Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Grecja - Grecka świątynia

Grecka świątynia
Charakterystyczny dla architektury greckiej typ budowli o przeznaczeniu religijnym (sakralnym). Najstarszą znaną świątynię odkryto niedawno na wyspie Keos. Powstała ona w latach 1700-1600 p.n.e. Zmieniło to poglądy na temat wykształcenia się architektonicznej formy świątyni greckiej.  Wcześniej uważano, że świątynia jako taka jest wytworem Greków z X-VIII w. p.n.e. Pogląd ten można jeszcze spotkać w niektórych starszych podręcznikach i słownikach sztuki.

Początkowo obrzędy religijne odbywały się pod gołym niebem, a teren, na którym je odprawiano, jedynie symbolicznie odgraniczano od przestrzeni świeckiej i nazywano temenosem.

W większej ilości kaplice, wzorowane na domach mieszkalnych w typie megaronu, zaczęto budować w VIII w. p.n.e. Były to czworokątne budynki zwieńczone dwuspadowym dachem. We frontonie znajdował się otwór, wiodący na taras oparty na wysuniętych ścianach bocznych, zwieńczonych antami. Przed nimi stały dwie kolumny.

Poszczególne etapy rozwoju świątyni i kształtowanie się zasad porządków architektonicznych zostały odtworzone dzięki wykopaliskom na Samos. Na Samos w VII w. p.n.e. dokonuje się przekształcenie budowli z okresu geometrycznego w prototyp świątyni otoczonej kolumnadą, czyli w świątynię perypteralną. Nowe rozwiązanie konstrukcji dachu mniej spadzistego wymagało podparcia kolumnami nie tylko we wnętrzu świątyni, ale również wzdłuż zewnętrznej strony ścian.

Następnym etapem było wprowadzenie opistodomu. W drugiej połowie VI w. p.n.e. zastosowano do wznoszenia murów świątyń czworościenne bloki tufu lub marmuru. Wraz z nowym materiałem budowlanym powstały porządki architektoniczne. Świątynie są tymi budowlami, które były najbardziej reprezentatywne dla architektury okresu klasycznego.

Temenos

Święty okręg, na którym odbywały się różnego rodzaju obrzędy religijne. Temenos był wyraźnie oddzielony od przestrzeni świeckiej. Na jego terenie, w zależności od przeznaczenia (kult przodków, bogów, herosów itp.) budowano ołtarz, kapliczkę, kopiec albo też jakąś inną konstrukcję (np. pomniki, skarbce). W ważniejszych temenosach wystawiano większą ilość budowli. Dobrym tego przykładem mogą być Delfy.

Megaron

Jest to prostokątna sala, w czasach późniejszych obudowana portykiem. Poczynając od okresu mykeńskiego, stała się ona podstawową formą w architekturze greckiej. Megaron składał się najczęściej z trzech części: portyku, przedsionka i właściwej sali na planie prostokąta lub kwadratu. Na środku pomieszczenia, we wczesnych budowlach mykeńskich, znajdowało się z reguły palenisko, a wokół niego cztery kolumny podtrzymujące dach. Nad paleniskiem zostawiano w dachu otwór, często zakończony kominem zrobionym np. z dwóch połówek glinianych rur. Do megaronu prowadził zawsze otwarty przedsionek z dwoma kolumnami lub pilastrami na zakończeniach ścian bocznych (anty). Ten typ budowli stał się wzorem, na którego planie budowano przytłaczającą większość świątyń w starożytności. Naśladowano go również przy projektowaniu pomieszczeń męskich (andron) w domu greckim.



Typy świątyń greckich:
1. Świątynia w antach. 2. Świątynia o podwójnych antach. 3. Prostylos. 4. Amfiprostylos. 5. Peripteros. 6. Pseudoperipteros. 7. Dypteros. 8. Pseudodypteros. 9. Peripteros. 10. Hypetralna. 11. Tolos. 12. Monopteros.



Opistodom

Część świątyni greckiej. Nazwą tą określano pomieszczenie znajdujące się na tyłach świątyni, stanowiące jedną całość architektoniczną z cellą, choć najczęściej oddzielone od niej ślepym murem. Opistodom był także oflankowany z dwoma kolumnami u wejścia do niego.

Perypteros

Terminem tym określa się budowlę (przede wszystkim świątynię) otoczoną dookoła kolumnadą złożoną z jednego rzędu kolumn.

Keos

Wyspa na Morzu Egejskim należąca do archipelagu Cyklad, położona nieopodal wybrzeża Attyki. Odnaleziono na niej pozostałości po ufortyfikowanej osadzie, której rozkwit przypada na okres mykeński (późnocykladzki). Zarówno umocnienia - potężny mur osłaniający od strony lądu cypel, na którym zbudowano miasto, jak i same domy zbudowano z nieco tylko obrobionych kamiennych bloków. Domy były budowane na planie prostokąta. Rzadko spotykanym w Grecji elementem konstrukcyjnym są głębokie fundamenty, na jakich je stawiano. Czasami piwnice wzmacniano kolumnami podtrzymującymi ich strop. Dachy nie były dwuspadowe, lecz płaskie, a znaleziono także ślady stosowania sklepienia kolebkowego.
Innym ważnym odkryciem, jakiego archeolodzy dokonali na wyspie, jest świątynia wraz z około dwudziestoma glinianymi posągami, których rozmiary pozwalają zaliczyć je do mykeńskiej rzeźby monumentalnej. Jest to bodaj najstarsza znana nam świątynia (powstała tuż po 1700 r. p.n.e. ) na terenie Grecji.

