Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Słowianie - Pogański Łysiec

Pogański Łysiec

Zapraszam na wycieczkę po Łyścu zwanym obecnie Świętym Krzyżem. Wbrew pozorom góra nie jest jedynie współczesnym sanktuarium. Zanim nastało chrześcijaństwo na ziemiach polskich - Łysiec był świętym miejscem pogan.

Od wieków wędrówkę na górę zaczynano w Nowej Słupi. Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym jak nasz język przechowuje znaczenia? Słowo "słupia" wywodzi się od "stołp"- stopień, "słopiec", "słopień" - słup, bałwan, figura, wieża. Słupami oznaczano granice. Słup mógł być drewniany, mógł nim być również menhir - pionowo ustawiony kamień, symbolizujący skamieniałego, "osłupiałego" człowieka, strażnika bramy, jakiegoś progu, który oddzielał sacrum od profanum. Sądzę, że tam, gdzie kiedyś stał ów słup, wyznaczający granicę ziemi świętej dla pogan, powstała z czasem osada, którą nazwano "Słupia". Wiele lat później na początku drogi na szczyt Łyśca postawiono współczesnego "menhira" - kamienną figurę klęczącego pielgrzyma, nazywanego Emerykiem.

Na szczyt góry wchodzimy stromą ścieżką nazywaną też "drogą królewską", ponieważ wspinali się nią nie tylko zwykli pielgrzymi, ale także książęta i królowie polscy. Po około 20 minutach wędrówki przez Świętokrzyski Park Narodowy, dochodzimy do miejsca gdzie wiele lat temu, na polecenie osiadłych tu benedyktynów, robotnicy zburzyli kawałek wału, który niegdyś opasywał szczyt góry. Wał został usypany z łupanych kamieni nie związanych z sobą zaprawą. Jeżeli dobrze się przyjrzycie, dostrzeżecie gdzieniegdzie ciemne ślady, jakby osmalenia. Ale skąd tu ogień? Czyżby kamienny wał był kiedyś wzmocniony drewnem? Raczej nie - nigdzie nie znaleziono nawet kawałeczka spalonego drewna, ani chociażby małego węgielka. Te ciemne smugi to prawdopodobnie pozostałości ogni palonych tuż przy samym wale.Jakie funkcje mogła spełaniać ta tajemnicza budowla? Wał kultowy zbudowano wieki temu, aby wydzielał na uświęconej ziemi miejsce najświętsze, sanktuarium pogańskie.

Wał ma formę dwóch łuków otaczających szczyt Łyśca od strony wschodniej i zachodniej. Rdzeń wału stanowią wielkie głazy kwarcytu o wadze do kilkudziesięciu kilogramów. Wielkie głazy obsypane zostały znacznie mniejszymi kamieniami. Wschodnia część wału ma długość 813 metrów. Zachodnia część wału, znacznie młodsza niż wschodnia, nie została nigdy ukończona. Składa się z dwóch nie połączonych części o długości 350 i 150 metrów. Sprawiają one wrażenie jakby prace nagle przerwano i nie wrócono do nich później. Przypuszczenia te potwierdzają badania archeologiczne, w trakcie których znaleziono przedmioty sprzed IX wieku, oraz znacznie młodsze - datowane na XI -XII wiek. Wiek starszych znalezisk współgra z czasem budowy wschodniego wału (VII-IX wiek), a więc z czasami przed chrztem Mieszka I w 966 r. Znaleziska młodsze przypadają na okres bezkrólewia i walk dynastycznych, jakie nastąpiły po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Zachowane dokumenty mówią nam o anarchii i "bezbożnej rebelii", kiedy to w całym kraju zaczęły wyrastać pogańskie świątynie. Właśnie wtedy na Łyścu przystąpiono do usypywania zachodniego wału. Kazimierz Odnowiciel przy pomocy wojsk cesarstwa niemieckiego zdławił powstanie siłą w połowie XI wieku, rozpoczął energiczne zwalczanie kultów pogańskich, niszczenie posągów i świątyń, a także wszelkich dotyczących ich źródeł pisanych. Nic więc dziwnego, że wtedy również przerwano budowę zachodniego wału.

