Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Słowianie - Pogański Łysiec

Pogański Łysiec

Zapraszam na wycieczkę po Łyścu zwanym obecnie Świętym Krzyżem. Wbrew pozorom góra nie jest jedynie współczesnym sanktuarium. Zanim nastało chrześcijaństwo na ziemiach polskich - Łysiec był świętym miejscem pogan.

Od wieków wędrówkę na górę zaczynano w Nowej Słupi. Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym jak nasz język przechowuje znaczenia? Słowo "słupia" wywodzi się od "stołp"- stopień, "słopiec", "słopień" - słup, bałwan, figura, wieża. Słupami oznaczano granice. Słup mógł być drewniany, mógł nim być również menhir - pionowo ustawiony kamień, symbolizujący skamieniałego, "osłupiałego" człowieka, strażnika bramy, jakiegoś progu, który oddzielał sacrum od profanum. Sądzę, że tam, gdzie kiedyś stał ów słup, wyznaczający granicę ziemi świętej dla pogan, powstała z czasem osada, którą nazwano "Słupia". Wiele lat później na początku drogi na szczyt Łyśca postawiono współczesnego "menhira" - kamienną figurę klęczącego pielgrzyma, nazywanego Emerykiem.

Na szczyt góry wchodzimy stromą ścieżką nazywaną też "drogą królewską", ponieważ wspinali się nią nie tylko zwykli pielgrzymi, ale także książęta i królowie polscy. Po około 20 minutach wędrówki przez Świętokrzyski Park Narodowy, dochodzimy do miejsca gdzie wiele lat temu, na polecenie osiadłych tu benedyktynów, robotnicy zburzyli kawałek wału, który niegdyś opasywał szczyt góry. Wał został usypany z łupanych kamieni nie związanych z sobą zaprawą. Jeżeli dobrze się przyjrzycie, dostrzeżecie gdzieniegdzie ciemne ślady, jakby osmalenia. Ale skąd tu ogień? Czyżby kamienny wał był kiedyś wzmocniony drewnem? Raczej nie - nigdzie nie znaleziono nawet kawałeczka spalonego drewna, ani chociażby małego węgielka. Te ciemne smugi to prawdopodobnie pozostałości ogni palonych tuż przy samym wale.Jakie funkcje mogła spełaniać ta tajemnicza budowla? Wał kultowy zbudowano wieki temu, aby wydzielał na uświęconej ziemi miejsce najświętsze, sanktuarium pogańskie.

Wał ma formę dwóch łuków otaczających szczyt Łyśca od strony wschodniej i zachodniej. Rdzeń wału stanowią wielkie głazy kwarcytu o wadze do kilkudziesięciu kilogramów. Wielkie głazy obsypane zostały znacznie mniejszymi kamieniami. Wschodnia część wału ma długość 813 metrów. Zachodnia część wału, znacznie młodsza niż wschodnia, nie została nigdy ukończona. Składa się z dwóch nie połączonych części o długości 350 i 150 metrów. Sprawiają one wrażenie jakby prace nagle przerwano i nie wrócono do nich później. Przypuszczenia te potwierdzają badania archeologiczne, w trakcie których znaleziono przedmioty sprzed IX wieku, oraz znacznie młodsze - datowane na XI -XII wiek. Wiek starszych znalezisk współgra z czasem budowy wschodniego wału (VII-IX wiek), a więc z czasami przed chrztem Mieszka I w 966 r. Znaleziska młodsze przypadają na okres bezkrólewia i walk dynastycznych, jakie nastąpiły po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Zachowane dokumenty mówią nam o anarchii i "bezbożnej rebelii", kiedy to w całym kraju zaczęły wyrastać pogańskie świątynie. Właśnie wtedy na Łyścu przystąpiono do usypywania zachodniego wału. Kazimierz Odnowiciel przy pomocy wojsk cesarstwa niemieckiego zdławił powstanie siłą w połowie XI wieku, rozpoczął energiczne zwalczanie kultów pogańskich, niszczenie posągów i świątyń, a także wszelkich dotyczących ich źródeł pisanych. Nic więc dziwnego, że wtedy również przerwano budowę zachodniego wału.

