Religioznawstwo
Zagadnienia Religijne
Europa Pogańska
Azja
Hinduizm i odłamy
Buddyzm i odłamy
Judaizm i odłamy
Chrześcijaństwo i odłamy
Islam i odłamy
Afryka
Ameryka
Australia i Oceania

Religia - Etnologia religii

Etnologia religii
Etnologia religii jest bardzo młodą gałęzią badań religijnych, jeżeli nie uważa się za nią religioznawczych wyników antropologii i etnologii, lecz dyscyplina, która przybiera wyraźnie religioznawczy punkt widzenia. Przedmiotem etnologii religii są tzw. "religie pierwotne" lub "religie ludów pierwotnych".

Każdy wie, że pojęcia te nie są najszczęśliwiej dobrane, zwłaszcza że odnoszą się one na pierwszym miejscu do osiągnięć technicznych, gdy tymczasem religie tzw. ludów pierwotnych często wcale nie są "prymitywne". Założenie to trzeba mieć stale przed oczyma, jeżeli nadal chcemy się tym terminem posługiwać. Mocno się on już zakorzenił, a wszystkie inne usiłując go zastąpić nie znalazły powszechnego uznania i same są problematyczne. Dotyczy to przede wszystkim niezręcznego i negatywnego wyrażenia "religie ludów  niepiśmiennych". Pojęcie to obejmuje np. religię niepiśmiennych Inków, a przecież nikt nie myśli o tym, by ją tutaj podciągnąć.

Jako dyscyplina zajmująca się konsekwentnie badaniem religii  pierwotnych etnologia religii jest wzbogaceniem badań religioznawczych. Zacytujmy Åke Hultkrantza, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli tej dziedziny:

To, że uwzględnia się religie pierwotne w tej samej mierze, co religie starożytne i religie światowe - i bynajmniej nie jako ewolucjonistyczny wstęp do nich - oznacza, że religie ludów niepiśmiennych stały się zasadnym przedmiotem badania dla historyka religii. Oznacza to ponadto, że do naszej dziedziny weszły nowe metody i idee. Nie usuną one starych metod historycznych, lecz je rozwiną. Wydaje się rzeczą właściwą, by metody te określić mianem etnoreligioznawczych.

Metoda filologiczno-historyczna ma również znaczenie dla etnoreligioznawcy, jeżeli chce on stanąć przygotowany wobec swego przedmiotu i rozpoczynać terenowe badania bezzałożeniowo. W zakres jego studium wchodzą zarówno cenne relacje misjonarzy, jak i krytyczna kultura różnych sprawozdań z podróży oraz opisy dokonane przez kolonialnych urzędników.

Ale już N. Söderblom, w związku z własnymi badaniami nad postaciami tzw. najwyższych bogów w religiach pierwotnych, zwracał uwagę na zagrażające niebezpieczeństwo kierowana się w tych badaniach apriorycznie powziętymi opiniami i naukowo niebezpiecznymi "systemami oczekiwań":

Misjonarze od dłuższego już czasu o tym (najwyższych bogach - A.B.) opowiadają. O wiele lepiej niż podróżnicy znali dane plemiona i ich języki. Mieli jednak ze sobą Księgę Rodzaju. Czy nie byli wobec tego zbyt skłonni do projekcji Boga Biblii w przedstawienia ludów pogańskich.

Tę sama trudność reprezentuje Å. Hultkrantz:

Antropologowie społeczni usiłują poważnie weryfikować swe teorie za pomocą samych badań terenowych. Naturalnie, że ich "system oczekiwań"  zawiera także  - świadomie lub nieświadomie - oczekiwania teoretyczne. Osobiście wydaje mi się jednak, że weryfikacja kierująca się określonymi celami metodologicznymi jest niebezpieczna drogą, jeżeli podejmuje się ją w środowisku ludów pierwotnych. Badacz terenowy potwierdza bowiem wówczas w czasie badań swoje własne zafiksowane modele i nadaje napotkanym przedstawieniom religijnym taki kierunek, jaki wydaje mu się wcześniej właściwy, otrzymując w ten sposób gotowe odpowiedzi na swe pytania. Rzeczą pożyteczniejszą i bezpieczniejszą jest tworzenie teorii na gruncie samego materiału, tzn. podczas bezpośredniego procesu badawczego.