 


Naos (centralna część świątyni) - świątynia Apollina w Bassaj na Peloponezie w Grecji Bassaj


 

Samos

Wyspa na Morzu Egejskim. Jeden z ważniejszych ośrodków sztuki greckiej w okresie archaicznym. Dzięki wykopaliskom na terenie świątyni Hery odtworzono najstarsze etapy rozwoju świątyni i kształtowanie się zasad porządków architektonicznych. Także tutaj znajdowało się ważne centrum rzeźby greckiej. Ośrodek na Samos bliski był szkole przedstawiania posągów z Krety i Naksos. Jednak twarze powstających tam posągów były bardziej ekspresyjne. Charakteryzowała je większa szerokość, grube rysy, wielkie, wypukłe i lekko skośne oczy oraz lekko uśmiechnięte usta. W VI w. p.n.e. powstaje tutaj, głównie pod wpływem Wschodu, odrębny styl joński, którego najdoskonalszym przedstawieniem jest posąg Hery z Samos. Szkoła samijska przeżywała swój najlepszy okres w 2 ćwierci VI w. p.n.e. Także w późniejszym czasie z Samos pochodziło wielu wybitnych twórców greckich jak np. Pitagoras z Region, Agatarchos z Samos, Dioskurides z Samos.

***

Fragmenty książki: Alfred Twardecki - Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rymu

udostępnionej dzięki uprzejmości:
Prószyński Media sp. z o.o.  All rights reserved.

źródło:http://www.wiw.pl/kulturaantyczna/twardecki/termin.asp?et=00147

 


Data utworzenia: 03/08/2012 @ 04:07
Ostatnie zmiany: 16/02/2025 @ 08:33
Kategoria : Grecja
Strona czytana 30092 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko


niemcy500.jpg
pales.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
40-piesni-r.png
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
Narody dawnej.jpg
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
heinemann-eunuchy.png
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
babilonskie-zaklecia.jpg
camus-eseje.jpg
watykan.jpg
historia-irlandii.jpg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
krotka-hi-islamu.png
his-p-k.jpg
erman-mity-s.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
in-god-we-trust.png
polska_mieszka_i1.jpg
ramadan-i-kurban.png
religie-sw.jpg
grabski-mieszko.jpg
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
e-jastrzebowska.jpg
leksykon-re.jpg
Chiny-nowe.jpg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg
mity-skandynawskie-ma.jpg
tocqueville.jpg
zbikowski-legendy.jpg
ewolucja-boga.jpg
bancroft-wspolczesni.png
mysli-sw-jana-chr.png
odrodzenie-2000-44.png
fuld-krotka.jpg
butterwick.jpg
Zycie-Buddy_1927.jpg
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
delitsh-babilon-i.jpg
od-abrahama-do-ch.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
eisenberg.jpg
100_filmow_Lis.jpg
de-mello.jpg
estreicher-zarys.jpg
haidit-prawy-umysl.jpg
margul-mity-z-pieciu.png
niwinski-mity-symbole.jpg
historya-pow-h-3a.gif
jero.jpg
rzeczpospolita_topolski.jpg
IDEA-XIX-2007.png
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
NAPISY--1994.jpg
kultura-smierci-1.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
his-b-w.jpg
historia-wenecji_norwich.jpeg
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
wilson-krwawiacy.png
ap06.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
religierzymu.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
meczenstwo_w_islamie.jpg
czarn-mwxxw.jpg
girard-koziol.jpg
tylak-bog.jpg
listy-prof.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
zli-papieze-c.jpg
kaligula.jpg
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
megalomania-narodowa-by.png
mit-azteko1.jpg
mitologia-l-tur.jpg
pascal-mysli.jpg
trevel-his-a.jpg
krewzkrwijezusa.jpg
d-bog-urojony.jpg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
konstytucja-laidler.jpg
cyw-zyd.jpg
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
kartezjusz-roz.jpg
pliniusz-h-n.jpeg
demony-r.jpeg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
100-punk-zap.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
tajemnice-smim.jpg
swity-koszmar-haught.jpeg
saggs.jpg
studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
labuda-m.jpg
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
przeglad-religioznawczy.png
1908-o-wolnosci.png
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
znak-1994-2-465.jpeg
polskie-n.jpg
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
slowianie-mitologie-swiata.jpg
psychoanaliza-i-religia.jpg
putek-1966-mroki-s.jpg
wzory-kultury-b.jpg
polska-X-XI.jpg
joga-eliade.jpg
anatomia hybrydy.jpg
amsterd-abc.jpg
lengauer-religijnosc.jpg
o-duszy.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
edda-lelewel-1828.jpg
stern-zlote-mysli.png
graves-mity-gr.jpg
zarys-h-sz.jpg
ogarek-czoj.jpg
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
wewior-wstepujac-w.jpg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
hinduizm_-k.jpg
bravo.jpg
wiek-propagandy.jpg
milczenie-1-2012.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
101-tore-murphy.jpg
swieci-nie-swieci.jpg
magia-i-religia.jpg
watykan-zd.jpg
etnologia-religii-szyjewski.jpg
burszta-asteriks.png
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
dogon-ya-gali.jpg
his-euro.jpg
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
malinowski-zsdzikich.jpg
kompendium-nauki-sk.jpg
jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
hall-heretycy.jpg
markus-chrzesc.jpg
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
nowe-ateny.jpg
historia-mali-tymowski.jpeg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
etyka-prot-weber.jpg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
dynastia-piastow-ba.jpg
klengel-his-sy.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
islam-wnuk.jpg
szrejter-mitologia.bmp
upaniszady-ut.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9925906 odwiedzający

 318 odwiedzających online