Badacze twierdzą, że centralnym punktem ochranianego przez wały miejsca świętego był ołtarz umieszczony na szczycie sztucznie usypanego wzgórza, które znajdowało się najprawdopodobniej w okolicach dzisiejszej dzwonnicy. Niestety, wzniesione na szczycie zabudowania klasztorne uniemożliwiają dokładne badania archeologiczne tego miejsca. W 1686 roku znaleziono w czasie remontu kościoła "pogańskiego bałwana", którego od razu zniszczono, więc nie wiemy czy faktycznie był to posąg dawnego bóstwa czy też stara, romańska rzeźba.

Kogo czczono w tym świętym miejscu? Niektórzy badacze twierdzą, że trójcę bóstw: Łada, Bodo i Leli. Ja przychylam się raczej do opinii benedyktynów, według których ta trójca bóstw nosiła imiona: Śwista, Pośwista i Pogody. Dlaczego? Znowu sięgnę do pamięci języka. Jak wasza babcia nazwie krowę, której właścicielem jest Kazik? Powie, że jest ona "kazina" - czyli należąca do Kazika. Otóż na północ od Łyśca płynie rzeczka Świślina - czyli należąca do Śwista. A bóg Pogoda? Może gdy pytamy "ciekawe jaka dzisiaj będzie pogoda?" oddajemy nieświadomie hołd dawnemu bogu? Może to samo pytanie wieki temu brzmiało: "ciekawe w jakim humorze jest dzisiaj bóg Pogoda?". Niewiele wiadomo jedynie o Poświście - pozostaje nadzieja, że kiedyś zmienią to dokładniejsze badania.

Nie sposób mówiąc o Łyścu, nie wspomnieć o czarownicach łysogórskich. Dlaczego mamy o nich taką złą opinię? Dlaczego uważamy, że były brzydkie, złe i stare? Ja się z tymi opiniami nie zgadzam. Znowu sięgnę do etymologii, czy jeżeli powiemy o kimś, że posiada czar lub roztacza urok, będzie to stwierdzenie negatywne? Raczej nie. Dlatego sądzę, że świętokrzyskie czarownice były pięknymi młodymi dziewczynami, za którymi uganiała się cała męska część wsi. Sądzę, że aby uniknąć kłopotów, niektóre z nich były oddawane do chramów i gontyn, by tam służyć bogom i zgłębiać wiedzę. Po wielu latach wracały do swoich wsi jako te, które "wiedzą", czyli wiedźmy by zajmować się leczeniem i pomaganiem ludziom. Więc drogie panie, jeżeli któryś z mężczyzn nazwie was czarownicami, to zamiast rzucać w niego talerzem, uśmiechnijcie się ładnie i podziękujcie za wspaniały komplement.

Łysiec to jedno z wielu miejsc w regionie świętokrzyskim gdzie możemy odnaleźć śladu kultu pogańskiego. Ich nagromadzenie w naszym regionie jest tak duże jak nigdzie indziej w kraju. Góra Witosławska, Dobrzeszowska, Widełki - Zamczysko, Grodowa w Tumlinie - to tylko kilka najlepiej poznanych. W każdym znajdowała się świątynia lub święty gaj. Jeżeli będziecie kiedyś w jednym z nich, zatrzymajcie się na chwilę i pomyślcie o ludziach, którzy żyli w czasach kiedy słońce było bogiem.