 
Do bezzałożeniowości badacza, jako wstępnego warunku skuteczności jego pracy, dochodzi zadanie uzyskania zaufania swych informatorów, co może się dokonać tylko przez bezpośredni kontakt z"ternem". Bardzo często pielęgnowaną tutaj metodą jest udział w najprostszych sprawach życia codziennego, np. dzielenia przez badacza przez wiele miesięcy życia pewnego plemienia: mieszkanie w namiotach, chatach, jurtach, lub iglo i to, co dla Europejczyka - daniem jednego z wiarygodnych świadków - jest największą trudnością: odżywianie się produktami tubylczej kuchni.

Ważny  tez jest właściwy sposób zapatrywania. O pewnym psychologu interesującym się mitami - a było ich i jest coraz więcej - opowiada się następującą anegdotę. Jest ona wprawdzie wiarogodna, ale jak w wypadku anegdot nie zawsze daje się do końca  potwierdzić, dlatego nie wymienimy tutaj osoby, o którą chodzi. Otóż człowiek ten wybrał się w podróż po Afryce i kiedy spotkał pierwszego lepszego tubylca, zapytał go po prostu: "czy macie tutaj mity?". Podobno po długim, kłopotliwym milczeniu otrzymał odpowiedź, że czegoś tak okropnego nie mają.

 Ale nawet mniej niezręczny badacz napotyka na poważne trudności w sprawach religijnych. O wiele łatwiej otrzymać informacje na temat życia plemiennego i gospodarczego niż wierzeń i rytuałów. Pewna doza bojaźni, ale także postawa wewnętrznego sprzeciwu - "co to obcego obchodzi?" - nie sprzyjają uzyskaniu jasnej informacji, a niekiedy nawet prowadzą do jej zafałszowania. Pomocą tutaj może być tylko ciągła kontrola przez pytanie wielu, niezależnych od siebie, informatorów.

Ciągle jeszcze rzeczą beznadziejną jest otrzymanie pewnych wiadomości na temat spraw, których tubylec nie chce wspominać we własnym kręgu, gdyż podlegają one tabu. W każdym razie fakt, że dysponujemy nielicznymi tylko i częściowo rozbieżnymi informacjami na temat wierzeń Australijczyków dotyczących życia pozagrobowego,  pochodzą stąd, że niż maja oni zwyczaju mówienia o śmierci i tamtym świecie.  


* * * *

fragment książki: Gunter Lanczkowski -  Wprowadzenie do religioznawstwa

Data utworzenia: 19/05/2013 @ 20:12
Ostatnie zmiany: 22/12/2013 @ 01:11
Kategoria : Religia
Strona czytana 25476 razy


Wersja do druku Wersja do druku

 

Komentarze


Komentarz #1 

autor : Aleksandra 25/12/2013 @ 13:38

Niezwykle ciekawe artyuły. Chętnie czytam, wiele się uczę. Bardzo proszę udostępniać więcej swoich prac. Jestem naprawdę pod wrażeniem. Wdzięczna, że jest takie miejsce w internecine gdzie można poczytać nareszcie coś ciekawego, pozbawionego przemocy i codziennych przepychanek ludzi trywialnych. Bardzo dziękuję za możliwość spojrzenia na sprawy z nieco innej perespektywy, za możliwość spojrzenia na tak rozległe tematy w sposób jakby już przeanalizowany i uporządkowany. Oczywiście zawsze będą nowe pytania i sprawy do zbadania, ale naprawdę miło czytać te opracowania. Jeszcze raz dziękuję. Fantastyczna strona.
 
