Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Mantra - Mantra, dharani

Mantra, dharani
Znaczenie „dźwięków mistycznych" było znane już od czasów wedyjskich. Od „Jadżurwedy" OM, mantra par excellence, miało uznanie powszechne: identyfikowano je z brahmanem, Wedą, ze wszystkimi wielkimi bogami; Patańdżali uważa je za wyrażające Iśwarę.

om OM - święty symbol, mantra Należy sobie przypomnieć rozważania o Vac (Słowie) i o znaczeniu twórczym formuł rytualnych. Wspomnijmy tylko, że pewne mantry tantryczne spotyka się już w brahmanach. Ale przede wszystkim tantryzm, zarówno buddyjski jak i siwaistyczny objawił mantry i dharani jako narzędzie zbawienia (mantrayâna).

Należy rozróżniać wiele aspektów tej ogólnej fali formuł sakralnych, fali, która prowadziła zarówno do wyższych spekulacji nad „dźwiękami mistycznymi", jak i do młynków modlitewnych lamaizmu. Przede wszystkim trzeba się liczyć z nieuniknionym „powodzeniem wśród ludu" takiej metody pozornej łatwości uzyskania zbawienia, a przynajmniej uzyskania zasługi przez powtarzanie mantr i dharani.

Nie podkreślimy tu zjawiska wulgaryzacji i degradacji jednej z technik duchowych; w historii religii jest ono dobrze znane i nie „sukcesy wśród ludu" mogą odkrywać nam tajemnice mantrajany. Znaczenie praktyczne i ważność filozoficzna mantr rozciąga się na dwojakie funkcje: to funkcja jogiczna fonemów używanych jako „podpory" do koncentracji; następnie wkład czysto tantryczny — wypracowanie systemu gnostycznego i liturgii wewnętrznej przy rewaloryzacji tradycji archaicznych „dźwięków mistycznych".
Młynki Młynki modlitewne - Świątynia Swayambhunath, Katmandu, Nepal
Dharani, dosłownie „to, co podtrzymuje, albo obejmuje", służyły już w czasach wedyjskich jako „podpora" i „obrona" dla koncentracji (dharany); stąd inna nazwa, którą również im nadano — kavaca i raksa, „osłona", „pancerz".

Dla profanów dharani są talizmanami chroniącymi od demonów, chorób i czarów. Ale dla kontemplujących, ascetów, joginów dharani stają się narzędziami koncentracji, jeśli się je rytmizuie przez pranajamę, albo jeśli się powtarza w myśli przy fazach oddechu.

Niekiedy odgaduje się sens niektórych zniekształconych wyrazów (amale, vimale, hime, vame, kale etc., które wyrażają pojęcia czystości, śniegu; cchinde, które przypomina czynność rozdzierania lub cięcia), ale w większości wypadków chodzi o fonemy dziwaczne i niezrozumiałe: hrtm, hmm, hrm, phat, etc.
dharani Dharani w chińskim manuskrypcie z 927 roku
Ponieważ możliwe jest, że dharani były używane i doskonalone podczas medytacji prowadzonych przy pranajamie, inwencja fonetyczna siłą ograniczana do określonej liczby sylab kompensowana była przez głęboki rezonans wewnętrzny tych „dźwięków mistycznych".

Jakiekolwiek było historyczne źródło dharani, miały one w każdym razie charakter mowy tajemnej oraz inicjacyjnej. W istocie, dźwięki te objawiają swoje posłannictwo tylko przy medytacji. Dla profanów dharani pozostają niezrozumiałe: ich „sens" nie należał do języka racjonalnego, tego, który służy do porozumiewania się w doświadczeniach świeckich.

Dharani, mantra odkrywają swoje znaczenie tylko wtedy, gdy się je wypowiada według reguł i zostają przyswojone, to znaczy odkryte, „obudzone". Zrozumiemy ten proces lepiej, kiedy zajmiemy się metafizyczną podstawą mantrajany.

Fonemy odkrywane podczas medytacji wyrażają prawdopodobnie stany świadomości o strukturze „kosmicznej", które trudno sformułować w terminologii świeckiej. Doświadczenia tego rodzaju były już znane w epoce wedyjskiej, chociaż nieliczne dokumenty, które nam je przekazały, ograniczają się najczęściej do wzmianek w formie obrazów i symboli. Mamy tu niewątpliwie do czynienia z archaiczną techniką duchową; niektóre „ekstazy kosmiczne" szamanów wyrażają się w niezrozumiałych pomysłach fonetycznych, które prowadzą czasem do stworzenia „tajemnego języka".

misa Tybetańska misa dźwiękowa Chodzi więc o doświadczenia współodpowiedzialne w pewnym stopniu za odkrycie języka, które przez nawrót ekstatyczny do pierwotnej sytuacji powodują rozbicie zwykłej świadomości. Cały wysiłek jogina tantrycznego polega na „obudzeniu" tej pierwotnej świadomości i doprowadzeniu znowu do pełni, która poprzedzała język i świadomość czasu. Tendencja do „powtórnego odkrycia języka", w celu całkowitego przewartościowania doświadczenia świeckiego, wyraża się w tantryzmie przede wszystkim przez używanie „tajemnego słownictwa".

