jpgk-k-09.jpg0-buddist.jpgk-k-06.jpggobekli-tepe.jpg0-mani-nepal.jpgnewgrange.jpg0-mani-nepal2.jpgFremont_petroglyphs,_Sego_Canyon-utah.jpgethiopia.jpg0-mantra.jpgEasterIsland.jpgsaintsernin.jpgspirit-stones.jpgGiyorgis_01.jpg
Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9801553 odwiedzający

 330 odwiedzających online