Badacze twierdzą, że centralnym punktem ochranianego przez wały miejsca świętego był ołtarz umieszczony na szczycie sztucznie usypanego wzgórza, które znajdowało się najprawdopodobniej w okolicach dzisiejszej dzwonnicy. Niestety, wzniesione na szczycie zabudowania klasztorne uniemożliwiają dokładne badania archeologiczne tego miejsca. W 1686 roku znaleziono w czasie remontu kościoła "pogańskiego bałwana", którego od razu zniszczono, więc nie wiemy czy faktycznie był to posąg dawnego bóstwa czy też stara, romańska rzeźba.

Kogo czczono w tym świętym miejscu? Niektórzy badacze twierdzą, że trójcę bóstw: Łada, Bodo i Leli. Ja przychylam się raczej do opinii benedyktynów, według których ta trójca bóstw nosiła imiona: Śwista, Pośwista i Pogody. Dlaczego? Znowu sięgnę do pamięci języka. Jak wasza babcia nazwie krowę, której właścicielem jest Kazik? Powie, że jest ona "kazina" - czyli należąca do Kazika. Otóż na północ od Łyśca płynie rzeczka Świślina - czyli należąca do Śwista. A bóg Pogoda? Może gdy pytamy "ciekawe jaka dzisiaj będzie pogoda?" oddajemy nieświadomie hołd dawnemu bogu? Może to samo pytanie wieki temu brzmiało: "ciekawe w jakim humorze jest dzisiaj bóg Pogoda?". Niewiele wiadomo jedynie o Poświście - pozostaje nadzieja, że kiedyś zmienią to dokładniejsze badania.

Nie sposób mówiąc o Łyścu, nie wspomnieć o czarownicach łysogórskich. Dlaczego mamy o nich taką złą opinię? Dlaczego uważamy, że były brzydkie, złe i stare? Ja się z tymi opiniami nie zgadzam. Znowu sięgnę do etymologii, czy jeżeli powiemy o kimś, że posiada czar lub roztacza urok, będzie to stwierdzenie negatywne? Raczej nie. Dlatego sądzę, że świętokrzyskie czarownice były pięknymi młodymi dziewczynami, za którymi uganiała się cała męska część wsi. Sądzę, że aby uniknąć kłopotów, niektóre z nich były oddawane do chramów i gontyn, by tam służyć bogom i zgłębiać wiedzę. Po wielu latach wracały do swoich wsi jako te, które "wiedzą", czyli wiedźmy by zajmować się leczeniem i pomaganiem ludziom. Więc drogie panie, jeżeli któryś z mężczyzn nazwie was czarownicami, to zamiast rzucać w niego talerzem, uśmiechnijcie się ładnie i podziękujcie za wspaniały komplement.

Łysiec to jedno z wielu miejsc w regionie świętokrzyskim gdzie możemy odnaleźć śladu kultu pogańskiego. Ich nagromadzenie w naszym regionie jest tak duże jak nigdzie indziej w kraju. Góra Witosławska, Dobrzeszowska, Widełki - Zamczysko, Grodowa w Tumlinie - to tylko kilka najlepiej poznanych. W każdym znajdowała się świątynia lub święty gaj. Jeżeli będziecie kiedyś w jednym z nich, zatrzymajcie się na chwilę i pomyślcie o ludziach, którzy żyli w czasach kiedy słońce było bogiem.

Katarzyna Gritzmann

źródło: http://www.wici.info/modules.php?name=News&file=article&sid=7140


Data utworzenia: 20/09/2011 @ 21:45
Ostatnie zmiany: 09/06/2012 @ 06:04
Kategoria : Słowianie
Strona czytana 27395 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu.
Bądź pierwszy!