Dharani jak i mantry przekazywane są „z ust mistrza" (guruvaktratah); nie chodzi więc o fonemy należące do języka potocznego ani takie, których można się nauczyć z książek: trzeba je „otrzymać". Ale mantry raz „uzyskane z ust mistrza" mają nieograniczoną moc.

Tekst tantryczny pierwszej wartości, „Sâdhanamâla", nie wzbrania się przed stwierdzeniem: „czy jest coś, czego nie można uzyskać przez mantry, jeśli się je stosuje zgodnie z regułami?".  Można nawet osiągnąć przez nie kondycję Buddy. Mantra lokarmtha może na przykład oczyścić od najcięższych grzechów, a mantra ekajata jest tak potężna, że wtajemniczony, w chwili, kiedy ją wymawia, jest uratowany od wszelkich niebezpieczeństw i uzyskuje świętość Buddy.

Wszystkie siddhi dowolnego rodzaju — od powodzenia w miłości aż do osiągnięcia zbawienia — zdobywa się przez takie formuły mistyczne. Nawet najwyższa wiedza może być osiągnięta bez studiów, przez właściwe wymawianie odpowiednich mantr. Technika jednak jest uciążliwa; wymowę poprzedza oczyszczenie myśli; praktykujący musi się koncentrować na każdej głosce, z której składa się mantra, unikać zmęczenia etc.

Nieograniczona skuteczność mantr wynika z faktu, że one są (albo przynajmniej mogą się stać dzięki poprawnej recytacji) „przedmiotami", które reprezentują. Każdy bóg na przykład i każdy stopień świętości ma bidżamantrę, pewien „dźwięk mistyczny", który jest ich „nasieniem", ich „podporą", to znaczy ich bytem. Powtarzając, zgodnie z regułami, tę bidżamantrę, praktykujący przywłaszcza sobie jej istotę ontologiczną, przyswaja sobie w sposób konkretny i bezpośredni boga, stan świętości etc.

Zdarza się czasem, że jakaś metafizyka cała skupia się w jednej mantrze. Osiem tysięcy strof obszernej mahajanistycznej rozprawy „Astasâhasrikâprajnâpâramitâ" ujęte zostaje w kilka strof, jako „Prajnâpâramitâhrdayastra" ; ten krótki tekst został jeszcze zredukowany do kilku wierszy, które tworzą „Prajnapâramitadrani", co z kolei zostało streszczone jako „Prajnâpramitmantra" ; a ta mantra ostatecznie sprowadzona została do swojego „nasienia", bidżamantry „pram". W ten sposób możliwe było opanowanie całej metafizyki pradżniaparamity przez szeptanie sylaby „pram".

om Medytujący mnich buddyjski - Tybet Mimo to nie chodzi o „streszczenie" pradżniaparamity, lecz o bezpośrednią i całkowitą asymilację „prawdy pustki powszechnej" (śunyatci) w postaci „bogini". Ponieważ cały kosmos ze swymi bogami, poziomami, sposobami istnienia wyraża się w określonej liczbie mantr: wszechświat jest dźwięczny, podobnie jak jest barwny, ukształtowany, materialny etc.

Mantra jest „symbolem" w archaicznym sensie tego słowa: jest równocześnie symbolizowaną „rzeczywistością" i symbolizującym „znakiem". Istnieje tajemny „związek" zarówno między głoskami i sylabami „mistycznymi" (mâtrkâh, „matki" i bljah, „nasiona") i subtelnymi organami ciała ludzkiego, jak i między tymi organami a siłami boskimi drzemiącymi albo manifestującymi się w kosmosie.

Pracując nad „symbolem", „budzi się" moce, które z nim się łączą na wszystkich poziomach bytu. Między mantrajaną a ikonografią na przykład istnieje doskonała odpowiedniość, ponieważ każdemu poziomowi i każdemu stopniowi świętości odpowiada jeden obraz, jedna barwa i jedna głoska. To właśnie prowadząc medytację nad barwą albo dźwiękiem „mistycznym", który ją reprezentuje, wnika się w określoną modalność bytu, wchłania się łub wciela stan jogiczny, boga etc.

„Podpory" można traktować równorzędnie; można wyjść od dowolnej z nich stosując dowolne „środki" (obrazy, mantrajanę), aby przyswoić modalność ontologiczną albo manifestację boską, którą się chce opanować. Między różnymi poziomami istnieje ciągłość, ale ciągłość mistyczna, to znaczy taka, którą można realizować tylko w określonych „ośrodkach".

Kosmos, taki jaki się objawia w koncepcji tantrycznej, jest wielką siecią mocy magicznych; i te same siły mogą być obudzone albo uporządkowane w ciele ludzkim za pomocą technik fizjologii mistycznej.