Trzecie Oczko


jerzy-adamski-historia-l-f.jpg
przeglad-historyczny-87-1996.jpg
konstytucja-laidler.jpg
dynastia-piastow-ba.jpg
Jasienica-slowianski rodowod-1961.jpg
100_filmow_Lis.jpg
camus-eseje.jpg
przeinaczanie-jezusa-bart-ehrman.jpg
zapomniane-n-strzelczyk.jpg
e-jastrzebowska.jpg
rozmyslania-marek-a 1913.jpg
Leksykon_duchowosci_katolickiej.jpg
Rodzima wiara ukrainska - Lozko.jpg
pliniusz-h-n.jpeg
Historia Czechoslowacji - Heck-Orzech.jpg
meczenstwo_w_islamie.jpg
demony-r.jpeg
delitsh-babilon-i.jpg
szrejter-mitologia.bmp
tajemnice-smim.jpg
krewzkrwijezusa.jpg
klucz-niebieski-k.jpg
upaniszady-ut.jpg
his-p-k.jpg
islam-wnuk.jpg
ilustrowany-slownik-terminow-lit.jpg
100-punk-zap.jpg
Malinowski-Wierzenia_pierwotne.jpg
anatomia hybrydy.jpg
psychoanaliza-i-religia.jpg
pales.jpg
kartezjusz-roz.jpg
de-mello.jpg
babilonskie-zaklecia.jpg
etyka-prot-weber.jpg
Szalenstwo w rel-swiata.jpg
zarys-h-sz.jpg
apokryfy-nowego-testamentu.jpg
NAPISY--1994.jpg
historia-pow-sredniowiecza-zientara.jpeg
estreicher-zarys.jpg
mieszko-I-strzelczyk-1992.jpg
monarsze-sekrety-jankowski.jpeg
fuld-krotka.jpg
bogowie-slowian-m.jpg
amsterd-abc.jpg
edda-lelewel-1828.jpg
swity-koszmar-haught.jpeg
Chiny-nowe.jpg
polska_mieszka_i1.jpg
swieci-nie-swieci.jpg
ewolucja-boga.jpg
Tako rzecze-zaratustra-1922-Nietzsche.jpeg
hinduizm_-k.jpg
labuda-m.jpg
polityka-jako-wyraz-lub-nastepstwo.jpg
maly-slownik-religiozna.jpg
wzory-kultury-b.jpg
girard-koziol.jpg
baschwitz-czarownice_dzieje.jpg
czary-i-czarty-polskie-tuwim.jpg
nieznane-arch-mis.jpg
ramadan-i-kurban.png
jero.jpg
milczenie-1-2012.jpg
Collectanea Theologica 83-2013-nr 4.jpg
rozmowy-z-diablem.jpg
pod-sztandarem-nieba-wiara-ktora-zabija-w-iext43267118.jpg
burszta-asteriks.png
studia-theologica-varsaviensia-1977-1.jpg
hall-heretycy.jpg
nor-davies-boze-igrzysko.jpg
MACHIAVELLI-Ksiaze-1917.jpg
STUDIA-RELIGIOLOGICA-39_2006.jpg
trevel-his-a.jpg
megalomania-narodowa-by.png
grabski-mieszko.jpg
kultura-smierci-1.jpg
wewior-wstepujac-w.jpg
tylak-bog.jpg
mysli-sw-jana-chr.png
egipt-i-biblia-p-montet.jpeg
podstaw-wiedzy-muzulmanskiej.PNG
tocqueville.jpg
klengel-his-sy.jpg
joga-eliade.jpg
sachs_muzyka-wswieciestar.jpg
bancroft-wspolczesni.png
butterwick.jpg
polska-X-XI.jpg
saggs.jpg
u-schylku-starozytnosci-2014-a.jpg
prawo-koscielne-kat.jpg
mitologia-l-tur.jpg
prawo-wyznaniowe-2011.png
watykan.jpg
niemcy500.jpg
kompendium-nauki-sk.jpg
Historia-sztuki-eu_Meyer.png
historia-wenecji_norwich.jpeg
haidit-prawy-umysl.jpg
stern-zlote-mysli.png
ap06.jpg
his-b-w.jpg
wiek-propagandy.jpg
historya-pow-h-3a.gif
religierzymu.jpg
historia-irlandii.jpg
markus-chrzesc.jpg
religie-sw.jpg