 
Trzecie Oczko


demony-r.jpeg
e-jastrzebowska.jpg
tylak-bog.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
przeglad-religioznawczy.png
polska_mieszka_i1.jpg
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
psychoanaliza-i-religia.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
polska-X-XI.jpg
markus-chrzesc.jpg
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
o-duszy.jpg
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
zbikowski-legendy.jpg
saggs.jpg
religie-sw.jpg
pliniusz-h-n.jpeg
watykan.jpg
krotka-hi-islamu.png
putek-1966-mroki-s.jpg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
labuda-m.jpg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
butterwick.jpg
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
IDEA-XIX-2007.png
leksykon-re.jpg
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
erman-mity-s.jpg
jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
kartezjusz-roz.jpg
ramadan-i-kurban.png
hall-heretycy.jpg
ap06.jpg
megalomania-narodowa-by.png
kaligula.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
polskie-n.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
watykan-zd.jpg
amsterd-abc.jpg
historia-wenecji_norwich.jpeg
konstytucja-laidler.jpg
czarn-mwxxw.jpg
wiek-propagandy.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
trevel-his-a.jpg
lengauer-religijnosc.jpg
girard-koziol.jpg
Chiny-nowe.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
znak-1994-2-465.jpeg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
niwinski-mity-symbole.jpg
de-mello.jpg
szrejter-mitologia.bmp
his-p-k.jpg
ewolucja-boga.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
40-piesni-r.png
NAPISY--1994.jpg
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
historia-irlandii.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
pales.jpg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
d-bog-urojony.jpg
swity-koszmar-haught.jpeg
kompendium-nauki-sk.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
fuld-krotka.jpg
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
kultura-smierci-1.jpg
cyw-zyd.jpg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
historia-mali-tymowski.jpeg
dynastia-piastow-ba.jpg
wewior-wstepujac-w.jpg
islam-wnuk.jpg
zarys-h-sz.jpg
camus-eseje.jpg
100-punk-zap.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg
podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
od-abrahama-do-ch.jpg
estreicher-zarys.jpg
tajemnice-smim.jpg
burszta-asteriks.png
babilonskie-zaklecia.jpg
edda-lelewel-1828.jpg
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
dogon-ya-gali.jpg
heinemann-eunuchy.png
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
joga-eliade.jpg
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
his-euro.jpg
wzory-kultury-b.jpg
tocqueville.jpg
listy-prof.jpg
in-god-we-trust.png
slowianie-mitologie-swiata.jpg
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
rzeczpospolita_topolski.jpg
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
mitologia-l-tur.jpg
haidit-prawy-umysl.jpg
meczenstwo_w_islamie.jpg
stern-zlote-mysli.png
100_filmow_Lis.jpg
mity-skandynawskie-ma.jpg
eisenberg.jpg
swieci-nie-swieci.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
bravo.jpg
krewzkrwijezusa.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
historya-pow-h-3a.gif
ogarek-czoj.jpg
delitsh-babilon-i.jpg
mit-azteko1.jpg
1908-o-wolnosci.png
milczenie-1-2012.jpg
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
malinowski-zsdzikich.jpg
grabski-mieszko.jpg
etnologia-religii-szyjewski.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
klengel-his-sy.jpg
zli-papieze-c.jpg
pascal-mysli.jpg
wilson-krwawiacy.png
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
hinduizm_-k.jpg
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
his-b-w.jpg
Narody dawnej.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
nowe-ateny.jpg
101-tore-murphy.jpg
bancroft-wspolczesni.png
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
jero.jpg
etyka-prot-weber.jpg
Zycie-Buddy_1927.jpg
magia-i-religia.jpg
anatomia hybrydy.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
margul-mity-z-pieciu.png
religierzymu.jpg
mysli-sw-jana-chr.png
graves-mity-gr.jpg
upaniszady-ut.jpg
niemcy500.jpg
odrodzenie-2000-44.png

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9871574 odwiedzający

 351 odwiedzających online