Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

==>> WPROWADZENIE - Religia Bocheńskiego

RELIGIA

Religii w ogóle, podobnie jak jarzyny, zdefiniować niepodobna. Na ogół nazywa się jednak w Europie religiami tzw. wielkie religie albo “religie książki”, tj. brahmanizm, buddyzm, mozaizm, chrześcijaństwo, islam. O tych i tylko tych religiach jest tutaj mowa. Z religią łączy się wiele zabobonów, których ofiarą padają zarówno ludzie wierzący, jak - i to znacznie częściej - niewierzący. Rzecz ciekawa, że podczas gdy często mówi się o zabobonach religijnych (co w pewnych okolicznościach jest samo zabobonem), rzadko kiedy ludzie zdają sobie sprawę, ile zabobonów szerzy się, gdy mowa o religii. Aby zrozumieć charakter tych zabobonów, wypada przypomnieć przede wszystkim, że religia jest pod kilkoma względami nadzwyczaj złożonym zespołem zjawisk. I tak w każdej religii występują najpierw pewne sposoby zachowania (np. obrzędy), po drugie pewna mowa (mowa religijna, sakralna), po trzecie pewne typowe postawy uczuciowe (“uczucia religijne”), wreszcie zespół pewnych poglądów (credo). Ten ostatni stanowi, jak się zdaje, ośrodek i podstawę całości zjawiska.
 
Skądinąd można i należy odróżnić w religii 1. pewną postawę wobec świętości (Boga itp.), tj. wobec wartości zwanych numenalnymi; 2. pewną odpowiedź na zagadnienia egzystencjalne (o sens ludzkiego życia, śmierci i cierpienia itd.); 3. pewien kodeks przepisów (przykazań) moralnych; 4. pewien pogląd na świat, tj. zbiór twierdzeń wyjaśniających np. pochodzenie świata itp.
 
1. Najbardziej rozpowszechnionym zabobonem, jaki tutaj spotykamy - i to zarówno u wierzących jak i (zwłaszcza) u niewierzących - jest pomieszanie religii z magią. Że jest to zabobon powinno być jasne, bo postawa religijna (poczucie zależności od numenu) jest przeciwieństwem postawy magicznej (która chciałaby Bóstwu rozkazywać). Jak to się dzieje, że ludzie nawet wysoko stojący pod względem religijnym popadają czasem w ten zabobon, trudno sobie wytłumaczyć, ale podobne zjawiska obserwujemy (niestety) także u pewnych uczonych. Że to jest jednak zabobon, powinno być jasne.
 
2. Pokrewny, ale nie całkiem identyczny z pierwszym jest zabobon robiący z religii rodzaj techniki. Tak np. ludzie religijni stosują różne obrzędy, aby uniknąć pioruna. Ich obrzędy odgrywają taką samą rolę jak piorunochrony, są więc rodzajem zabobonnej techniki. Ten pogląd odpowiada co prawda rozpowszechnionej praktyce wielu wierzących, ale jest przecież sfałszowaniem istoty religii, która, jeśli jest autentyczna, polega przede wszystkim na osobistym stosunku zaufania do numenu. Modlitwa autentycznie religijna kończy się zawsze słowami Chrystusa w Ogrójcu: “Ale niech się Twoja wola dzieje, nie moja”.
 
3. Inne zabobony polegają na sprowadzaniu religii do jednego tylko z jej składników. Bardzo rozpowszechniony jest u przedstawicieli oświecenia (a wskutek tego także u wyznawców marksizmu) zabobon, według którego religia byłaby po prostu zbiorem poglądów, twierdzeń, podczas gdy ona zawiera prócz nich także wiele innych składników. Dochodzi do tego inny jeszcze zabobon, a mianowicie wyobrażenie, że twierdzenia religijne są, podobnie jak twierdzenia nauki, sprawdzalne, że więc religia z nią konkuruje. Naprawdę żadne twierdzenie autentycznej religii nie jest naukowo sprawdzalne, bo chodzi bez wyjątku o sprawy egzystencjalne, moralne albo pozaświatowe. Sprowadzaniem religii do jednego z jej składników jest także emocjonalizm religijny, który twierdzi, że religia jest tylko zespołem uczuć. Jest to zabobon obrażający ludzi religijnych, jako że nie ma religii bez jakiegoś credo, to jest bez twierdzeń, żadna religia więc nie jest tylko zespołem uczuć.
 
4. Zabobonem jest także mniemanie, którego ofiarą padali często ludzie religijni, że religia i jej przedstawiciele mogą się wypowiadać o faktach należących do dziedziny nauki. Jest to zabobon. Jego odrzuceniu dał piękny wyraz Galileusz, kiedy pisał: “Pismo Święte uczy nas, jak się dostać do nieba, a nie jak niebo się obraca”. Ale zawierając także kodeks moralny, religia z natury rzeczy wypowiada się także o tym, jakim powinno być zachowanie się ludzi, co nie jest zabobonem.
 