Katarzyna Gritzmann

źródło: http://www.wici.info/modules.php?name=News&file=article&sid=7140


Data utworzenia: 20/09/2011 @ 21:45
Ostatnie zmiany: 09/06/2012 @ 06:04
Kategoria : Słowianie
Strona czytana 27709 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko


rzeczpospolita_topolski.jpg
his-euro.jpg
wzory-kultury-b.jpg
historia-irlandii.jpg
megalomania-narodowa-by.png
etyka-prot-weber.jpg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
jero.jpg
edda-lelewel-1828.jpg
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
niemcy500.jpg
milczenie-1-2012.jpg
tylak-bog.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
estreicher-zarys.jpg
znak-1994-2-465.jpeg
swieci-nie-swieci.jpg
ewolucja-boga.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
zarys-h-sz.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
e-jastrzebowska.jpg
pascal-mysli.jpg
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
mit-azteko1.jpg
mysli-sw-jana-chr.png
bravo.jpg
wewior-wstepujac-w.jpg
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
de-mello.jpg
religierzymu.jpg
eisenberg.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
watykan.jpg
kaligula.jpg
40-piesni-r.png
Zycie-Buddy_1927.jpg
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
etnologia-religii-szyjewski.jpg
amsterd-abc.jpg
meczenstwo_w_islamie.jpg
o-duszy.jpg
leksykon-re.jpg
szrejter-mitologia.bmp
markus-chrzesc.jpg
historya-pow-h-3a.gif
101-tore-murphy.jpg
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
fuld-krotka.jpg
krotka-hi-islamu.png
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
krewzkrwijezusa.jpg
polska-X-XI.jpg
upaniszady-ut.jpg
100_filmow_Lis.jpg
hall-heretycy.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
niwinski-mity-symbole.jpg
islam-wnuk.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
putek-1966-mroki-s.jpg
od-abrahama-do-ch.jpg
przeglad-religioznawczy.png
podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
tajemnice-smim.jpg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
1908-o-wolnosci.png
listy-prof.jpg
heinemann-eunuchy.png
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
erman-mity-s.jpg
Narody dawnej.jpg
polskie-n.jpg
bancroft-wspolczesni.png
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg
kultura-smierci-1.jpg
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
zli-papieze-c.jpg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
klengel-his-sy.jpg
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
NAPISY--1994.jpg
watykan-zd.jpg
haidit-prawy-umysl.jpg
butterwick.jpg
studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
swity-koszmar-haught.jpeg
religie-sw.jpg
nowe-ateny.jpg
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
mity-skandynawskie-ma.jpg
d-bog-urojony.jpg
hinduizm_-k.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
kartezjusz-roz.jpg
historia-mali-tymowski.jpeg
burszta-asteriks.png
anatomia hybrydy.jpg
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
ogarek-czoj.jpg
slowianie-mitologie-swiata.jpg
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
trevel-his-a.jpg
pales.jpg
saggs.jpg
his-b-w.jpg
odrodzenie-2000-44.png
grabski-mieszko.jpg
100-punk-zap.jpg
camus-eseje.jpg
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
cyw-zyd.jpg
magia-i-religia.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
lengauer-religijnosc.jpg
pliniusz-h-n.jpeg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
mitologia-l-tur.jpg
czarn-mwxxw.jpg
joga-eliade.jpg
konstytucja-laidler.jpg
delitsh-babilon-i.jpg
jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
IDEA-XIX-2007.png
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
zbikowski-legendy.jpg
ramadan-i-kurban.png
wiek-propagandy.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
girard-koziol.jpg
margul-mity-z-pieciu.png
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
graves-mity-gr.jpg
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
tocqueville.jpg
babilonskie-zaklecia.jpg
stern-zlote-mysli.png
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
demony-r.jpeg
malinowski-zsdzikich.jpg
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
psychoanaliza-i-religia.jpg
dynastia-piastow-ba.jpg
labuda-m.jpg
wilson-krwawiacy.png
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
Chiny-nowe.jpg
dogon-ya-gali.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
ap06.jpg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
his-p-k.jpg
in-god-we-trust.png
kompendium-nauki-sk.jpg
polska_mieszka_i1.jpg
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
historia-wenecji_norwich.jpeg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9926150 odwiedzający

 306 odwiedzających online