Skoro Wasubandhu powiedział, w swoim traktacie „Bodhisattvabhumi", że prawdziwy sens mantr polega na braku znaczenia, i że prowadząc medytację nad tym brakiem znaczenia dochodzi się do zrozumienia ontologicznej nierealności wszechświata, to tłumaczył on na podstawie swojej własnej filozofii doświadczenie, którego głęboka wartość wymykała mu się albo go wcale nie interesowała. Jeżeli naprawdę powtarzanie mantr unicestwia „realność" świata świeckiego, to jednak jest to tylko pierwszy krok umysłu, nieodzowny do przedostania się ku głębszej „rzeczywistości". Każde nieskończone powtarzanie prowadzi do zniszczenia języka; w niektórych tradycjach mistycznych zniszczenie to wydaje się być warunkiem późniejszych doświadczeń.

 

***
 

Fragment książki: Mircea Eliade -  Joga. Nieśmiertelność i wolność


Data utworzenia: 13/01/2025 @ 04:10
Ostatnie zmiany: 13/01/2025 @ 08:26
Kategoria : Mantra
Strona czytana 1741 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko


babilonskie-zaklecia.jpg
de-mello.jpg
zarys-h-sz.jpg
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
leksykon-re.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
tajemnice-smim.jpg
islam-wnuk.jpg
ogarek-czoj.jpg
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
1908-o-wolnosci.png
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
graves-mity-gr.jpg
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
hall-heretycy.jpg
trevel-his-a.jpg
Chiny-nowe.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
polska-X-XI.jpg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
his-p-k.jpg
mity-skandynawskie-ma.jpg
edda-lelewel-1828.jpg
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
ramadan-i-kurban.png
wiek-propagandy.jpg
niemcy500.jpg
camus-eseje.jpg
heinemann-eunuchy.png
szrejter-mitologia.bmp
bravo.jpg
pascal-mysli.jpg
krewzkrwijezusa.jpg
grabski-mieszko.jpg
niwinski-mity-symbole.jpg
haidit-prawy-umysl.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
megalomania-narodowa-by.png
delitsh-babilon-i.jpg
Zycie-Buddy_1927.jpg
labuda-m.jpg
konstytucja-laidler.jpg
amsterd-abc.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
kompendium-nauki-sk.jpg
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
40-piesni-r.png
kultura-smierci-1.jpg
estreicher-zarys.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
hinduizm_-k.jpg
o-duszy.jpg
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
101-tore-murphy.jpg
pliniusz-h-n.jpeg
etnologia-religii-szyjewski.jpg
dynastia-piastow-ba.jpg
fuld-krotka.jpg
mitologia-l-tur.jpg
historya-pow-h-3a.gif
his-euro.jpg
saggs.jpg
burszta-asteriks.png
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
malinowski-zsdzikich.jpg
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
znak-1994-2-465.jpeg
dogon-ya-gali.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
markus-chrzesc.jpg
jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
religie-sw.jpg
kaligula.jpg
watykan.jpg
magia-i-religia.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
odrodzenie-2000-44.png
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
upaniszady-ut.jpg
girard-koziol.jpg
meczenstwo_w_islamie.jpg
cyw-zyd.jpg
listy-prof.jpg
lengauer-religijnosc.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
bancroft-wspolczesni.png
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
psychoanaliza-i-religia.jpg
his-b-w.jpg
krotka-hi-islamu.png
nowe-ateny.jpg
historia-wenecji_norwich.jpeg
100_filmow_Lis.jpg
etyka-prot-weber.jpg
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
Narody dawnej.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg
putek-1966-mroki-s.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
polska_mieszka_i1.jpg
eisenberg.jpg
slowianie-mitologie-swiata.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
mit-azteko1.jpg
od-abrahama-do-ch.jpg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
in-god-we-trust.png
wzory-kultury-b.jpg
NAPISY--1994.jpg
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
jero.jpg
d-bog-urojony.jpg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
tocqueville.jpg
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
100-punk-zap.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
IDEA-XIX-2007.png
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
rzeczpospolita_topolski.jpg
anatomia hybrydy.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
joga-eliade.jpg
butterwick.jpg
zli-papieze-c.jpg
czarn-mwxxw.jpg
zbikowski-legendy.jpg
ewolucja-boga.jpg
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
przeglad-religioznawczy.png
margul-mity-z-pieciu.png
ap06.jpg
swieci-nie-swieci.jpg
klengel-his-sy.jpg
wilson-krwawiacy.png
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
wewior-wstepujac-w.jpg
religierzymu.jpg
demony-r.jpeg
swity-koszmar-haught.jpeg
watykan-zd.jpg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
historia-irlandii.jpg
historia-mali-tymowski.jpeg
tylak-bog.jpg
pales.jpg
e-jastrzebowska.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
polskie-n.jpg
milczenie-1-2012.jpg
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
stern-zlote-mysli.png
erman-mity-s.jpg
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
kartezjusz-roz.jpg
mysli-sw-jana-chr.png

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9907303 odwiedzający

 321 odwiedzających online