etnologia-religii-szyjewski.jpg
watykan-zd.jpg
czarn-mwxxw.jpg
mitoznawstwo-porownawcze.jpg
pascal-mysli.jpg
listy-prof.jpg
krotka-hi-islamu.png
COLLECTANEA-PHILOLOGICA-XX-2017.jpg
ency-archeo-z-s.jpg
nowe-ateny.jpg
Mieszko_Pierwszy_Tajemniczy.jpg
dogon-ya-gali.jpg
Medzat_Studia Egiptologiczne-2-13-1.jpg
in-god-we-trust.png
heinemann-eunuchy.png
101-tore-murphy.jpg
od-mojzesza-do-mahometa-ke.jpg
pilarczyk-literatura-zydowska.jpg
bronk-podstawy-nauk-o-religii.jpg
judyta-postac-b-granic.jpg
ogarek-czoj.jpg
wilson-krwawiacy.png
drioton-egipt-faraonow-2.jpg
eisenberg.jpg
Leeuw-fenomonologia.png
zbikowski-legendy.jpg
chrzescjianstwo-rusi-k.jpg
putek-1966-mroki-s.jpg
graves-mity-gr.jpg
bravo.jpg
niwinski-mity-symbole.jpg
Narody dawnej.jpg
lengauer-religijnosc.jpg
1908-o-wolnosci.png
historia-kosciola-2-600-1500.jpeg
his-euro.jpg
kissinger_dyplomacja.jpg
psychologia-religii-bernhard-grom.jpg
erman-mity-s.jpg
wu-wei-plyn-z-pradem-zycia-Fischer.jpg
malinowski-zsdzikich.jpg
znak-1994-2-465.jpeg
kaligula.jpg
przeglad-religioznawczy.png
40-piesni-r.png
historia-mali-tymowski.jpeg
chrystianizacja-europy-kosciol.jpg
d-bog-urojony.jpg
margul-mity-z-pieciu.png
zli-papieze-c.jpg
IDEA-XIX-2007.png
leksykon-re.jpg
bugaj-hermetyzm.jpg
mit-azteko1.jpg
hyperborea-religia-grekow-gebura.jpg
rzeczpospolita_topolski.jpg
Saga-o-Nibelungach-Treumund.png
o-duszy.jpg
religia-a-wspolczesne-stosunki-miedzynarodowe.jpeg
mity-skandynawskie-ma.jpg
od-abrahama-do-ch.jpg
Historia bez cenzury - Hartwig.jpeg
odrodzenie-2000-44.png
Szyszko-Hinduizm-buddyzm-islam.jpg
slowianie-mitologie-swiata.jpg
cyw-zyd.jpg
polskie-n.jpg
magia-i-religia.jpg
Zycie-Buddy_1927.jpg

Rel-Club
Sonda
Czy jest Bóg?
 
Tak
Nie
Nie wiem
Jest kilku
Ja jestem Bogiem
Ta sonda jest bez sensu:)
Prosze zmienić sondę!
Wyniki
Szukaj



Artykuły

Zamknij => WISZNUIZM <<==

Zamknij - Japonia

Zamknij BUDDYZM - Lamaizm

Zamknij BUDDYZM - Polska

Zamknij BUDDYZM - Zen

Zamknij JUDAIZM - Mistyka

Zamknij NOWE RELIGIE

Zamknij NOWE RELIGIE - Artykuły Przekrojowe

Zamknij NOWE RELIGIE - Wprowadzenie

Zamknij POLSKA POGAŃSKA

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Archeologia

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Bałtowie

Zamknij RELIGIE WYMARŁE - Manicheizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Konfucjanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Satanizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Sintoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Taoizm

Zamknij RELIGIE ŻYWE - Zaratustrianizm

-

Zamknij EUROPA I AZJA _ _ JAZYDYZM* <<==

Nasi Wierni

 9925396 odwiedzający

 359 odwiedzających online