5. Teoria religii głoszona przez zwolenników marksizmu jest zbiorem kilku zabobonów. Zawiera najpierw trzeci wyżej wspomniany zabobon (pojmowanie religii jako zespołu zdań i niczego więcej), a poza tym dwa własne twierdzenia, nie występujące gdzie indziej. 1. Marksiści twierdzą, że przyczyną religii jest strach przed siłami przyrody i społecznymi. Jest to o tyle prawdą, że kiedy trwoga, to do Boga, że jednym z motywów nawrócenia bywa strach. Ale w bardzo wielu innych wypadkach motywy są całkiem inne. Chodzi przede wszystkim o to, że religia daje odpowiedź nie na zagadnienia wewnątrzświatowe, ale egzystencjalne (sens życia, śmierci itd.); poza tym w każdej wyższej religii motywem dominującym nie jest obawa, ale jej przeciwieństwo, zaufanie do Stwórcy itp. 2. Marksiści mniemają dalej, że religia jest “nadbudową społecznego wyzysku”, “opium dla ludu”, tak że z usunięciem tego wyzysku religia powinna zniknąć. I to jest zabobonem. Religia bynajmniej nie znikła w krajach, gdzie według marksistów nie ma wyzysku (np. w Polsce). Sama teoria jest zresztą niezmiernie jednostronną interpretacją potrzeb człowieka i religii, interpretacją wynikającą zekonomizmu marksistowskiego.

Józef Bocheński
 

* * * * * * * * * * * * * * *

fragment książki: Józef Bocheński  - STO ZABOBONÓW. Krótki filozoficzny słownik zabobonów 

Data utworzenia: 24/02/2012 @ 18:55
Ostatnie zmiany: 20/03/2012 @ 01:47
Kategoria : ==>> WPROWADZENIE
Strona czytana 25429 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko


studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
religie-sw.jpg
fuld-krotka.jpg
listy-prof.jpg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg
graves-mity-gr.jpg
ramadan-i-kurban.png
konstytucja-laidler.jpg
tylak-bog.jpg
101-tore-murphy.jpg
jero.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
magia-i-religia.jpg
burszta-asteriks.png
wzory-kultury-b.jpg
krotka-hi-islamu.png
klengel-his-sy.jpg
polskie-n.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
ogarek-czoj.jpg
margul-mity-z-pieciu.png
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
wilson-krwawiacy.png
anatomia hybrydy.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
d-bog-urojony.jpg
milczenie-1-2012.jpg
in-god-we-trust.png
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
meczenstwo_w_islamie.jpg
joga-eliade.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
kaligula.jpg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
100-punk-zap.jpg
estreicher-zarys.jpg
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
grabski-mieszko.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
markus-chrzesc.jpg
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
psychoanaliza-i-religia.jpg
szrejter-mitologia.bmp
hall-heretycy.jpg
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
przeglad-religioznawczy.png
babilonskie-zaklecia.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
trevel-his-a.jpg
religierzymu.jpg
Zycie-Buddy_1927.jpg
putek-1966-mroki-s.jpg
mitologia-l-tur.jpg
his-b-w.jpg
saggs.jpg
de-mello.jpg
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
dynastia-piastow-ba.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
watykan.jpg
100_filmow_Lis.jpg
od-abrahama-do-ch.jpg
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg
mysli-sw-jana-chr.png
zbikowski-legendy.jpg
delitsh-babilon-i.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
etnologia-religii-szyjewski.jpg
tajemnice-smim.jpg
historia-wenecji_norwich.jpeg
hinduizm_-k.jpg
historia-irlandii.jpg
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
his-p-k.jpg
niemcy500.jpg
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
polska_mieszka_i1.jpg
stern-zlote-mysli.png
wiek-propagandy.jpg
ewolucja-boga.jpg
czarn-mwxxw.jpg
swity-koszmar-haught.jpeg
odrodzenie-2000-44.png
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
niwinski-mity-symbole.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
edda-lelewel-1828.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
e-jastrzebowska.jpg
1908-o-wolnosci.png
o-duszy.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
40-piesni-r.png
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
haidit-prawy-umysl.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
NAPISY--1994.jpg
leksykon-re.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
heinemann-eunuchy.png
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
lengauer-religijnosc.jpg
butterwick.jpg
pascal-mysli.jpg
malinowski-zsdzikich.jpg
historya-pow-h-3a.gif
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
zarys-h-sz.jpg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
girard-koziol.jpg
Chiny-nowe.jpg
kartezjusz-roz.jpg
historia-mali-tymowski.jpeg
IDEA-XIX-2007.png
kompendium-nauki-sk.jpg
polska-X-XI.jpg
rzeczpospolita_topolski.jpg
cyw-zyd.jpg
mity-skandynawskie-ma.jpg
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
megalomania-narodowa-by.png
podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
pliniusz-h-n.jpeg
bancroft-wspolczesni.png
kultura-smierci-1.jpg
mit-azteko1.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
nowe-ateny.jpg
krewzkrwijezusa.jpg
etyka-prot-weber.jpg
wewior-wstepujac-w.jpg
watykan-zd.jpg
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
znak-1994-2-465.jpeg
his-euro.jpg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
erman-mity-s.jpg
bravo.jpg
eisenberg.jpg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
swieci-nie-swieci.jpg
pales.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
amsterd-abc.jpg
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
upaniszady-ut.jpg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
camus-eseje.jpg
ap06.jpg
Narody dawnej.jpg
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
slowianie-mitologie-swiata.jpg
zli-papieze-c.jpg
demony-r.jpeg
tocqueville.jpg
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
islam-wnuk.jpg
dogon-ya-gali.jpg
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
labuda-m.jpg

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9870583 odwiedzający

 369 odwiedzających online